Tôi học tiếng Anh từ hồi lớp 3, tính đến giờ chắc cũng gần chục năm, thi chứng chỉ các kiểu, tra từ điển không biết bao nhiêu lần, vậy mà có những từ, cứ mỗi lần đọc lên là thấy... như bị phản bội bởi chính cái bộ miệng của mình.
Không phải kiểu từ dài ngoằng như “antidisestablishmentarianism”, cũng không phải mấy từ chuyên ngành IT như “asynchronous” hay “algorithm”. Cái từ mà khiến nhiều người suýt “trẹo quai hàm” lại chỉ cực đơn giản. Nó là "sixth".
Ngắn gọn, dễ viết, hay gặp trong các bài thi, nhưng để phát âm đúng từ này, đặc biệt là ở tốc độ nói tự nhiên thì lại là một cơn ác mộng với cả người mới học lẫn dân IELTS kỳ cựu.
“Sixth”: Trẹo lưỡi cấp độ cao
“Sixth” – nghĩa là “thứ sáu” – có phát âm chuẩn là /sɪksθ/. Vấn đề bắt đầu ngay từ đoạn cuối: tổ hợp âm /ksθ/ (chữ “x” đi liền với “th”) khiến lưỡi không kịp xử lý. Nhiều người học đọc lệch thành “sick”, “six”, “sist” hoặc “six-sờ”, nhưng đều chưa chuẩn.
Chắc hẳn ai cũng biết từ này phải không nào?
Để nói đúng, người nói phải phát âm “/sɪks/” rồi lập tức đẩy đầu lưỡi ra giữa hai hàm răng để phát âm “/θ/” (âm “th” vô thanh). Nếu làm chậm thì còn tạm, nhưng chỉ cần nói nhanh trong cụm từ như “sixth grade” hoặc “the sixth time”, là lập tức vấp ngay.
Đây cũng là lý do vì sao dân học tiếng Anh đùa nhau rằng: "Sixth là từ càng đọc méo mồm, càng gần với giọng bản ngữ. Còn đọc tròn vành rõ chữ thì lại sai!”.
Cách phát âm từ “Sixth” (Nguồn YouTube: Nói tiếng Anh cùng SOZO-X)
Không chỉ “sixth”: Đây là loạt từ "gây lú" cho người học tiếng Anh
Theo berlitz - một công ty giáo dục ngôn ngữ và đào tạo kỹ năng lãnh đạo có trụ sở tại Princeton, New Jersey (Mỹ), dưới đây là một bảng danh sách các từ phổ biến khác có độ “trẹo lưỡi” cao, ai học tiếng Anh cũng nên biết:
| Từ vựng | Nghĩa tiếng Việt | Phiên âm | Ghi chú hài hước |
|---|---|---|---|
| Sixth | Thứ sáu | /sɪksθ/ | Đọc sai là “sick” hoặc “sít xờ” liền. |
| Rural | Nông thôn | /ˈrʊrəl/ | Đọc nhanh thành “rồ rồ” rất dễ lú. |
| Mischievous | Tinh nghịch, ranh mãnh | /ˈmɪstʃɪvəs/ | Không có “i” ở cuối, đừng đọc thành “mi-sờ-chi-ví-ợt”. |
| Colonel | Đại tá (quân đội) | /ˈkɜːrnəl/ | Đọc là “cơ-nồ”, hoàn toàn khác chữ viết. |
| Epitome | Hình mẫu, biểu tượng hoàn hảo | /ɪˈpɪtəmi/ | Không phải “ê-pi-tôm”, mà là “i-pít-ơ-mi”. |
| Draught | Luồng gió | /drɑːft/ | Viết như “d-râu-g-hờ-t” nhưng đọc là “draft”. |
| Hyperbole | Nói quá, phóng đại | /haɪˈpɜːrbəli/ | Không đọc là “hai-pơ-bôn”. |
| Nauseous | Buồn nôn, ghê người | /ˈnɔːʃəs/ | Đọc là “nó-sờs”, không phải “na-u-sì-ợt”. |
| Thorough | Kỹ lưỡng, triệt để | /ˈθʌrə/ | “Thơ-rờ”, không phải “thô-râu”. |
| Worcestershire | Nước sốt Worcestershire | /ˈwʊstərʃər/ | Đọc là “wu-stờ-sờ”, không đọc đủ chữ! |
Vì sao phát âm tiếng Anh lại “tréo ngoe” như vậy?
Không giống như tiếng Việt, tiếng Anh là ngôn ngữ có rất nhiều từ mượn từ các ngôn ngữ khác như Pháp, Latin, Hy Lạp… Điều này khiến cách viết và cách phát âm nhiều khi “chẳng liên quan gì nhau”. Thêm vào đó, các âm khó như /θ/, /ʃ/, /ʒ/, hoặc các cụm phụ âm kép/triple (như /ksθ/ trong “sixth”) càng làm người học phải… uốn lưỡi để theo kịp.
Bên cạnh đó, một số từ như “Colonel” hay “Worcestershire” có nguồn gốc lâu đời, cách phát âm được giữ lại theo tiếng xưa dù chữ viết đã thay đổi. Đó cũng là lý do dù học tiếng Anh lâu năm, nhiều người vẫn sợ gặp mấy từ kiểu này trong phần thi Speaking hoặc khi giao tiếp thực tế.
Mẹo nhỏ để “sống sót” qua các từ khó
1. Luyện từng âm riêng biệt: Nhất là âm /θ/, âm “r” và âm “l” – kẻ thù số 1 của học sinh châu Á.
2. Dùng app phát âm chuẩn: Như Oxford Learner’s Dictionary hoặc YouGlish để nghe người bản xứ dùng từ.
3. Luyện nói cụm từ thay vì từng từ đơn: Ví dụ thay vì chỉ đọc “sixth”, hãy luyện “sixth grade”, “sixth sense”.
4. Tập khẩu hình trước gương: Nhìn khẩu hình, lưỡi, môi giúp não ghi nhớ phát âm đúng lâu hơn.
Có nhiều từ tiếng Anh khi đọc khiến chùng ta... méo mồm
Nói chuẩn không dễ, nhưng đừng sợ sai
“Sixth” hay “rural” hay “Worcestershire” đều là những thử thách khó nhằn, nhưng đó cũng là một phần vui nhộn của việc học tiếng Anh. Đọc sai vài lần không sao, quan trọng là dám nói, dám luyện. Và biết đâu trong một lần đang nói lắp “sixth” giữa chừng, bạn lại học thêm được cách phát âm đúng từ người bạn bản xứ kế bên.
Vì học ngoại ngữ, suy cho cùng, là một hành trình “méo mồm dần đều nhưng tiến bộ từng chút”!
Tổng hợp