Trong suốt thế kỷ 20 - 21 đầy biến động tại Trung Quốc, không nhiều gia tộc giàu có lâu đời có thể đứng vững và tiếp tục thịnh vượng. Gia tộc họ Vinh là ngoại lệ. Hiện nay, trụ cột gia tộc, Vinh Chí Kiên được xếp hạng là một trong những người giàu có nhất tại Trung Quốc đại lục, với giá trị tài sản ròng ước tính khoảng 2,9 tỷ USD.
Từ một xưởng bột nhỏ ở Vô Tích (Giang Tô), Vinh gia trở thành “ông hoàng dệt may” tại Thượng Hải , vượt qua chiến tranh, thời kỳ đổi mới rồi góp phần vào công cuộc cải cách mở cửa. Câu chuyện của gia tộc này vừa là tấm gương về sự kiên cường, vừa là lời nhắc nhở, những doanh nhân tử tế sẽ luôn thích nghi và phát triển.
Gia tộc họ Vinh giàu có qua 4 đời. Lần lượt từ trái sang phải: Vinh Tông Kính, Vinh Đức Sinh, Vinh Nghị Nhân, Vinh Trí Kiện. (Ảnh: The Paper)
Vượt qua mọi khó khăn thời cuộc
Cuối thế kỷ 19, Trung Quốc vẫn còn ngổn ngang trong những cơn biến động của xã hội nửa thuộc địa, nửa phong kiến. Giữa bối cảnh ấy, năm 1895 tại Vô Tích, tỉnh Giang Tô, Vinh Hy Thái, với sự hỗ trợ của 2 người con là Vinh Tông Kính và Vinh Đức Sinh, thành lập Ngân hàng Tiền tệ Quảng Sinh và gặt hái thành công.
Chỉ 1 năm sau, Vinh Hy Thái lâm bệnh qua đời. Lúc này, bên cạnh lĩnh vực tài chính ngân hàng, Vinh Tông Kính và Vinh Đức Sinh dần quan tâm và chuyển hướng sang công nghiệp. Hai anh em mở một xưởng xay bột vào năm 1900. Ít ai ngờ, từ cỗ máy xay hạt lúa mì đầu tiên ấy, họ đã khởi dựng một đế chế công nghiệp đủ sức sánh vai với các tập đoàn ngoại quốc đang thống lĩnh thị trường.
Chỉ vài thập kỷ sau, những bao bột mì mang thương hiệu họ Vinh phủ sóng khắp miền đông Trung Quốc . Doanh nghiệp này chiếm tới 29% tổng sản lượng bột mì của cả Trung Quốc vào thời điểm đó, từ chiếc bánh bao bình dân đến ổ mì vàng ươm nơi quán xá đều ít nhiều mang dấu ấn của “vua bột mì” xứ Vô Tích.
Bước sang thập niên 1930, doanh nghiệp của gia tộc họ Vinh đã bành trướng với 12 nhà máy xay bột, 9 nhà máy dệt, chiếm gần 20% công suất kéo sợi của toàn bộ ngành dệt do người Trung Quốc làm chủ. Trong những xưởng dệt mênh mông, tiếng guồng quay sợi rộn rã cả ngày đêm.
Gia tộc họ dần mở rộng kinh doanh đến thành phố Thượng Hải cách Vô Tích 140km. Những ông chủ có ý chí làm giàu mạnh mẽ như anh em họ Vinh góp phần đẩy thành phố cảng này thành trung tâm công nghiệp bậc nhất châu Á.
Nhà máy dệt của gia tộc họ Vinh vào những năm đầu thế kỷ 20. (Ảnh: The Paper)
Chiến tranh Trung – Nhật nổ ra, bom đạn tàn phá nhiều nhà máy tại Giang Tô. Cơ nghiệp họ Vinh tan hoang nhưng họ không đầu hàng. Sau khi anh trai qua đời, Vinh Đức Sinh tiếp tục chèo lái, kiên quyết không hợp tác với quân Nhật dù phải đối mặt với những vụ bắt cóc, tống tiền.
Đó chính là thứ bản lĩnh khiến cái tên Vinh gia không chỉ là biểu tượng công nghiệp, mà còn là biểu tượng của sự kiên định.
Sau năm 1949, khi Cách mạng Trung Quốc thành công, nhiều nhà tư bản lớn đem theo tài sản ra nước ngoài. Tuy nhiên, Vinh gia chọn cách ở lại phát triển đất nước.
Vinh Nghị Nhân, con trai của Vinh Đức Sinh trở thành nhân vật trung tâm của giai đoạn mới. Năm 1956, toàn bộ cơ sở của gia đình bị quốc hữu hóa. Vinh Nghị Nhân được bồi thường một khoản lớn và bổ nhiệm làm Phó Thị trưởng Thượng Hải. Một thập kỷ sau, trong Cách mạng Văn hóa, ông bị đấu tố, buộc làm lao động khổ sai.
Năm 1978, khi cải cách mở cửa, Vinh Nghị Nhân được chọn để thành lập Tập đoàn Đầu tư Quốc tế Trung Quốc (CITIC). Đây là cánh cửa kết nối vốn và công nghệ từ thế giới vào Trung Quốc, một mắt xích then chốt để nền kinh tế nước này hiện đại hóa.
Vinh Nghị Nhân người đưa gia tộc họ Vinh lên đến đỉnh cao của sự thịnh vượng và có tầm ảnh hưởng lớn trên cả chính trường. (Ảnh: Min News)
Thành công nhờ cặp câu đối của tổ tiên
Thế hệ kế tiếp, con trai Vinh Nghị Nhân là Vinh Chí Kiên tiếp quản và trở thành Chủ tịch CITIC Pacific, niêm yết tại Hong Kong. Với phong cách hiện đại, Vinh Chí Kiên là gương mặt toàn cầu hóa của họ Vinh, đưa gia tộc này đi xa hơn trong lĩnh vực tài chính quốc tế, trở thành thế lực tài chính lớn tại Trung Quốc.
Thành công bền bỉ ấy phá vỡ quan niệm “không ai giàu ba họ” - lời cảnh báo quen thuộc về sự suy tàn của các gia tộc. Câu trả lời nằm ở những gia huấn được truyền lại qua nhiều thế hệ.
Hai lời dạy cốt lõi trở thành kim chỉ nam. Thứ nhất, lời của Vinh Hy Thái: “Giữ vững sự ổn định, hành sự thận trọng, tuyệt đối không đầu cơ".
Thứ hai, đôi câu đối do Vinh Đức Sinh để lại: “Mang hoài bão thượng đẳng, kết duyên trung đẳng, hưởng phúc hạ đẳng/ Chọn nơi cao mà đứng, tìm nơi phẳng mà ngồi, đi về phía rộng mà đi".
Thông điệp từ gia huấn có thể hiểu là nuôi chí lớn nhưng chấp nhận duyên phận vừa đủ, sống giản dị; có tầm nhìn xa nhưng vẫn giữ sự khiêm nhường, để lại chỗ cho người khác. Chính nguyên tắc ấy là nền tảng giúp gia tộc họ Vinh duy trì cơ nghiệp qua hơn một thế kỷ đầy biến động.