Bài viết này sẽ phân tích lý do tại sao không nên dùng AI cho mọi việc, đồng thời đưa ra các biện pháp cân bằng.
Tại sao phụ thuộc quá mức vào AI lại nguy hiểm?
AI mang lại lợi ích lớn, nhưng việc sử dụng nó cho mọi việc có thể làm suy giảm khả năng tư duy của con người và gây ra các vấn đề xã hội.
Forbes liệt kê 15 rủi ro lớn nhất từ AI, trong đó phụ thuộc vào AI dẫn đến thui chột khả năng sáng tạo và kỹ năng tư duy phê phán. MIT Technology Review nhấn mạnh rằng các rủi ro thực tế của AI nằm ở hiện tại, không phải tương lai xa xôi, như thông tin sai lệch được khuếch đại và xói mòn quyền riêng tư.
1. Mất kỹ năng tư duy sáng tạo
Việc dùng AI cho mọi quyết định có thể làm suy giảm tư duy phê phán, sáng tạo và kỹ năng xã hội. Nghiên cứu từ MIT phân loại hơn 750 rủi ro AI, bao gồm “mất quyền tự chủ và tự do của con người”, khi mọi người ngày càng phụ thuộc vào AI cho thông tin, giải trí và tương tác xã hội. AI cũng có thể lặp lại lỗi của con người trong các mô hình ra quyết định.
Một số luật sư từng bị phạt vì sử dụng ChatGPT tạo tài liệu pháp lý giả mạo, dẫn đến sai sót nghiêm trọng do thiếu sự kiểm tra của con người.
2. Thông tin sai lệch và thao túng
AI có thể tạo và lan truyền thông tin sai (hallucinations), đặc biệt khi dùng cho việc tư vấn hoặc sáng tạo nội dung. MIT Technology Review cảnh báo về thông tin sai lệch được khuếch đại bởi thuật toán khuyến nghị trên mạng xã hội.
3. Thiên kiến và bất bình đẳng
AI được huấn luyện trên dữ liệu thiên kiến có thể khuếch đại sự phân biệt đối xử, đặc biệt khi dùng để tư vấn cho quyết định quan trọng.
4. Xâm phạm quyền riêng tư
Sử dụng AI cho mọi việc đòi hỏi dữ liệu lớn, tạo ra rủi ro xâm phạm quyền riêng tư. MIT Technology Review (2023) chỉ ra rằng các mô hình AI không minh bạch về dữ liệu huấn luyện. Các công ty công nghệ hầu như đều không tiết lộ dữ liệu huấn luyện cho mô hình AI, tiềm ẩn rủi ro lạm dụng dữ liệu cá nhân.
Làm thế nào để không phụ thuộc hoàn toàn vào AI?
Sử dụng AI với sự kiểm soát của con người : Sử dụng AI như công cụ hỗ trợ, không thay thế con gười. Luôn kiểm tra kết quả từ AI, đặc biệt trong các quyết định quan trọng. Sử dụng công cụ AI minh bạch về quyền riêng tư : Người dùng nên lựa chọn các dịch vụ AI minh bạch về cách sử dụng dữ liệu. Giáo dục người dùng : Người dùng cần học cách sử dụng AI có trách nhiệm và thận trọng. Tránh việc lạm dụng và tuyệt đối không để AI ra quyết định thay trong các vấn đề trọng yếu.Lầm tưởng rằng AI có thể làm mọi việc mà không có hậu quả là một nguy cơ lớn. Bằng cách nhận thức rõ các rủi ro từ các nguồn uy tín như, chúng ta có thể sử dụng AI một cách thông minh hơn. Đừng để AI kiểm soát cuộc sống của bạn – hãy kiểm soát AI!