Ba Lan đóng cửa biên giới với Belarus
Theo Politico, cuộc tập trận chung Zapad-2025 giữa Nga và đồng minh Belarus đã kết thúc (12-16/9) nhưng Ba Lan vẫn chưa dừng lại và quyết định đóng cửa biên giới với Belarus vô thời hạn, qua đó cắt đứt tuyến đường thương mại trị giá 25 tỷ euro mỗi năm giữa Trung Quốc và EU.
Động thái này diễn ra trong bối cảnh căng thẳng ngoại giao leo thang, sau khi Ba Lan cáo buộc máy bay không người lái Nga xâm phạm không phận tuần trước, và khi Tổng thống Mỹ Donald Trump gia tăng áp lực ngoại giao nhằm trừng phạt Trung Quốc vì nhập dầu Nga.
Chính phủ Ba Lan tuyên bố “logic thương mại” đang được thay thế bằng “logic an ninh”.
Việc đóng cửa này đặc biệt quan trọng vì ảnh hưởng đến tuyến đường vận chuyển 90% hàng hóa đường sắt giữa Trung Quốc và EU. Năm 2024, khối lượng hàng hóa trên tuyến tăng 10,6%, trong khi giá trị tăng gần 85% lên 25,07 tỷ euro. Hành lang này hiện chiếm 3,7% tổng kim ngạch thương mại EU-Trung Quốc, tăng từ 2,1% năm trước — trở thành “phao cứu sinh” cho các tập đoàn thương mại điện tử lớn như Temu và Shein.
Tuyến đường thương mại trị giá 25 tỷ euro mỗi năm giữa Trung Quốc và EU đang bị phong tỏa. Ảnh: CGTN
Các doanh nghiệp Ba Lan cũng chịu tác động. PKP Cargo, công ty vận tải do nhà nước quản lý, cho biết chậm trễ ngắn hạn có thể kiểm soát được, nhưng cảnh báo nếu đóng cửa kéo dài, dòng thương mại sẽ chuyển xuống phía nam, qua Kazakhstan, Biển Caspi, Biển Đen rồi tới Nam Âu hoặc Thổ Nhĩ Kỳ.
Đáng chú ý, việc đóng cửa diễn ra chỉ một tuần sau khi Ba Lan khai trương chuyến tàu chở hàng đầu tiên từ Warsaw sang Trung Quốc, mang tính biểu tượng trong việc củng cố vai trò trung tâm vận tải và nâng cao vị thế quốc tế của PKP Cargo.
“Đóng cửa biên giới hoàn toàn là vấn đề nghiêm trọng — không chỉ với ngành vận tải, hậu cần mà cả nền kinh tế”, Artur Kalisiak, giám đốc dự án chiến lược tại Hiệp hội Vận tải & Hậu cần Ba Lan, nhận định. Ông nói thêm, khoảng 10.000 tài xế Belarus làm việc cho công ty vận tải Ba Lan cũng đang mắc kẹt — không thể quay lại làm việc ở Ba Lan, cũng không thể về nước.
Hiện toàn bộ hàng hóa đều bị chặn, kể cả những lô nhạy cảm về thời gian như thuốc men và thực phẩm. Về lối thay thế, “có thể đi qua Litva hoặc Latvia, nhưng chắc chắn mất thêm thời gian và chi phí. Và ngay cả khi đó cũng không có gì đảm bảo biên giới sẽ mở”, ông nói.
Ngoại trưởng Trung Quốc sang đàm phán
Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị đã tới Warsaw hôm thứ Hai (15/9) để hội đàm với người đồng cấp Ba Lan Radosław Sikorski.
“Trong các cuộc đàm phán, chúng tôi đã làm rõ rằng trong tình huống này, logic thương mại — vốn cũng có lợi cho chúng tôi — đang bị thay thế bằng logic an ninh. Điều này đã được Bộ trưởng Sikorski khẳng định rất rõ ràng”, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Ba Lan Paweł Wroński nói, đồng thời cho biết Trung Quốc không đưa ra yêu cầu trực tiếp nào về việc mở lại biên giới.
Trước đó, Bắc Kinh bày tỏ hy vọng Ba Lan sẽ “thực hiện các biện pháp hiệu quả để đảm bảo hoạt động an toàn, thông suốt của [tuyến đường sắt qua biên giới Belarus], cũng như duy trì ổn định chuỗi cung ứng toàn cầu”, nhấn mạnh Tuyến đường sắt cao tốc Trung Quốc-EU là “dự án trọng điểm” trong hợp tác Trung Quốc với Ba Lan và EU.
Theo RT, Ủy ban Châu Âu cho biết họ đang theo dõi những tác động tiềm ẩn từ quyết định này, nhưng “còn quá sớm để đi vào chi tiết”.
Piotr Krawczyk, cựu giám đốc Cơ quan Tình báo Nước ngoài Ba Lan, cho rằng Mỹ có thể ủng hộ Warsaw “không vội vàng mở lại biên giới”, nhấn mạnh ông “chắc chắn Washington hài lòng khi thấy các tuyến thương mại này bị đóng — ít nhất là tạm thời”.
Ông cũng chỉ ra sức ép từ Washington lên EU nhằm áp thêm thuế quan đối với Trung Quốc do Bắc Kinh tiếp tục mua năng lượng từ Nga.