Tiền số định vị vị thế trên toàn cầu
Trong thời gian qua, tiền kỹ thuật số đã có sự tăng trưởng mạnh, nhờ đó đã thúc đẩy sự quan tâm đến việc cung cấp tiền điện tử như một phương tiện thanh toán trên thị trường toàn cầu.
Đơn cử, tiền số đã thu hút sự chú ý của các thương hiệu và nhà bán lẻ thời trang cao cấp trên thế giới. Gucci, nhãn hiệu chủ lực của Kering, đã cho phép mua hàng bằng 10 loại tiền điện tử cho hầu hết các sản phẩm của mình tại Mỹ kể từ năm 2022. Bên cạnh đó, một số thương hiệu lớn như nhãn hiệu đồng hồ Hublot, Tag Heuer (thuộc LVMH), thương hiệu thời trang Gucci và Balenciaga (thuộc Kering); hay cửa hàng bách hóa cao cấp của Pháp Printemps, nhà sản xuất bật lửa và bút máy cao cấp S.T. Dupont, công ty du lịch trên biển Virgin Voyages… đã thử nghiệm thanh toán bằng tiền điện tử. Giám đốc khách hàng và kỹ thuật số của tập đoàn xa xỉ Kering, ông Gregory Boutte, mô tả chiến lược của tập đoàn đối với công nghệ là "thử nghiệm và học hỏi" thay vì "chờ đợi và xem xét". Ông nhấn mạnh việc ứng dụng công nghệ mới là chìa khóa để tiếp cận khách hàng châu Á và khách hàng trẻ tuổi.
Trước tình hình đó, nhà phân tích Andrew O'Neill của S&P Global Ratings đánh giá, việc cung cấp thanh toán bằng tiền điện tử là một cách để các công ty đổi mới thương hiệu thay vì hình ảnh một thương hiệu cũ kỹ. Lựa chọn thanh toán này phần lớn vẫn mang tính biểu tượng. Các nhà bán lẻ thường chuyển đổi tiền điện tử thành euro hoặc USD để giảm rủi ro biến động. Với hầu hết người mua sắm, các phương thức thanh toán hiện tại như PayPal hay Venmo được coi là "đã giải quyết được vấn đề". Ông O’Neill cũng cho rằng, đối với các nhà đầu tư bitcoin đã chứng kiến giá trị đầu tư tăng mạnh, hàng hóa xa xỉ là một lựa chọn hợp lý để đa dạng hóa danh mục đầu tư.
Thực tế cho thấy, những cam kết ủng hộ của Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump, người được cho là sẽ đưa ra các quy định thân thiện hơn đối với tiền điện tử đã thúc đẩy tiền số tăng giá. Trong đó đặc biệt là đồng bitcoin.
Tuy nhiên, mặc dù được đón nhận từ các thương hiệu lớn và sự ủng hộ từ Tổng thống Mỹ, nhưng các nhà quản lý đã liên tục đưa ra cảnh báo rằng các loại tiền điện tử là tài sản có rủi ro cao và có ứng dụng hạn chế trong thực tế. Nhất là chỉ trong thời gian ngắn từ đầu năm 2025 đến nay, thị trường tiền số đã xảy ra nhiều biến động giá rất lớn, điều này là một rào cản đối với việc sử dụng rộng rãi tiền điện tử như một phương tiện thanh toán.
Theo ông Nguyễn Đoàn Tùng - Chủ tịch HĐQT Công ty Cổ phần Chứng khoán Châu Á - Thái Bình Dương, nhìn từ các nước trên thế giới có thể thấy, việc xem xét tiền kỹ thuật số là tiền tệ, hàng hóa, tài sản hay chứng khoán hiện vẫn chưa có sự thống nhất. Mỗi nước có cách tiếp cận khác nhau về tiền số và từ đó hình thành cách "ứng xử" khác nhau. Trong khi nhiều quốc gia khác có quan điểm khá cởi mở đối với loại tiền này, thì không ít quốc gia lại bài xích, hoặc nghiêm ngặt giao dịch.
Ở Việt Nam thì sao?
Có thể thấy, Việt Nam hiện vẫn chưa có quy định pháp luật cụ thể nào về tài sản ảo, tiền ảo, tài sản mã hóa, tiền mã hóa, nhưng các hoạt động giao dịch liên quan đang diễn ra vô cùng sôi động. Báo cáo của tổ chức TripleA tại Singapore cho biết, Việt Nam hiện có khoảng 17 triệu người sở hữu tài sản mã hóa, chiếm 17% dân số, đứng thứ 5 toàn cầu, so với số liệu trung bình dân số toàn cầu ở mức 6,5% thì đây là con số rất lớn. "Tài sản mã hóa và tài sản số là cơ hội đang được nhiều quốc gia đón nhận trên toàn cầu. Ở nước ta hiện giao dịch các đồng tiền số phổ biến như bitcoin (BTC), ETH, SOL, DOGE, KAITO, Pi… Theo dự báo của Công ty tư vấn toàn cầu Boston Consulting Group (BCG), đến năm 2030 tài sản mã hóa được đảm bảo bằng tài sản thực sẽ chiếm 10% GDP toàn cầu, tương đương khoảng 16.000 tỷ USD", ông Phan Đức Trung - Chủ tịch Hiệp hội Blockchain Việt Nam cho biết.
Dự báo, hàng trăm tỷ USD tài sản số đã, đang và sẽ chảy vào nền kinh tế Việt Nam
Bên cạnh đó, dữ liệu từ Chainalysis - công ty phân tích dữ liệu crypto hàng đầu thế giới - cho thấy dòng chảy tài sản mã hóa vào Việt Nam liên tục duy trì trên 100 tỷ USD mỗi năm, tính từ 2022-2024, cao hơn gấp đôi dòng vốn đầu tư nước ngoài (FDI) chính thống. Nghĩa là đang tồn tại một vùng kinh tế xám chưa được luật hóa và quy định.
Ông Trung cho rằng, tiền số đang mở ra cơ hội tiếp cận các tài sản như đất đai , vàng, cổ phiếu, trái phiếu và tạo động lực cho sự đổi mới trong lĩnh vực fintech, xây dựng chiến lược ứng dụng blockchain vào các lĩnh vực khác như logistics, y tế, và dữ liệu phân tán…
Mới đây, Bộ Tài chính đã được Thủ tướng Chính phủ giao ngay trong tháng 3 sẽ báo cáo với Chính phủ để ban hành Nghị quyết về thí điểm vận hành sàn giao dịch tiền ảo, được tổ chức bởi doanh nghiệp được Nhà nước cho phép. Từ đó, các tổ chức, cá nhân, nhà đầu tư ở Việt Nam có nơi để giao dịch, đầu tư, mua bán. Nhà nước sẽ bảo vệ các quyền lợi hợp pháp, chính đáng của các tổ chức, cá nhân khi tham gia hoạt động trên thị trường này. "Tài sản số, tiền số là vấn đề rất phức tạp và mới không chỉ đối với Việt Nam mà với nhiều quốc gia trên thế giới. Các quốc gia này vẫn đang tiếp tục nghiên kỹ lưỡng và đưa ra những khuôn khổ pháp lý khác nhau để quản lý tài sản ảo, tài sản số minh bạch, hướng tới việc phát triển kinh tế - xã hội của mỗi quốc gia, mỗi nền kinh tế. Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Đức Chi cho biết.
"Có thể thấy, xu hướng tiền kỹ thuật số đang ngày càng phổ biến trên thế giới và thị trường Việt Nam cũng không nằm ngoài xu thế đó, đòi hỏi nước ta cần sớm nghiên cứu và có cách tiếp cận phù hợp, có khung pháp lý phù hợp. Chỉ có như vậy, nước ta mới giám sát chặt chẽ được thị trường tiền số, tạo môi trường giao dịch an toàn cho nhà đầu tư và tận dụng hiệu quả tiềm năng kinh tế, cũng như nguồn thu cho ngân sách nhà nước. Dự báo, hàng trăm tỷ USD tài sản số đã, đang và sẽ chảy vào nền kinh tế Việt Nam, chúng ta không nên để lỡ cơ hội từ tiền số và cũng không thể buông lỏng quản lý kênh đầu tư này", ông Tùng nhấn mạnh.
Hơn thế nữa, nhiều chuyên gia cho biết thêm, nước ta cần nhanh chóng xây dựng khung pháp lý, có quy định cụ thể để quản lý tiền số trong năm 2025. Khi chưa có chế tài chính thức điều chỉnh tiền kỹ thuật số thì việc quản lý, xử lý của các cơ quan Nhà nước còn gặp nhiều khó khăn, hạn chế. Việc thí điểm sàn giao dịch tài sản số sẽ giúp minh bạch hóa thị trường với dòng vốn trên trăm tỷ USD, góp phần vào mục tiêu tăng trưởng GDP hai con số của Chính phủ đề ra; bên cạnh đó giúp giảm thiểu rủi ro tranh chấp về mặt pháp lý khi các sàn cần tuân thủ quy định pháp luật và bảo vệ lợi ích nhà đầu tư. "Việc xây dựng khung pháp lý và thí điểm sàn giao dịch tiền kỹ thuật số là hợp lý. Qua đó, tạo niềm tin cho các doanh nghiệp blockchain và nhà đầu tư tại Việt Nam, hạn chế rủi ro một số cá nhân, hội, nhóm lợi dụng việc tài sản mã hóa chưa được công nhận và bảo vệ để lừa đảo", ông Trần Xuân Tiến, Tổng thư ký Chi hội Blockchain TPHCM nhấn mạnh./.