Nguyễn Thanh Hải là ai?
Hành trình hoạt động của ông Hải gắn liền với Câu lạc bộ Phòng chống tội phạm (CLB PCTP) phường Phú Hòa (TP. Thủ Dầu Một), mô hình dân phòng tự nguyện được thành lập nhằm hỗ trợ lực lượng chức năng giữ gìn an ninh trật tự.
CLB PCTP phường Phú Hòa được thành lập từ cuối những năm 1990, thuộc phong trào phòng chống tội phạm tự nguyện tại Bình Dương. Đội hình này hoạt động với mục tiêu hỗ trợ lực lượng công an trong tiếp nhận tin báo, theo dõi địa bàn và tham gia truy bắt đối tượng vi phạm pháp luật khi có yêu cầu hoặc trong tình huống khẩn cấp. Đây là mô hình không phải lực lượng vũ trang chuyên nghiệp, không có quyền hạn như cơ quan tố tụng và hoạt động theo quy chế do địa phương ban hành.
"Hiệp sĩ" Hải trong một lần truy bắt tội phạm
Trong thời gian tham gia, ông Nguyễn Thanh Hải được giao nhiệm vụ thuộc tổ xung kích của CLB, có thời điểm đảm nhiệm vai trò đội trưởng đội phòng chống tội phạm của phường Phú Hòa.
Trong nhiều năm, các đội PCTP ở Bình Dương, trong đó có đội tại phường Phú Hòa, được nhắc đến với nhiều vụ bắt giữ đối tượng trộm cắp, cướp giật.
Rời CLB năm 2019
Ngày 15/10/2019, Công an phường Phú Hòa xác nhận ông Nguyễn Thanh Hải đã rời khỏi CLB PCTP sau khi nộp đơn xin nghỉ vào cuối tháng 9 cùng năm. Theo thông tin ông Hải chia sẻ với báo chí thời điểm đó, lý do ông rời mô hình là do bất đồng với quy chế hoạt động mới, trong đó quy định lực lượng PCTP chỉ được phép hoạt động trong phạm vi địa bàn phường nơi đăng ký. Ông cho rằng quy định này khiến việc truy đuổi tội phạm đường phố gặp hạn chế.
Phía chính quyền địa phương khẳng định việc siết chặt quy chế nhằm đảm bảo an toàn, thống nhất trách nhiệm quản lý, tránh vượt thẩm quyền và bảo đảm lực lượng dân phòng hoạt động đúng chức năng đã được pháp luật quy định. Việc chấm dứt tham gia của ông Hải được xác nhận là thực hiện “đúng quy trình, theo nguyện vọng cá nhân”.
Nguyễn Thanh Hải
Dư luận và vấn đề pháp lý của mô hình “hiệp sĩ đường phố”
Từ nhiều năm qua, mô hình “hiệp sĩ” – trong đó có nhóm tại phường Phú Hòa – luôn tồn tại hai luồng ý kiến. Một bộ phận người dân bày tỏ sự ủng hộ, cho rằng đây là lực lượng phản ứng nhanh trên đường phố, góp phần hỗ trợ công an trong việc truy bắt tội phạm và mang lại cảm giác an tâm cho cộng đồng. Tuy vậy, ở chiều ngược lại, nhiều chuyên gia pháp lý và đại diện cơ quan quản lý lại bày tỏ lo ngại, nhất là về giới hạn pháp lý của lực lượng tự nguyện, nguy cơ vượt quyền trong quá trình truy bắt, rủi ro mất an toàn tính mạng cho người tham gia, cũng như câu chuyện trách nhiệm pháp lý khi xảy ra hậu quả đáng tiếc.
Cơ quan chức năng từng đề cập khả năng chuẩn hóa cơ chế hoặc siết chặt phạm vi hoạt động để tránh rủi ro khi người dân tự truy bắt tội phạm mà không có nghiệp vụ hoặc không nằm trong kế hoạch của lực lượng chuyên trách.
Những clip “giải cứu người từ Campuchia” của ông Nguyễn Thanh Hải
Hơn 1 năm trở lại đây, có thể thấy nhiều clip Youtube xuất hiện với nội dung xoay quanh việc ông Nguyễn Thanh Hải tham gia “đưa người từ Campuchia về Việt Nam”.
Các video trên YouTube thường đặt tiêu đề theo hướng “giải cứu” hoặc “đưa em trai từ Campuchia về nước an toàn”, trong đó ông Hải xuất hiện cùng các nhân vật được giới thiệu là nạn nhân bị lừa sang Campuchia làm việc và sau đó được hỗ trợ quay về Việt Nam. Một số bài đăng Facebook cũng lặp lại mô-típ này, kèm hình ảnh những người trẻ bày tỏ lời cảm ơn ông Hải khi trở về đến biên giới.
Ảnh cắt từ một clip "giải cứu người ở Campuchia" của ông Hải
Tuy nhiên, nội dung các clip chủ yếu mang tính kể lại, thiếu thông tin cụ thể về quá trình phối hợp với cơ quan chức năng, không nêu rõ trình tự pháp lý hay vai trò được ủy quyền.