Trong cơn sốt trí tuệ nhân tạo, San Francisco trở thành tâm điểm thu hút hàng nghìn các bạn trẻ tuổi đôi mươi. Họ mang theo khát vọng tạo nên công ty trị giá hàng trăm tỷ, thậm chí nghìn tỷ USD và để đổi lấy giấc mơ đó, đã sẵn sàng hy sinh gần như tất cả: rượu chè, giải trí, tình yêu và cả giấc ngủ, theo WSJ.
Marty Kausas, 28 tuổi, đồng sáng lập startup AI Pylon, từng viết trên LinkedIn rằng anh làm việc tới 92 giờ mỗi tuần, kéo dài liên tiếp trong nhiều ngày.
“Chúng tôi muốn xây dựng một công ty 10 tỷ USD trong 10 năm”, Kausas khẳng định. Văn phòng của Pylon chẳng khác gì căn nhà tập thể, nơi các kỹ sư ngủ gục ngay trên ghế sofa, thức dậy lúc 3 giờ sáng để gõ nốt vài dòng code trước khi tiếp tục ngủ thêm một tiếng rồi lại bật dậy cho cuộc họp với nhà đầu tư.
Một đồng sáng lập viên khác, Emily Yuan của Corgi, tuyên bố thẳng rằng cô không bao giờ uống rượu. Với cô, việc đi bar hay tụ tập bạn bè là xa xỉ. “Tại sao phải phí thời gian như thế trong khi mình có thể dựng nên công ty thay đổi thế giới?”, Yuan nói.
Văn hóa làm việc cực đoan không phải chuyện lạ trong thế giới công nghệ, đặc biệt ở thung lũng Silicon. Hình ảnh Elon Musk ngủ lại nhà máy Tesla hay Steve Jobs say mê đến quên ngày tháng vẫn thường được nhắc như biểu tượng.
Với làn sóng AI hiện nay, sự khắc nghiệt được đẩy lên mức độ mới: tốc độ tung sản phẩm, áp lực gọi vốn và nỗi ám ảnh “nếu không nhanh sẽ bị bỏ lại” khiến các startup lao vào vòng quay 24/7. Để tiết kiệm vài chục phút di chuyển mỗi ngày, nhiều người thậm chí thuê nhà ngay sát văn phòng hoặc… sống luôn tại công ty.
Câu chuyện của Pylon cũng là bức tranh chung cho hàng loạt startup AI khác. Tại Ấn Độ, CEO một công ty AI nhỏ từng khoe trên LinkedIn rằng anh làm việc tới 2 giờ sáng, ngủ ngay cạnh bàn máy tính và 6 giờ sáng đã quay lại code tiếp. Bài đăng gây tranh cãi dữ dội: một số người tung hô “tinh thần chiến binh”, số khác cảnh báo đó là công thức chắc chắn dẫn tới kiệt sức.
Trên thực tế, theo khảo sát của Sifted năm 2025, hơn một nửa sáng lập viên tại châu Âu thừa nhận đã trải qua khủng hoảng sức khỏe trong vòng một năm qua, nhiều người rơi vào lo âu, trầm cảm.
“Không ai muốn nói về sự yếu đuối của mình vì sợ ảnh hưởng đến niềm tin của nhà đầu tư. Nhưng chúng tôi không thể phủ nhận những đêm mất ngủ đã khiến cơ thể dần kiệt quệ”, một nhà sáng lập giấu tên chia sẻ.
Pylon hiện vẫn còn tồn tại, vẫn đang chạy đua trong thị trường AI đầy khốc liệt, nhưng con đường phía trước của họ cũng như hàng trăm startup khác phủ đầy dấu hỏi. Liệu công thức “không rượu, không ngủ, không vui” có thể thực sự tạo ra một công ty nghìn tỷ USD, hay chỉ gieo thêm những thế hệ sáng lập viên kiệt sức trước khi kịp chạm đến vinh quang? Khi AI được ca ngợi là công nghệ có thể thay đổi tương lai nhân loại, có lẽ chính những con người đứng sau nó cũng cần tự hỏi: đâu mới là giá trị thật sự đáng để đánh đổi?
Thung lũng Silicon từng được biết đến như mảnh đất của sáng tạo, nơi những kỹ sư được khuyến khích làm việc linh hoạt trong môi trường thoải mái, thậm chí được cung cấp mọi tiện nghi từ phòng tập gym đến bữa ăn miễn phí. Nhưng bức tranh năm 2025 lại hoàn toàn khác.
Sau làn sóng sa thải, thắt chặt chi phí và áp lực cạnh tranh, các tập đoàn công nghệ lớn như Microsoft, Google, Amazon hay Meta đều yêu cầu nhân viên tăng hiệu suất, quay lại văn phòng và chấp nhận khối lượng công việc nặng nề hơn. Các startup trí tuệ nhân tạo thì còn đi xa hơn, du nhập mô hình “996” – làm từ 9 giờ sáng đến 9 giờ tối, sáu ngày một tuần – thậm chí biến tấu thành những phiên bản cực đoan hơn, coi việc hiến dâng toàn bộ thời gian và sức lực cho công việc là một “chuẩn mực mới” để giành lợi thế trong cuộc đua công nghệ.
Dữ liệu từ nhiều khảo sát cho thấy áp lực ngày càng hiện hữu. Gần 4/10 nhân viên công nghệ thừa nhận giờ làm việc của họ dài hơn so với trước, trong khi chỉ một tỷ lệ nhỏ nói rằng được giảm tải. Bên cạnh đó, có tới hơn một nửa kỹ sư phần mềm toàn cầu thường xuyên trải nghiệm “hội chứng kẻ mạo danh”, cảm giác mình không đủ giỏi, không xứng đáng, từ đó bị bào mòn niềm tin và sức khỏe tinh thần.
Đây là một sự thật nhức nhối, đặc biệt với phụ nữ và những nhóm thiểu số trong ngành. Cùng với việc thiếu đi các chính sách bảo vệ cân bằng cuộc sống, môi trường làm việc công nghệ trở thành chiếc lồng áp lực khổng lồ, nơi con người bị vắt kiệt.
Theo: WSJ, Times of India