Các biển báo được viết bằng tiếng Nga, tiếng Trung và tiếng Anh để thuận tiện cho khách du lịch tại sân bay quốc tế Sheremetyevo tại Moscow, Nga, tháng 9/2024 (Ảnh: Getty Images)
Thông tin được tờ Politico dẫn nguồn một quan chức Ủy ban châu Âu cho biết động thái này là hệ quả của nhiều năm EU chịu sức ép từ các quốc gia thành viên nằm sát biên giới Nga.
Ngay từ năm 2022, Brussels đã chấm dứt thỏa thuận tạo thuận lợi về thị thực với Moscow để phản ứng chiến dịch quân sự toàn diện của Nga vào Ukraine. Điều này khiến việc xin visa Schengen trở nên đắt đỏ và phức tạp hơn đối với người Nga. Tuy nhiên, vì thị thực thuộc thẩm quyền của từng quốc gia thành viên nên Ủy ban châu Âu không thể ban hành một lệnh cấm toàn diện.
Theo dự kiến, bộ hướng dẫn mới sẽ được công bố vào cuối năm nay, đưa ra các khuyến nghị chung về việc siết chặt tiêu chí cấp visa cho công dân Nga và các quốc gia bị coi là "thù địch". Dù không mang tính ràng buộc pháp lý, đây được coi là bước đi nhằm thống nhất hơn chính sách trong khối, vốn đang có nhiều khác biệt như: Ba Lan, Czech, Phần Lan, Latvia, Estonia và Litva gần như ngừng cấp visa cho người Nga, trong khi Hungary, Pháp, Tây Ban Nha và Ý vẫn duy trì chính sách linh hoạt hơn.
Theo số liệu, hơn 600.000 công dân Nga đã được cấp thị thực Schengen trong năm 2024, tăng hơn 80.000 so với năm trước. Đáng chú ý, truyền thông Italy hồi tháng 9 đưa tin sự gia tăng này đã khiến Brussels xem xét việc hạn chế visa du lịch Nga trong khuôn khổ gói trừng phạt thứ 19. Gói biện pháp này dự kiến sẽ bao gồm việc trấn áp "hạm đội bóng tối" vận chuyển dầu của Nga, cấm tái bảo hiểm cho tàu chở dầu, cũng như áp đặt giới hạn đối với các tập đoàn dầu mỏ lớn như Rosneft và Lukoil.
Động thái của EU nhận được sự ủng hộ mạnh mẽ từ các quốc gia biên giới, vốn từ lâu kêu gọi Brussels siết chặt kiểm soát nhập cảnh đối với công dân Nga nhằm giảm rủi ro an ninh. Một nhà ngoại giao từ vùng Baltic đánh giá đây là những hướng dẫn "quá chậm trễ nhưng cần thiết".
Tuy vậy, chính sách này cũng vấp phải lo ngại từ giới xã hội dân sự Nga lưu vong. Bà Yulia Navalnaya, quả phụ của thủ lĩnh đối lập Alexei Navalny, trong thư gửi Cao ủy đối ngoại EU Kaja Kallas, cảnh báo không nên "vũ khí hóa" visa du lịch. Bà kêu gọi EU cần phân biệt rõ giữa "chế độ và người dân bình thường", đồng thời đề xuất nhắm vào giới tài phiệt, quan chức an ninh và những người trực tiếp ủng hộ Điện Kremlin.
Trong khi đó, Ngoại trưởng Czech Jan Lipavský tiếp tục thúc đẩy đề xuất cấm các nhà ngoại giao Nga di chuyển ngoài quốc gia nơi họ được bổ nhiệm.
Trong bối cảnh chiến sự Ukraine chưa có dấu hiệu hạ nhiệt, quyết định siết chặt thị thực được xem là một phần trong chiến lược rộng hơn của EU nhằm gia tăng sức ép lên Moscow, đồng thời củng cố an ninh nội khối trước nguy cơ gián điệp và can thiệp từ phía Nga.