Mỗi năm vào mùa tựu trường, câu chuyện lắp đặt máy lạnh trong lớp học lại trở thành đề tài bàn tán sôi nổi trong các nhóm phụ huynh. Ở TP.HCM, nơi thời tiết nắng nóng gay gắt gần như quanh năm, nhiều trường đã bắt đầu lấy ý kiến phụ huynh để đóng góp tiền mua, lắp và duy trì hoạt động máy lạnh. Tuy nhiên, việc này luôn kéo theo hàng loạt câu hỏi: "Có thật sự cần thiết không?".
Một bà mẹ ở TP.HCM mới đây chia sẻ trên diễn đàn phụ huynh: "Trường con tôi đang lấy ý kiến về việc lắp máy lạnh với mức phí 110.000 đồng/tháng/học sinh. Tôi muốn hỏi: lắp máy lạnh thì có cần thiết không? Mấy năm trước chưa có thì kết quả học tập của các bé có vấn đề gì không? Hay lắp máy lạnh vào thì bé sẽ học giỏi hơn?".
Ngay lập tức, hàng chục bình luận xuất hiện, phản ánh nhiều góc nhìn khác nhau.
Ảnh minh hoạ
Máy lạnh không phải yếu tố quyết định thành tích học tập, nhưng...
Một phụ huynh đáp lại với sự so sánh khá dí dỏm: "Mua thịt cá, mua quần áo mới, xài điện thoại xịn có cần thiết không? Người xưa ăn cơm với muối, mặc một bộ đồ cũ kỹ, không có điện thoại, họ vẫn sống đó thôi. Nhưng khi có điều kiện, ai cũng mong tốt hơn. Trước đây không có máy lạnh bạn vẫn ngủ ngon tới sáng. Nếu hiện tại gia đình bạn đã quen ngủ trong phòng máy lạnh, bạn có thấy giấc ngủ dễ chịu hơn không? Nếu rồi, thì bạn có câu trả lời cho việc nhà trường gắn máy lạnh cho học sinh rồi đó".
Thực tế, nhiều trường học ở TP.HCM nằm giữa khu dân cư đông đúc, thiếu cây xanh che mát, phòng học chật chội, đông học sinh. Vào những tháng nắng nóng đỉnh điểm, nhiệt độ trong lớp có thể lên tới hơn 35 - 40 độ C, khiến không ít học sinh mệt mỏi, khó tập trung.
Bên cạnh những tranh luận, nhiều phụ huynh chia sẻ kinh nghiệm thực tế. Một ông bố kể lại: "Năm ngoái con tôi vào lớp 1 (34 học sinh). Cả lớp hùn 400.000 đồng/người, tổng cộng 13,6 triệu đồng để mua 2 cái máy lạnh 1.5 HP. Hóa đơn hết khoảng 12 triệu, phần còn lại dùng cho tiền công, ống đồng, dư thì bỏ vào quỹ lớp. Tiền điện thì 20.000 đồng/người/tháng, 9 tháng là 180.000 đồng cả năm. Máy lạnh mua một lần, dùng 5 năm. Năm nay con lên lớp 2, phụ huynh chỉ cần đóng tiền vệ sinh, dời máy lạnh và tiếp tục chia tiền điện".
Con số này được nhiều phụ huynh cho là hợp lý, nhất là khi so với mức chi tiêu thường ngày. Có phụ huynh còn tính, 110.000 đồng/tháng thì chưa bằng một bữa ăn ngoài hàng. Trong khi đó, cả tháng con được học hành trong môi trường dễ chịu, khỏe khoắn.
Nhiều ý kiến cũng khuyên phụ huynh nên nhìn vào thực tế: máy lạnh không phải là "đũa thần" cải thiện thành tích học tập, nhưng là một giải pháp giúp các em học trong trạng thái tập trung và ít mệt mỏi hơn. Sự thoải mái về thể chất có thể gián tiếp giúp các em tiếp thu tốt hơn.
Bài toán công bằng và áp lực đóng góp
Câu chuyện "lắp máy lạnh có giúp học sinh học giỏi hơn không?" cho thấy phụ huynh không chỉ quan tâm đến chi phí, mà còn kỳ vọng vào những lợi ích thiết thực cho con cái.
Máy lạnh không trực tiếp biến một học sinh thành thủ khoa, nhưng chắc chắn mang lại môi trường học tập dễ chịu hơn. Trong điều kiện khí hậu khắc nghiệt, đó có thể coi là một khoản đầu tư cho sức khỏe và sự tập trung của học sinh.
Thực tế, có những trường chỉ lấy ý kiến và lắp đặt khi phụ huynh đồng thuận trên 80%. Một số trường khác chọn phương án thuê máy lạnh, trả phí hàng tháng, để giảm áp lực mua sắm ban đầu.
Nhiều phụ huynh ủng hộ vì tin rằng con cái sẽ có điều kiện học tập tốt hơn, giảm nguy cơ mệt mỏi, mất tập trung trong những ngày nóng bức. Nhưng cũng có những phụ huynh lo ngại đây chỉ là "cuộc đua hình thức", khi trường nào có điều kiện thì phụ huynh phải gồng mình đóng góp, vô tình tạo áp lực tài chính không nhỏ cho những gia đình thu nhập vừa và thấp.
Cho nên, vấn đề quan trọng là sự đồng thuận, minh bạch trong chi phí, và đặc biệt là cách nhà trường cùng phụ huynh tìm được tiếng nói chung, để không biến một tiện ích đáng lẽ mang lại thoải mái thành áp lực hay chia rẽ.
Giải pháp được nhiều nơi gợi ý là nhà trường nên công khai chi phí, đưa ra nhiều lựa chọn linh hoạt. Phụ huynh cũng cần được tham gia giám sát, từ khâu lắp đặt đến vận hành, để cảm thấy rằng khoản tiền mình bỏ ra là xứng đáng, minh bạch và vì lợi ích chung.