Mùa hè là thời điểm lý tưởng để các loại rau củ, trái cây tươi ngon lên ngôi. Trong đó, các loại quả có phần thịt mềm, vị mát như bí đao, mướp, dưa leo... rất được lòng người tiêu dùng nhờ cảm giác thanh mát khi ăn.
Tuy nhiên, không phải loại quả nào “hơi đắng” cũng có thể ăn được. Gần đây, Nhân dân Nhật báo (Trung Quốc) đã phát cảnh báo về một loại thực phẩm quen thuộc, quả bí đắng, có thể gây ngộ độc nặng , thậm chí đe dọa tính mạng nếu không kịp thời xử lý.
Nuốt một miếng, một người đàn ông ở Phúc Châu suýt mất mạng
Hồi tháng 5 năm nay, ông Tiêu sống tại thành phố Phúc Châu, tỉnh Phúc Kiến (Trung Quốc) sau khi ăn một quả bí đắng đã ngay lập tức cảm thấy khó chịu, chóng mặt, đau bụng, nôn mửa dữ dội và tiêu chảy liên tục. Ông thậm chí đã ngất xỉu 3 lần , huyết áp tụt chỉ còn 78/52 mmHg, nguy cơ sốc nặng, rối loạn điện giải và tổn thương chức năng thận.
Sau khi khai thác bệnh sử và loại trừ các nguyên nhân khác, các bác sĩ nghi ngờ nguyên nhân chính là dư lượng “cucurbitacin”, một loại chất độc glycoside alkaloid có trong các loại bí đắng bị biến đổi gen vẫn tồn tại dù đã nấu chín. Chất độc này không bị phân hủy ở nhiệt độ cao , gây rối loạn tiêu hóa và tổn thương cơ quan nội tạng.
Không chỉ một ca, hàng loạt vụ ngộ độc tương tự đã xảy ra
Năm 2020, một gia đình 4 người tại thành phố Thiều Quan, tỉnh Quảng Đông (Trung Quốc) nhập viện sau bữa ăn có món bí đắng. Trẻ em chỉ bị đau bụng nhẹ nhưng người lớn do ăn nhiều hơn thì nôn mửa hàng chục lần , tiêu chảy, kiệt sức. Cả 4 người được chẩn đoán là viêm ruột cấp tính do độc tố từ bí đắng và phải điều trị bằng truyền dịch, rửa ruột.
Cũng trong năm 2020, một gia đình 3 người tại huyện Thường Sơn, tỉnh Chiết Giang (Trung Quốc) đã nhập viện sau khi ăn món “bí đắng chiên bột”. Chỉ sau nửa tiếng, cả nhà bắt đầu nôn ói, tiêu chảy. Người vợ do ăn nhiều nhất đã phải nằm viện điều trị trong khi con trai không ăn may mắn thoát nạn.
Vì sao bí lại có độc?
Theo chuyên gia, những quả bí đắng gây ngộ độc thường đã bị biến đổi gen tự nhiên hoặc lai tạp trong quá trình trồng trọt. Điều này làm tăng hàm lượng chất cucurbitacin, một loại chất cực độc có vị đắng rõ rệt.
Loại độc tố này có thể gây ra:
- Nhẹ: khô miệng, chóng mặt, mệt mỏi, buồn ngủ.
- Nặng: tiêu chảy dữ dội, nôn mửa, đau bụng, sốc, tổn thương gan thận, thậm chí tử vong.
Nguy hiểm ở chỗ, các triệu chứng ban đầu rất dễ nhầm với bệnh tiêu chảy do vi khuẩn , khiến người bệnh chủ quan.
Cách phân biệt bí đắng và bí ngọt
Mặc dù hình dáng bên ngoài khá giống nhau, nhưng bí đắng thường dài và gầy hơn , phần vỏ gồ ghề, không trơn nhẵn , đôi khi có hình dáng như bóng đèn sợi đốt . Khi ăn, vị đắng gắt sẽ rõ rệt ngay từ miếng đầu tiên.
Lưu ý: Khi mua, có thể cắt một miếng nhỏ để nếm. Nếu thấy có vị đắng, tuyệt đối không ăn .
Không chỉ bí đắng, loạt rau củ “có vị đắng” khác cũng có thể gây độc
- Mướp : Thông thường có vị ngọt nhẹ. Nếu thấy đắng, có thể do bị lai giống hoặc ảnh hưởng bởi thời tiết bất thường . Trường hợp tại Tứ Xuyên (Trung Quốc), một gia đình ăn món mướp nấu canh gà , phát hiện có vị đắng nhưng vẫn ăn, kết quả cả nhà nôn mửa, tiêu chảy cấp , phải cấp cứu.
- Bầu, bí, dưa leo : Nếu bị bảo quản kém , bị dập hoặc không tươi , cũng có thể sinh độc tố. Cần tránh ăn nếu thấy có vị đắng lạ, ngay cả khi đã nấu chín.
- Dưa gang, dưa lưới : Hai trường hợp khiến dưa có vị đắng, chưa chín hẳn hoặc chứa dư lượng thuốc trừ sâu . Đặc biệt, phần cuống dưa có tính hàn, vị đắng cần cắt bỏ trước khi ăn .
Ai không nên ăn rau quả có vị đắng?
Không phải ai cũng có thể ăn các thực phẩm có vị đắng. Dưới đây là những nhóm người nên hạn chế tối đa :
- Phụ nữ đang trong kỳ kinh nguyệt : thực phẩm đắng đa phần có tính hàn, có thể gây đau bụng kinh, rối loạn chu kỳ .
- Người thể trạng yếu : theo Đông y, vị đắng dễ làm hao tổn dương khí, ảnh hưởng đến tiêu hóa.
- Người có tỳ vị hư hàn : dễ bị tiêu chảy, đầy hơi, mệt mỏi khi ăn đồ lạnh hoặc đắng.
- Trẻ nhỏ và người cao tuổi, những đối tượng có hệ tiêu hóa yếu cũng cần đặc biệt cẩn trọng.
Nếu phát hiện rau củ có vị đắng bất thường, dù chỉ một miếng, phải bỏ ngay, không tiếc . Trong trường hợp lỡ ăn , có biểu hiện như buồn nôn, đau bụng, tiêu chảy, chóng mặt cần uống nhiều nước và đến bệnh viện càng sớm càng tốt .
Nguồn và ảnh: QQ