"Đây là trận mưa thuộc hiện tượng thời tiết cực đoan, dị thường, rất ít gặp" - Phân tích trận mưa sáng 10-5 tại TP HCM, ông Lê Đình Quyết - Đài Khí tượng Thủy văn Nam Bộ và Tây Nguyên, nhận định như trên.
Ông Lê Đình Quyết thông tin xét theo lượng mưa đo được tại huyện Củ Chi, từ 4 giờ đến 9 giờ, là 225.6 mm, tức là cứ mỗi phút mưa xấp xỉ 0.6 mm. Riêng từ 5 giờ đến 6 giờ 30 có tổng lượng 197.6 mm, tức là trung bình mỗi phút có lượng mưa 4.94 mm, và trong thời đoạn này liên tục mỗi 10 phút có lượng mưa trên 10 mm.
Đặc biệt, từ 5 giờ 50 đến 6 giờ có lượng 41 mm, tức là lượng mưa trong 10 phút bằng cả một ngày mưa thông thường hoặc một trận mưa kéo dài vài giờ.
Trận mưa sáng 10-5 khiến nhiều nơi ngập nặng, đường sá như biến thành sông. Ảnh: ANH VŨ
Theo ông Quyết, vào ngày 25-11-2018, do ảnh hưởng của hoàn lưu bão Usagi, TP HCM có mưa kéo dài nhiều giờ trong ngày nhưng lượng mưa không lớn, đến chiều tối xảy ra trận mưa chỉ trong vài giờ nhưng tổng lượng mưa đã đạt từ 300-400 mm, gây ngập cực kỳ nghiêm trọng ở các quận - huyện, nhất là quận trung tâm.
"Trận mưa đó được coi là kỷ lục, còn so sánh từ năm 2018 đến nay thì trận mưa sáng 10-5 được coi là lớn nhất. Thông thường mưa do ảnh hưởng của hoàn lưu bão hoặc dải hội tụ nhiệt đới sẽ rất lớn, vì mưa kéo dài trong nhiều giờ, thậm chí vài ngày... Nhưng trận mưa sáng 10-5 không ảnh hưởng trực tiếp bởi các hệ thống thời tiết như bão, dải hội tụ nhiệt đới như vậy được coi là chưa từng xảy ra" - ông Quyết nói.
Ông Quyết cũng chỉ ra sự cực đoan trong trận mưa 10-5, đó là thông thường những trận mưa rất to, mang tính cực đoan có lượng trên 100 mm chỉ xảy ra tại một vài điểm, tức là trong phạm vi hẹp. Nhưng trận mưa này diễn ra tại nhiều điểm, không chỉ ở TP HCM mà cả Bình Dương, Long An, Đồng Nai...
Nhiều tuyến đường ở TP Thủ Đức ngập rất nặng trong trận mưa sáng 10-5. Clip: ANH VŨ
Về tình hình thời tiết cực đoan trong thời gian tới, ông Quyết cho biết với sự biến đổi khí hậu, sự nóng lên toàn cầu, tác động làm cho thời tiết khí hậu diễn biến ngày càng khắc nghiệt, nhiều hiện tượng thời tiết cực đoan xảy ra với tần suất thường xuyên hơn. Do đó, những hiện tượng như trận mưa sáng 10-5 vẫn có khả năng xảy ra trong thời gian tới.
Hai hình thế thời tiết tương tác
Lý giải TP HCM sáng 10-5 xuất hiện mưa hiếm gặp, theo Đài Khí tượng Thủy văn Nam Bộ và Tây Nguyên, do rãnh áp thấp kinh hướng Tây Bắc - Đông Nam có trục qua Bắc bộ và khu vực Nam Biển Đông hoạt động mạnh dần lên chi phối thời tiết Nam bộ. Gió Tây Nam có cường độ trung.
Hệ thống thời tiết này thông thường gây mưa về chiều tối, đêm nhưng cũng có khi mưa vào đầu giờ sáng, phụ thuộc vào quá hoạt động cũng như sự tương tác giữa các hệ thống với nhau, tạo ra các nhiễu động quy mô nhỏ, khi đủ điều kiện (nhiệt ẩm) đạt ngưỡng bão hòa, mưa sẽ xảy ra như trận mưa này.
"Tóm lại, nguyên nhân trận mưa này là sự kết hợp bởi hoạt động của gió Tây Nam tầng thấp đẩy ẩm từ biển vào, và rãnh thấp kinh hướng - rãnh thấp có trục gần song song với đường kinh độ trái đất - hai hình thế thời tiết này tương tác nhau gây nhiễu động" - đơn vị này giải thích thêm.