Shopee, TikTok Shop... tăng phí, hoa hồng, nhà bán hàng "than" làm không công

Các sàn thương mại điện tử siết chặt chính sách phí

Theo thông báo từ Shopee, một số ngành hàng sẽ điều chỉnh tăng phí cố định lên tới 10%. Cụ thể, với phụ kiện điện tử, đồng hồ, vali, sàn thương mại điện tử này sẽ lấy hoa hồng 9% trên doanh thu, tăng gấp 3 lần so với trước.

Danh mục sản phẩm mẹ và bé cũng điều chỉnh từ 4% lên 9,5%, trong khi một số mặt hàng khác tăng từ 4% lên 10%. Tuy nhiên, mức độ ảnh hưởng không đồng đều, bởi Shopee vẫn duy trì phí cố định thấp hơn (1,5-7%) cho các nhóm hàng điện tử, máy tính, di động.

Theo đại diện các sàn, việc điều chỉnh phí nhằm tối ưu lợi nhuận, duy trì hệ sinh thái và đầu tư vào các dịch vụ hỗ trợ người bán. Tuy nhiên, đối với các doanh nghiệp và cá nhân kinh doanh online, đây có thể là thách thức lớn, đặc biệt khi biên lợi nhuận vốn đã mỏng và thị trường ngày càng cạnh tranh.

Ngoài việc tăng hoa hồng, sàn cũng xóa gói Freeship Extra của người bán. Chức năng miễn phí vận chuyển sẽ được tích hợp mặc định cho toàn bộ tài khoản trên sàn. Như vậy, những đối tác không muốn trả tiền freeship cho Shopee sẽ bị ảnh hưởng nhiều nhất. Trong trường hợp này, họ phải chi thêm 5-6% cho sàn.

Trước đây, mức phí của gói này chỉ tương đương 6% giá trị đơn hàng, không vượt quá 50.000 đồng. Với cách tính mới, khoản phí này không còn giới hạn, khiến những đơn hàng có giá trị cao sẽ phải gánh chi phí lớn hơn.

Cùng thời điểm, TikTok Shop cũng nâng phí hoa hồng thêm 1%. Như vậy, các khoản phí cố định trên sàn hiện ở mức 9-13%, tùy mặt hàng. Nhưng nền tảng này không cung cấp gói vận chuyển như Shopee. Tính thêm tiền quảng cáo video, tiếp thị liên kết, phí của TikTok Shop cũng không rẻ hơn đối thủ.

Lazada cũng tăng chiết khấu, áp dụng từ đầu tháng 2. Sàn này tăng phí cố định lên 4%, trước đó là 3%. Họ giảm giá gói Freeship còn 6% giá trị đơn hàng. Tuy nhiên, người mua gói này không còn được miễn phí cố định. Tổng thể, người bán phải chia cho sàn khoảng 15% doanh thu, cao hơn trước 2%.

Người bán vừa lo cạnh tranh, vừa lo mất khách

Thông tin về chính sách phí mới ngay lập tức làm dậy sóng cộng đồng nhà bán hàng, KOL và KOC. Trên mạng xã hội, không ít chủ cửa hàng bày tỏ lo ngại rằng chi phí gia tăng buộc họ phải điều chỉnh giá bán. Tuy nhiên, trong bối cảnh cạnh tranh khốc liệt, việc tăng giá đồng nghĩa với nguy cơ mất khách.

Tại một nhóm chia sẻ kinh nghiệm bán hàng trên Facebook, nhiều người than thở, với thay đổi này thì kinh doanh trên sàn chẳng khác gì “làm không công”, nếu tăng giá thì khách hàng rời đi còn giữ giá thì lợi nhuận gần như bằng không.

"Ví dụ, một sản phẩm giá gốc 450.000 đồng, sau khi cộng các loại phí, khách mua trên Shopee có thể phải trả tới 550.000 đồng. Dù có miễn phí vận chuyển và áp mã giảm giá 30.000-50.000 đồng, giá cuối cùng vẫn cao hơn đáng kể so với trước đây, khiến việc mua sắm sẽ kém hấp dẫn hơn", tài khoản có tên D.Q.N chia sẻ.

Anh Anh Đức, chủ một gian hàng kinh doanh đồ gia dụng trên sàn thương mại điện tử Shopee, cho rằng các chính sách của sàn ngày càng gây bất lợi cho người bán, nhất là trong việc trả hàng.

"Nhiều người mua xong về dùng rồi đem trả, mua nhầm trả hàng thì đỗ lỗi cho shop khiến cửa hàng phải khiếu nại 2-3 lần mới lấy lại phí vận chuyển. Nay sàn tiếp tục tăng phí, cửa hàng còn phải chịu cả chi phí hoàn hàng cho người mua", anh chia sẻ.

Không chỉ nhà bán hàng, các KOL, KOC cũng chịu tác động đáng kể. Khi chi phí sàn tăng, nhiều nhãn hàng có thể phải cắt giảm ngân sách marketing hoặc đàm phán lại mức hoa hồng, ảnh hưởng trực tiếp đến thu nhập của họ.

Một KOL bán hàng sở hữu 5,5 triệu người theo dõi trên TikTok Shop đã lên tiếng trên mạng xã hội, khuyến nghị người tiêu dùng nhanh chóng chốt đơn trước ngày 1/4, bởi sau thời điểm này, các phiên livestream khó có thể duy trì mức giá ưu đãi như trước.

Những thay đổi này có thể dẫn đến sự dịch chuyển trong thị trường thương mại điện tử. Một số nhà bán hàng có thể tìm kiếm nền tảng có mức phí ưu đãi hơn hoặc đẩy mạnh kênh bán hàng riêng để tối ưu chi phí. Trong khi đó, các chương trình trợ giá, khuyến mãi từ sàn có nguy cơ thu hẹp, tác động đến hành vi mua sắm của người tiêu dùng.

Theo ông Hoàng Trung Dũng, chuyên gia đào tạo về chiến lược bán hàng và quản trị nhận định, những thay đổi trong chính sách phí có thể tạo ra một “cuộc đình công” ngầm từ phía nhà bán hàng. Ông cho rằng: “Sắp tới, sẽ có hai cuộc cách mạng: sự thay đổi nhận thức của người mua và thái độ của người bán.”

Mặc dù các nền tảng thương mại điện tử có lý do để điều chỉnh chính sách nhằm tối ưu lợi nhuận và duy trì hoạt động, nhưng nếu mức tăng quá cao, rất có thể sẽ gây ra phản ứng ngược, ảnh hưởng đến sự phát triển chung của hệ sinh thái thương mại điện tử tại Việt Nam.