CEO Mercedes-Benz, Ola Källenius, mới đây đã đưa ra cảnh báo chấn động khi cho rằng ngành công nghiệp ô tô châu Âu có thể “sụp đổ” nếu EU kiên quyết tiến hành lệnh cấm bán xe chạy xăng và diesel từ năm 2035. Trong cuộc phỏng vấn với Handelsblatt và được Reuters dẫn lại, ông gọi đây là một “thực tế cần được kiểm chứng lại” trước khi các nhà hoạch định chính sách đặt toàn bộ tương lai ngành ô tô vào xe điện.
Theo Källenius, việc ép buộc một mốc thời gian cứng nhắc sẽ tạo ra những tác động ngược, bởi người tiêu dùng sẽ đổ xô mua xe động cơ đốt trong trước khi lệnh cấm có hiệu lực, gây nên một “cơn sốt mua sắm cuối cùng” không hề có lợi cho mục tiêu khí hậu. Trong khi đó, xe điện vẫn chưa đủ phổ biến để có thể thay thế hoàn toàn.
Tính đến giữa năm 2025, xe điện thuần túy chỉ chiếm khoảng 17,5% doanh số bán mới tại châu Âu. Ngay cả khi cộng thêm xe hybrid cắm sạc thì tỷ lệ này vẫn chỉ đạt gần 1/4, cho thấy khoảng cách lớn giữa mục tiêu chính sách và thực tế thị trường.
Điều khiến giới lãnh đạo ngành công nghiệp lo ngại hơn là sự kết hợp của nhiều yếu tố bất lợi. Doanh số xe điện tăng trưởng chậm lại, người tiêu dùng vẫn e dè vì giá cao và hạ tầng sạc chưa đáp ứng đủ. Cạnh tranh từ các hãng xe Trung Quốc ngày càng gay gắt khi họ có lợi thế chi phí thấp, công nghệ pin tiên tiến và được hỗ trợ mạnh mẽ từ chính phủ.
Không ít chuyên gia cho rằng châu Âu có nguy cơ đánh mất vị thế trong cuộc đua toàn cầu nếu áp lực chính sách quá lớn, trong khi nền tảng sản xuất và tiêu thụ chưa kịp thích ứng. Thủ tướng Ý Giorgia Meloni cũng từng cảnh báo lệnh cấm này mang tính “tự hủy”, có thể khiến hàng nghìn việc làm bị đe dọa và làm lung lay nền kinh tế khu vực vốn phụ thuộc nặng nề vào ngành công nghiệp ô tô.
EU dự kiến sẽ rà soát lại kế hoạch cấm xe xăng và diesel vào nửa cuối năm 2025, trong bối cảnh nhiều ý kiến kêu gọi điều chỉnh. Một số gợi ý bao gồm kéo dài thời hạn chuyển đổi, cho phép sử dụng song song xe hybrid, hoặc mở đường cho các loại nhiên liệu tổng hợp thân thiện môi trường như e-fuel. Những lựa chọn này có thể giúp cân bằng giữa mục tiêu khử carbon và nhu cầu bảo vệ ngành công nghiệp chiến lược.
Trong khi đó, Källenius khẳng định cần một cách tiếp cận “trung lập về công nghệ”, tức là không nên chỉ coi xe điện là giải pháp duy nhất mà phải mở ra nhiều hướng, từ xe hybrid, nhiên liệu sinh học đến e-fuel, đồng thời tập trung vào giảm giá điện và khuyến khích xây dựng hạ tầng sạc để người tiêu dùng tự nguyện chuyển sang phương tiện xanh. Ông cảnh báo rằng việc áp dụng chính sách theo kiểu “tất cả hoặc không gì cả” sẽ khiến cả ngành lao thẳng vào bức tường.
Mercedes và nhiều nhà sản xuất lớn khác đều cam kết tăng tốc sản xuất xe điện, nhưng họ cũng nhận thức rõ ràng rằng việc chuyển đổi toàn diện đòi hỏi thời gian, nguồn lực và đặc biệt là sự đồng thuận từ thị trường. Nếu không có sự linh hoạt, châu Âu không chỉ đối mặt nguy cơ mất khả năng cạnh tranh toàn cầu mà còn làm suy yếu hàng triệu việc làm và hàng trăm tỷ euro giá trị kinh tế mà ngành ô tô mang lại.
Theo: Reuters