Đào tiên là loại quả được biết tới có nhiều giá trị tốt cho sức khoẻ. Từ thời xưa, quả đào tiên đã được ví như 'thuốc trường sinh'.
Ở Việt Nam, một trong những giống đào tiên nổi tiếng là đào tiên Pác Ả. Theo thông tin trên Cổng thông tin điện tử Bộ Công Thương, quả đào tiên Pác Ả (tại Ngân Sơn, Bắc Kạn) là cây đào ta bản địa được trồng ở khu vực núi cao, chất lượng quả tốt, giòn, ngọt, hương vị tương đối khác biệt so với quả đào ở các vùng miền khác.
Từng là một huyện nghèo nhất cả nước, những năm qua, người dân huyện Ngân Sơn đã chú trọng phát triển cây đào thành sản phẩm hàng hóa, đem lại nguồn thu nhập đáng kể và góp phần tăng sức hút cho kinh tế, du lịch của địa phương.
Vụ đào năm 2023, huyện Ngân Sơn thu hoạch đào tiên với diện tích khoảng 15ha, năng suất 48 tạ/ha; sản lượng 700 tấn; giá bán dao động từ 25.000 - 50.000 đồng/kg. Hiện nay, tổng diện tích trồng đào trên địa bàn huyện đạt hơn 30ha, chủ yếu trồng dọc theo Quốc lộ 3 từ thị trấn Nà Phặc đến xã Bằng vân.
Ngoài trồng đào bán quả, người dân ở đây còn bán gốc đào, đem lại thu nhập cao. Đào trồng được hơn 10 năm tuổi thường được bán với giá từ 2 – 2,5 triệu đồng, thậm chí cao hơn. Còn những gốc trồng từ 1 - 2 năm tuổi có giá khoảng 300.000 - 800.000 đồng/gốc.
Huyện Ngân Sơn còn đưa cây đào vào các hoạt động du lịch để thu hút khách như trải nghiệm hoa đào, hái đào và dịch vụ ăn uống… Ngoài ra, các hợp tác xã tại địa phương còn phát triển thêm những sản phẩm như trà đào, rượu đào, đào sấy dẻo...
Đào tiên Pác Ả - đặc sản tại Bắc Kạn.
Đào đã trở thành cây trồng chủ lực mang lại thu nhập cao, ổn định cho người dân huyện Ngân Sơn. Nhiều hộ có thu nhập từ vài chục triệu đến hàng trăm triệu đồng vào dịp Tết, theo thông tin trên Tạp chí Kinh Doanh VnBusiness.
Nhờ những nỗ lực trên, năm 2022, tỷ lệ hộ nghèo của Ngân Sơn giảm 3,45%, hộ cận nghèo giảm 0,85%.
Đào tốt cho sức khoẻ
Không chỉ mang lại giá trị kinh tế, đào tiên có mang tới nhiều lợi ích sức khoẻ.
Theo bác sĩ, lương y Nguyễn Hữu Trọng, Hội Nam Y Việt Nam, quả đào có tên khoa học là Prunus Persica (L) Batsch, thuộc họ hoa Hồng (Rosaceae) trồng bằng hạt hay chiết cành vào mùa xuân.
Trong y học cổ truyền, gần như tất cả các bộ phận của cây đều được dùng làm thuốc, ví dụ lá, hoa, quả, quả lép, nhựa, nhân (hạt).
- Lá đào vị đắng, tính bình, có độc, có tác dụng giảm đau, sát khuẩn, tan kết tụ.
- Thịt quả đào vị ngọt chua, tính ấm, có tác dụng bổ khí làm ra mồ hôi.
- Nhân hạt đào vị đắng ngọt, tính bình, có tác dụng hành huyết thông huyết ứ, nhuận táo, hoạt trường, lợi tiểu.
- Hoa đào có tác dụng thông tiểu tiện và nhuận tràng.
- Quả đào có tác dụng sát khuẩn tiêu độc.
- Nhựa cây đào (đào giao) có tác dụng giải khát, giải nhiệt, thông tiểu, khư phong hành huyết.
Một số bài thuốc hay từ đào
Ông Trọng cho hay đào được dùng để chữa nhiều bệnh lý khác nhau, ví như:
- Lá đào: Nấu nước tắm chữa ghẻ, lở ngứa, liều lượng tùy ý. Hoặc dùng bài thuốc: Lá đào tươi 100g, cho vào 3 lít nước đun sôi trong 3-5 phút, pha thêm nước lạnh để có nước ấm khoảng 35-40°C tắm. Tắm liền trong 3 ngày.
Lưu ý: Trong lá đào có độc nên khi dùng phải cẩn thận.
- Thịt quả đào làm thuốc bổ khí, ăn ít (2-3 quả ngày) có tác dụng làm da dẻ mịn màng, hồng hào, đẹp. Lưu ý: ăn nhiều thì cơ thể phát nhiệt, làm đổ mồ hôi.
- Hoa đào chữa bí tiểu tiện và táo bón: Ngày dùng 5-8g dạng thuốc sắc.
- Nhựa cây đào (đào giao) chữa đậu, sởi mọc chậm hay bị hãm, chữa đái rắt: Ngày uống 6-8g dạng thuốc sắc, hoặc dùng pha nước uống giải khát giải nhiệt.
- Nhân hạt đào dùng chữa các chứng bệnh phụ nữ bị tắc bế kinh, sau đẻ bị huyết ứ đọng, đau bụng hoặc người bị chấn thương: Ngày uống 6-8g dạng thuốc sắc.
- Làm da dẻ mịn màng, hồng hào nhuận đẹp: Đào bắt đầu chín, chọn lấy 2-3 quả ăn trong ngày, ăn sau bữa ăn.
- Chữa kinh nguyệt không đều, bế kinh, đau bụng khi hành kinh: Đào nhân, Hồng hoa Ngưu tất, Tô mộc, Mần tưới, Khương hoàng (nghệ vàng) mỗi loại 12g. Cho vào 600ml nước sắc lấy 200ml nước thuốc, chia uống 2 lần trong ngày, uống trước kỳ kinh, uống ngày 1 thang.
Tác dụng điều trị đào phụ thuộc vào từng cơ địa. Theo chuyên gia, để bài thuốc từ đào phát huy công dụng, cần tham khảo ý kiến của người có chuyên môn.