Trong cuộc phỏng vấn với tờ Financial Times, CEO ExxonMobil, Darren Woods, cho biết các cuộc trao đổi với phía Nga hiện nay chỉ xoay quanh việc thu hồi khoản tài sản trị giá 4,6 tỷ USD mà công ty bị quốc hữu hóa, chứ không liên quan đến bất kỳ kế hoạch đầu tư mới nào tại quốc gia này.
Các cuộc đàm phán bắt đầu từ đầu năm 2023, ngay sau khi Exxon đệ đơn kiện chính phủ Nga vì bị tước quyền sở hữu 30% cổ phần trong dự án dầu khí khổng lồ Sakhalin-1 ở vùng Viễn Đông, một trong những tài sản chiến lược của công ty tại Nga trước năm 2022.
“Chúng tôi không có bất kỳ kế hoạch nào quay trở lại Nga,” ông Woods khẳng định. “Mọi cuộc thảo luận đều chỉ xoay quanh việc giải quyết tranh chấp trọng tài liên quan đến việc Nga quốc hữu hoá tài sản của chúng tôi năm 2022.”
Phát biểu này diễn ra trong bối cảnh Tổng thống Donald Trump đang tăng cường nỗ lực đạt được thỏa thuận hòa bình giữa Nga và Ukraine. Mới tháng trước, ông Trump đã thảo luận với Tổng thống Vladimir Putin tại một hội nghị ở Alaska, đề cập đến khả năng bình thường hóa và mở rộng hợp tác kinh tế.
Tuy nhiên, cho đến nay, chưa có đột phá nào trong các cuộc đàm phán hòa bình, trong khi chính quyền Mỹ vẫn đang cân nhắc việc áp đặt thêm các biện pháp trừng phạt nếu NATO đồng thuận ngừng nhập khẩu dầu khí từ Nga.
Về phía Nga, các quan chức nước này vẫn liên tục phát tín hiệu cho thấy Exxon có thể quay trở lại. Thứ trưởng Ngoại giao Sergey Ryabkov gần đây xác nhận rằng các cuộc trao đổi với đại diện Mỹ về hợp tác đầu tư năng lượng, đặc biệt là liên quan đến dự án Sakhalin-1, đang diễn ra.
“Tôi có thể nhắc đến Sakhalin-1 như một ví dụ rõ ràng nhất của các cuộc đàm phán đang bắt đầu,” ông Ryabkov nói. “Chúng tôi sẵn sàng mở rộng và làm sâu sắc hơn hợp tác thực chất.”
Một số nguồn tin truyền thông trong tháng trước thậm chí cho biết các lãnh đạo cấp cao của Exxon đã gặp gỡ quan chức Nga để thảo luận khả năng quay lại Sakhalin-1. Động thái này diễn ra song song với việc Tổng thống Putin sửa đổi sắc lệnh quốc hữu hóa tài sản của Exxon - động thái có thể mở đường cho các công ty phương Tây trở lại.
Dẫu vậy, theo giới phân tích, các tập đoàn năng lượng lớn của phương Tây vẫn còn rất e ngại. Việc đã phải bỏ lại hàng tỷ USD tài sản đầu tư tại Nga trong vài năm qua khiến họ khó sẵn sàng quay lại một thị trường đầy rủi ro địa chính trị và pháp lý.
“Rủi ro quốc gia và địa chính trị ở Nga vẫn rất cao, trong khi Exxon đang có rất nhiều cơ hội đầu tư hấp dẫn hơn trên toàn cầu,” Tatiana Mitrova, chuyên gia tại Trung tâm Chính sách Năng lượng Toàn cầu thuộc Đại học Columbia, nhận định.
“Một quyết định tài chính đơn thuần nhằm khôi phục quyền sở hữu tại Sakhalin-1 có thể sẽ được cân nhắc, vì rủi ro thấp mà lại có thêm nguồn doanh thu. Song, nếu nói đến việc đầu tư mới hay hợp tác sâu hơn thì sẽ rất khó xảy ra.”, Mitrova nói thêm.
Bên cạnh vấn đề Nga, Woods cũng công khai chỉ trích một đề xuất pháp lý mới từ Liên minh châu Âu mang tên Chỉ thị về trách nhiệm bền vững của doanh nghiệp (Corporate Sustainability Due Diligence Directive). Ông cảnh báo quy định này có thể khiến Exxon phải tạm dừng đầu tư và đẩy nhanh việc rút khỏi châu Âu, nơi công ty đang có 12.000 nhân viên.
Woods cho rằng việc áp dụng các khoản phạt lên đến 5% doanh thu toàn cầu và yêu cầu các doanh nghiệp đảm bảo chuỗi cung ứng không vi phạm nhân quyền hoặc gây hại môi trường là “kiểu cưỡng chế vô lý”.
“Chúng tôi coi đây là một điều không thể chấp nhận được,” ông phát biểu. “Nếu luật này được thông qua, khả năng tiếp tục hoạt động tại châu Âu của chúng tôi sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Chúng tôi sẽ không còn lựa chọn nào khác ngoài việc rút lui nhanh hơn khỏi thị trường này.”
Tham khảo FT