Trong bối cảnh trí tuệ nhân tạo ngày càng trở thành “mạch máu” của nền kinh tế số, OpenAI – công ty đứng sau ChatGPT – đã có một bước đi được đánh giá là mang tính chiến lược: tự phát triển chip AI riêng.
Theo Wall Street Journal, OpenAI đã ký kết thỏa thuận hợp tác với Broadcom trị giá tới 10 tỷ USD, qua đó đặt nền móng cho việc sản xuất đại trà những con chip AI đầu tiên vào năm 2026. Điều đáng chú ý là dòng chip này không được thương mại hóa ra bên ngoài mà chỉ phục vụ nội bộ, nhằm đáp ứng nhu cầu tính toán khổng lồ đang ngày một phình to.
Broadcom trước đó xác nhận họ đã có thêm “một khách hàng lớn thứ tư” trong lĩnh vực AI với đơn đặt hàng vượt 10 tỷ USD. Giới phân tích đồng loạt cho rằng đó chính là OpenAI.
Quyết định này phản ánh rõ nét tham vọng giảm phụ thuộc vào Nvidia – “người khổng lồ” đang thống trị mảng GPU phục vụ huấn luyện AI. Việc thị trường toàn cầu khan hiếm GPU trong năm qua không chỉ khiến chi phí vận hành của OpenAI đội lên, mà còn phơi bày rủi ro khi đặt quá nhiều trọng trách vào một nhà cung cấp duy nhất.
Tự thiết kế chip, với sự hỗ trợ của công nghệ 3 nanomet từ TSMC, cho phép OpenAI kiểm soát tốt hơn hiệu suất, tối ưu hóa tỷ lệ tính toán trên mỗi watt điện năng, đồng thời có thêm đòn bẩy thương lượng trong quan hệ với các đối tác phần cứng khác. Đây cũng là xu thế mà nhiều ông lớn công nghệ như Google, Amazon hay Microsoft đã khởi động từ trước, nhưng sự tham gia của OpenAI – một công ty khởi đầu từ nghiên cứu phần mềm – cho thấy cuộc đua phần cứng AI đã nóng hơn bao giờ hết.
Tham vọng của OpenAI không dừng ở chip.
Tháng 5/2025, công ty này đã chi khoảng 6,5 tỷ USD để thâu tóm “io” – công ty phần cứng do Jony Ive sáng lập – nhằm phát triển những thiết bị AI chuyên dụng, mở ra cánh cửa tiến sâu vào thị trường phần cứng tiêu dùng. Song song với đó, dự án “Stargate” được khởi xướng cùng SoftBank, Oracle và MGX với kỳ vọng xây dựng hạ tầng AI khổng lồ lên đến 500 tỷ USD, dù đến nay vẫn chưa huy động được vốn.
Ở một hướng khác, OpenAI ký hợp đồng trị giá gần 12 tỷ USD với CoreWeave, đổi lấy quyền tiếp cận 250.000 GPU, nhằm đa dạng hóa nguồn lực tính toán bên cạnh hạ tầng Azure của Microsoft. Tất cả cho thấy công ty này đang từng bước hình thành một hệ sinh thái tự chủ, trải rộng từ phần mềm, phần cứng cho đến hạ tầng điện toán toàn cầu.
Điểm đáng nói là mô hình phát triển của OpenAI cũng đã thay đổi căn bản. Từ một tổ chức phi lợi nhuận, công ty chuyển sang cấu trúc “capped-profit” – lợi nhuận có giới hạn – để vừa đảm bảo hấp dẫn với nhà đầu tư, vừa duy trì cam kết với cộng đồng. Trong mối quan hệ với Microsoft, OpenAI ở vào thế “nửa hợp tác, nửa cạnh tranh”: vừa nhận vốn, vừa bắt đầu đi vào những lĩnh vực chạm tới lợi ích cốt lõi của Microsoft như chip AI và thậm chí cả nền tảng tuyển dụng tương tự LinkedIn.
Tất cả phản ánh tham vọng vươn mình thành một “gã khổng lồ công nghệ toàn diện” chứ không chỉ dừng lại ở vị thế một công ty phần mềm AI. Nếu như ChatGPT từng được xem là sản phẩm làm thay đổi cách con người tiếp cận tri thức, thì chip XPU, các thiết bị AI tương lai hay dự án hạ tầng khổng lồ Stargate chính là những mảnh ghép tiếp theo để OpenAI khẳng định vị thế trong cuộc đua định hình tương lai công nghệ.
Theo: WSJ