Trong khi IELTS từ lâu đã trở thành “tấm vé vàng” cho du học, định cư và tuyển sinh đại học, thì tại Việt Nam, một chứng chỉ ngoại ngữ khác cũng đang âm thầm bùng nổ sức hút - HSK (Hanyu Shuiping Kaoshi), kỳ thi đánh giá năng lực tiếng Trung.
Theo People’s Daily, chỉ trong quý I năm 2025, riêng điểm thi tại Viện Khổng Tử - Trường Đại học Hà Nội đã ghi nhận 9.941 lượt đăng ký thi HSK và HSKK, đưa Việt Nam trở thành quốc gia dẫn đầu toàn cầu về số lượng thí sinh tham gia. Bên cạnh đó, điểm thi HSK Trường Đại học Ngoại ngữ - ĐHQGHN cũng ghi nhận 3.484 lượt đăng ký trong 2 quý đầu năm 2025.
Chưa tính đến các điểm thi ở nhiều tỉnh thành khác, những con số này đã vượt xa nhiều trung tâm khảo thí lớn trên thế giới, khẳng định sức nóng đặc biệt của tiếng Trung tại thị trường Việt Nam.
Những năm gần đây, xu hướng du học Trung Quốc ngày càng bùng nổ. Theo dữ liệu của Đại sứ quán Trung Quốc tại Việt Nam, năm 2020, có 11.300 người Việt du học Trung Quốc. Tuy nhiên, đến 2023, con số này đã lên tới 23.500 người, gấp đôi số lượng du học sinh trước khi đại dịch Covid-19 bùng phát. Theo People.cn, thống kê năm cho thấy số lượng du học sinh Việt Nam tại Trung Quốc trong năm 2024 tăng 25% so với cùng kỳ năm trước.
HSK là điều kiện bắt buộc để xin học bổng và nhập học tại nhiều trường đại học Trung Quốc. Với hàng nghìn suất học bổng toàn phần và bán phần được cấp cho sinh viên Việt Nam mỗi năm, HSK trở thành chìa khóa mở cánh cửa du học giá rẻ nhưng chất lượng.
Năm 2021, Bộ Giáo dục và Đào tạo đưa tiếng Trung trở thành Ngoại ngữ 1 trong Chương trình giáo dục phổ thông mới. Điều này đồng nghĩa học sinh có thể học tiếng Trung ngay từ lớp 3, giống như tiếng Anh, và từ đó hướng đến mục tiêu là chứng chỉ HSK từ khi còn đi học.
Ngoài ra, Nếu IELTS là lựa chọn “kinh điển” thì HSK đang trở thành lựa chọn song song của nhiều học sinh, sinh viên và người đi làm. Việc học tiếng Trung không chỉ để “thi cho có bằng” mà còn nhằm tận dụng cơ hội việc làm phong phú tại Việt Nam cũng như quốc tế.
Theo Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, nhu cầu nhân lực thành thạo tiếng Trung tại Việt Nam dự kiến tăng trung bình 20 - 30% mỗi năm trong giai đoạn 2023 - 2033, do sự đầu tư của doanh nghiệp Trung Quốc và xu hướng các công ty Việt Nam mở rộng sang Trung Quốc.
Báo cáo của Bộ Công Thương cũng nêu rõ, năm 2024, kim ngạch xuất nhập khẩu Việt - Trung đạt 205,2 tỷ USD, lần đầu vượt mốc 200 tỷ. Bên cạnh đó, trong quý I/2025, Việt Nam đón 6 triệu lượt khách quốc tế, cao nhất lịch sử; trong đó Trung Quốc liên tục là thị trường gửi khách số 1. Khi thương mại và du lịch sôi động, nhân lực biết tiếng Trung, đặc biệt có chứng chỉ HSK trở nên “có giá” trong mắt doanh nghiệp.
Trước đây, người học tiếng Trung vẫn quen với kỳ thi HSK 6 cấp độ. Trong đó, cấp 1 - 2 là Sơ cấp (không tổ chức thi), cấp 3 - 4 là Trung cấp và cấp 5 - 6 là Cao cấp. Nhưng từ ngày 1/7/2021, Trung Quốc ban hành chuẩn năng lực tiếng Trung mới với “Ba bậc, Chín cấp” (GF0025-2021), còn gọi là HSK 3.0. Chuẩn này chia thành: Sơ cấp (HSK 1 - 3), Trung cấp (HSK 4 - 6), và Cao cấp (HSK 7 - 9).
Từ năm 2022, kỳ thi HSK cấp 7 - 9 đã chính thức được tổ chức định kỳ tại Trung Quốc. Khác với 1 - 6, đây là một bài thi chung, kéo dài hơn 3 tiếng, kết quả sẽ phân loại thí sinh đạt cấp 7, 8 hay 9. Điều này mở ra thang đánh giá chi tiết hơn cho người học tiếng Trung ở trình độ học thuật, nghiên cứu, hoặc biên - phiên dịch chuyên nghiệp. Bên cạnh đó, HSK cũ 6 cấp độ, còn gọi là HSK 2.0 vẫn được tổ chức thi song song.
Trên trang fanpage chính thức với hơn 120.000 người theo dõi của Điểm thi HSK Viện Khổng Tử - ĐH Hà Nội và Điểm thi HSK ĐH Ngoại ngữ ĐHQGHN, các bài đăng thông báo mở đợt thi mới đều có lượt tương tác cao với hàng trăm lượt share/comment. Đặc biệt là Điểm thi ĐH Hà Nội, do có hình thức làm bài thi trên máy tính thay vì viết tay như các điểm thi khác.
Ngoài các hội nhóm ôn thi HSK hoạt động tích cực, nhóm facebook hơn 10.000 người tham gia của Điểm thi HSK Đại học Thái Nguyên cũng thường xuyên có các bài đăng xin kinh nghiệm, ghép nhóm đến Thái Nguyên dự thi của thí sinh từ Hà Nội. Khi các điểm thi tại Hà Nội quá tải và hết lượt đăng ký, nhiều thí sinh đã lựa chọn đến điểm thi này để có thể kịp lấy chứng chỉ hoàn thiện hồ sơ du học hoặc làm việc.
Với mỗi đợt thi cách nhau 1 tháng, Viện Khổng Tử - ĐH Hà Nội mở từ 150 đến 330 lượt đăng ký cho từng cấp khác nhau. Tuy nhiên, do nhu cầu quá lớn, việc đăng ký thành công cũng là điều khó khăn với nhiều thí sinh và các bậc phụ huynh. Điều này cho thấy nhu cầu sở hữu chứng chỉ HSK tại Việt Nam hiện đang ở mức rất cao.
1. Chỉ có du học sinh mới cần HSK?
Theo TS. Trần Linh Hương Giang - giảng viên Khoa NN&VH Trung Quốc (Trường Đại học Ngoại ngữ - ĐHQGHN): “Tại Việt Nam, nhiều trường đại học cũng bắt đầu coi HSK là tiêu chí quan trọng. Một số trường yêu cầu HSK khi xét tuyển thẳng hoặc cộng điểm ưu tiên vào ngành Ngôn ngữ Trung Quốc. Với sinh viên không chuyên ngoại ngữ, đạt HSK ở trình độ nhất định có thể được miễn học phần ngoại ngữ 2, từ đó rút ngắn khối lượng học tập.”
Hiện nay, đối tượng dự thi HSK không chỉ giới hạn ở học sinh phổ thông mà còn mở rộng sang sinh viên, người đã đi làm, hay những người cần sử dụng tiếng Trung cho công việc. Điều này phản ánh tiếng Trung ngày càng được ứng dụng rộng rãi trong học tập, nghề nghiệp và đời sống.
Như vậy, HSK không chỉ mở ra cơ hội du học mà còn ngày càng có giá trị thiết thực ngay trong hệ thống giáo dục đại học Việt Nam. HSK, đặc biệt ở các cấp độ cao, là minh chứng rõ ràng về năng lực tiếng Trung, giúp thí sinh có nhiều cơ hội hơn khi ứng tuyển vào các doanh nghiệp FDI của Trung Quốc, lĩnh vực thương mại quốc tế, các tổ chức ngoại giao hay công việc biên - phiên dịch.
TS. Trần Linh Hương Giang - giảng viên Khoa NN&VH Trung Quốc (Trường Đại học Ngoại ngữ - ĐHQGHN)
2. Có HSK là sẽ xin được học bổng du học?
TS. Trần Linh Hương Giang cho biết: “HSK là một trong những yêu cầu quan trọng của nhiều trường đại học và chương trình học bổng tại Trung Quốc, đặc biệt ở các bậc cao (HSK5–6). Việc sở hữu chứng chỉ HSK ở cấp độ cao giúp tăng uy tín hồ sơ và nâng cao khả năng cạnh tranh. Tuy nhiên, HSK không phải yếu tố quyết định duy nhất. Kết quả học tập, GPA, hoạt động ngoại khóa, thư giới thiệu… cũng có ảnh hưởng lớn đến quá trình xét tuyển. Vì vậy, HSK thường được coi là “điều kiện cần”, tạo tiền đề để tiếp cận học bổng và cơ hội du học.”
3. HSK có triển vọng “soán ngôi” IELTS tại Việt Nam trong tương lai?
TS. Trần Linh Hương Giang nhận định rằng IELTS vẫn là chứng chỉ “quốc dân” về tiếng Anh, phổ biến trong du học, tuyển dụng và học bổng toàn cầu. Tuy nhiên, “vị thế của HSK ở Việt Nam đang ngày càng lớn mạnh, đặc biệt với xu hướng tăng lượng thí sinh và ứng dụng thực tiễn của tiếng Trung. HSK có lợi thế trong các lĩnh vực liên quan Trung Quốc, du học Trung Quốc hoặc hợp tác kinh tế văn hóa mà IELTS không thể thay thế. Hai chứng chỉ có “lĩnh vực thế mạnh” khác nhau nên không cạnh tranh trực tiếp mà là bổ trợ.”
Từ chỗ chỉ được xem như một chứng chỉ chỉ dành cho “dân chuyên Hán ngữ”, HSK đang dần trở thành tấm vé thông hành quan trọng trong giáo dục, việc làm và hội nhập quốc tế. Nếu IELTS giúp người Việt mở cánh cửa ra thế giới nói tiếng Anh, thì HSK lại mở ra con đường đến với thị trường Trung Quốc - nền kinh tế lớn thứ 2 toàn cầu.
Trong tương lai gần, rất có thể câu hỏi của nhiều phụ huynh và học sinh sẽ không chỉ dừng lại ở: “Thi IELTS bao nhiêu chấm?” mà còn có thêm: “Đã có HSK mấy rồi?”.