Cơn sốt Trung Hoa giữa lòng nước Nga
Đứng dưới mái chùa tại lối vào một công viên giải trí Trung Quốc khổng lồ ở Moscow, Alena Iyevskaya đang làm bài tập về nhà. Với phông nền là những gian hàng chạm khắc, cầu cong, ao hồ và tượng Khổng Tử, một người bạn dùng điện thoại quay lại cảnh cô nói liên tục về công viên — tất cả đều bằng tiếng Trung Quốc.
Iyevskaya, 19 tuổi, sinh viên năm nhất Đại học Thành phố Moscow, cho biết cô chọn học tiếng Trung vì tin rằng Trung Quốc đang trỗi dậy và việc biết ngôn ngữ này sẽ mở ra nhiều cơ hội hơn. Nhiều trường đại học ở Moscow hiện cũng cung cấp các khóa học tương tự.
"Nhiều người trẻ muốn học ở Trung Quốc," cô nói. "Có rất nhiều cơ hội ở Trung Quốc. Thật tuyệt vời và đang phát triển rất nhanh."
Ở một đất nước từng ưa chuộng mọi thứ phương Tây, một xu hướng bất ngờ đang diễn ra: Trung Quốc trở thành phong cách được người Nga hướng đến.
Các nhà hàng Trung Hoa đang xuất hiện ở nhiều thành phố trên khắp nước Nga. Ảnh: NYT
Xe hơi Trung Quốc xuất hiện ngày càng nhiều trên đường phố Moscow. Giới thượng lưu Nga thuê bảo mẫu Trung Quốc để con cái học tiếng Trung từ nhỏ. Các bảo tàng và trung tâm biểu diễn tại thủ đô cạnh tranh để tổ chức triển lãm, sự kiện văn hóa Trung Quốc.
Kirill Babayev, Giám đốc Viện Trung Quốc và Châu Á đương đại thuộc Viện Hàn lâm Khoa học Nga, viết trong một email: "Ba năm qua khiến người Nga nhìn nhận phương Đông theo một cách hoàn toàn mới — không còn là một lựa chọn kỳ lạ thay thế cho châu Âu, mà là một hướng đi chính thống cho kinh doanh, du lịch và nghiên cứu."
Ông nói thêm: "Người Nga theo đuổi xu hướng này một cách háo hức, như thể họ vừa phát hiện ra một hành tinh khác."
Kể từ khi xung đột Ukraine bùng nổ, quan hệ Nga-Trung xích lại gần nhau hơn. Sự hợp tác đó làm gia tăng sức hút của hàng hóa và văn hóa Trung Quốc trên khắp nước Nga.
Tại Moscow, một số trường công lập có lớp tiếng Trung đã kín chỗ. Tiếng Trung không chỉ phổ biến trong các trường đại học ngôn ngữ mà còn được giảng dạy ở cả trường cao đẳng kỹ thuật. Theo một trang web tuyển dụng lớn, nhu cầu việc làm yêu cầu tiếng Trung đã tăng đáng kể trong những năm gần đây.
Đạo diễn Trung Quốc biểu diễn vở kịch dựa trên tiểu thuyết hiện đại Trung Quốc tại các nhà hát từng là nơi biểu diễn của nghệ sĩ phương Tây. Vào tháng 4, một bảo tàng lớn ở Moscow trưng bày đồ gốm, đồ sứ và hiện vật từ Bảo tàng Quốc gia Trung Quốc ở Bắc Kinh. Sách về văn hóa Trung Quốc được trưng bày nổi bật tại các hiệu sách.
Cuối tháng 1, Tòa thị chính Moscow trang hoàng trung tâm thành phố để đón Tết Nguyên đán, treo đèn lồng đỏ trên phố đi bộ và đặt một chú gấu trúc khổng lồ ôm cây thông Noel cạnh Quảng trường Đỏ.
Phương Đông hay phương Tây
Tàu điện ngầm Moscow có đoàn tàu đỏ mang chủ đề Trung Quốc, bản đồ tuyến đường được dịch sang tiếng Trung. Nhà hàng Trung Quốc mọc lên khắp các thành phố.
Valentin Gogol, người sáng lập một công ty cung cấp bảo mẫu cho giới thượng lưu Nga, cho biết ông đang gặp khó khăn trong việc đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng đối với bảo mẫu biết tiếng Trung. Mức lương có thể lên đến 5.000 USD/tháng, cao theo tiêu chuẩn Nga, nhưng "quá trình tuyển dụng vẫn rất khó".
Gogol cho biết bảo mẫu nói tiếng Anh vẫn phổ biến nhất, nhưng tiếng Trung đã vượt qua tiếng Pháp để trở thành ngôn ngữ được ưa chuộng thứ hai. "Hiện nay, người ta xem tiếng Trung là ngôn ngữ bổ sung thứ hai cho tiếng Anh," ông nói. Công ty của ông vẫn mang tên English Nanny.
Xe hơi Trung Quốc đang trở thành biểu tượng nổi bật của xu hướng nghiêng về Trung Quốc. Theo Autostat, hơn 900.000 xe do Trung Quốc sản xuất đã được bán tại Nga trong năm ngoái, so với chỉ khoảng 115.000 xe vào năm 2021.
Sergey Stilavin, người dẫn chương trình phát thanh và là blogger xe hơi trên YouTube, trước đây thường đánh giá xe châu Âu. Giờ đây, phần lớn nội dung của anh tập trung vào các thương hiệu Trung Quốc. "BMW vẫn có uy tín hơn," anh nói. "Nhưng tôi biết nhiều người đã chuyển từ Porsche sang Ideal" — một thương hiệu xe hơi Trung Quốc xuất hiện khắp các đường phố Moscow.
Tuy nhu cầu hàng Trung Quốc đang tăng, hàng phương Tây vẫn được ưa chuộng. Một số tài xế taxi lái xe thương hiệu từ Trung Quốc ở Moscow cho biết họ vẫn muốn xe Đức nếu giá cả hợp lý.
Thương hiệu phương Tây vẫn hiện diện tại Moscow. Các khu căn hộ cao cấp mới mang tên Knightsbridge, Belgravia — gợi nhớ London chứ không phải Bắc Kinh hay Thượng Hải. Một khu thương mại lớn của Trung Quốc gần Moscow cũng mang tên "Greenwood".
Tại GUM — trung tâm thương mại sang trọng tại Quảng trường Đỏ — chỉ có một thương hiệu thời trang Trung Quốc, Golisse, thay thế các cửa hàng xa xỉ phương Tây từng chiếm ưu thế.
Alexander Glech, biên tập viên tạp chí và là cha của năm người con, nhận thấy sự khác biệt thế hệ trong thái độ với Trung Quốc. Những đứa con lớn hơn của ông vẫn yêu thích văn hóa phương Tây, trong khi các em nhỏ bị mê hoặc bởi châu Á. "Chúng không thấy mặt hàng nào Made in USA," ông nói trong khi uống trà xanh tại một quán cà phê ở Moscow. "Mọi thứ xung quanh chúng đều là hàng Made in China".
Tất cả con ông đều học tiếng Trung. Cô con gái 14 tuổi, nói tiếng Trung lưu loát, sẽ sang Trung Quốc sống cùng gia đình bản xứ vào mùa hè — giống như trước kia trẻ em từng sang Anh để cải thiện tiếng Anh.
Ông liệt kê các lĩnh vực mà Trung Quốc dẫn đầu, như năng lượng mặt trời và trí tuệ nhân tạo. "Trung Quốc đang trên đường trở thành cường quốc hàng đầu thế giới."
Tuy vậy, không phải ai cũng lạc quan. Một số người Nga vẫn hoài nghi và cho rằng mối quan tâm hiện nay chỉ là "cuộc hôn nhân vì lợi ích" tạm thời.
Yulia Kuznetsova, chuyên gia về ngôn ngữ và văn hóa Trung Quốc, nhớ lại thời kỳ học tiếng Trung bị coi là kỳ quặc, và những người nghiên cứu Trung Quốc chỉ là thiểu số. Bà cho rằng "cơn sốt Trung Quốc" có thể giảm nếu quan hệ Nga - phương Tây được cải thiện.
"Sâu thẳm bên trong, không có gì thay đổi," bà nói. Với người Nga, Trung Quốc "vẫn là một nền văn hóa ngoại lai."
"Thế giới Ả Rập còn gần gũi với chúng tôi hơn," bà nói, nhắc đến Dubai như điểm đến yêu thích của người Nga. "Nơi duy nhất chúng tôi thực sự cảm thấy gần là châu Âu, vì rốt cuộc, chúng tôi có nền văn hóa tương tự, thậm chí gần như giống hệt nhau."
Theo NYT