Phần lớn khu vực Đông Nam Á trong vài tuần qua đã hứng chịu mùa mưa khắc nghiệt với chuỗi lũ lụt và bão kéo dài từ vịnh Thái Lan đến Thái Bình Dương. Các chuyên gia nói với đài Channel NewsAsia (Singapore) rằng nguyên nhân là sự kết hợp giữa các hệ thống thời tiết và tác động gia tăng của biến đổi khí hậu.
Hai hiện tượng khí hậu La Nina và dao động chênh lệch nhiệt độ mặt nước biển giữa phía Tây và phía Đông Ấn Độ Dương (IOD) hiếm khi xảy ra, đồng thời nhưng đã kết hợp lại khiến nhiều khu vực trong vùng trở thành "cỗ máy tạo ẩm". Theo ông Fredolin Tangang, nhà khoa học khí hậu và là giáo sư danh dự tại ĐH Quốc gia Malaysia, độ ẩm chính là "nhiên liệu cho mưa cực đoan".
Ngoài ra, sự nóng lên toàn cầu cũng góp phần làm bão trở nên mạnh hơn. Năm ngoái là năm nóng nhất từng được ghi nhận, với nhiệt độ trung bình toàn cầu cao hơn khoảng 1,55°C so với thời kỳ tiền công nghiệp, theo Tổ chức Khí tượng Thế giới (WMO). Không khí ấm lên giữ nhiều hơi ẩm hơn, dẫn tới mưa lớn và kéo dài hơn.
La Nina được dự báo sẽ kéo dài đến đầu năm 2026 và nguy cơ mưa bất thường có thể tiếp diễn tới đầu năm mới. Theo các chuyên gia, triển vọng dài hạn của khu vực vẫn đáng lo ngại do biến đổi khí hậu. Những hiện tượng thời tiết và thảm họa từng rất hiếm gặp giờ đây xảy ra thường xuyên. Bão dù có thể không tăng về số lượng trong những năm tới nhưng đang trở nên mạnh hơn. Lượng mưa được dự báo sẽ thất thường hơn và các trận mưa cực đoan sẽ xảy ra thường xuyên hơn.
Nhà cửa bị hư hại sau trận lụt xảy ra ở huyện Malalak, tỉnh Tây Sumatra - Indonesia hôm 27-11.Ảnh: AP
Sự hình thành của bão Senyar trên eo biển Malacca mới đây được Cơ quan khí tượng Indonesia mô tả là "hiếm gặp". Chuyên gia Andri Ramdhani từ cơ quan này giải thích rằng do vị trí của Indonesia gần xích đạo nên về lý thuyết ít khi hình thành bão hoặc bị bão đi qua. Bão Senyar đã đổ bộ vào đảo Sumatra - Indonesia vào rạng sáng 26-11. Cũng tại hòn đảo này, ít nhất 84 người thiệt mạng vì lũ lụt và lở đất kể từ đầu tuần đến giờ.
Còn tại Malaysia, cơ quan khí tượng hôm 28-11 cảnh báo về nguy cơ mưa to gió lớn và biển động tại một số khu vực sau khi bão Senyar đổ bộ vào khu vực ven biển giữa 2 bang Selangor và Negeri Sembilan vào nửa đêm 27-11. Lũ lụt đã khiến ít nhất 2 người thiệt mạng và gần 27.000 người đi sơ tán khắp nước, trong đó bang Kelantan là nơi chịu ảnh hưởng nặng nề nhất. Trong khi đó, Chính phủ Thái Lan hôm 28-11 cho biết lũ lụt đã khiến 87 người thiệt mạng và ảnh hưởng đến cuộc sống của hơn 3,5 triệu người tại 8 tỉnh phía Nam.
Tại Nam Á, thời tiết khắc nghiệt đã hoành hành ở Sri Lanka từ tuần rồi và tình hình trở nên tồi tệ hơn hôm 27-11 khi mưa lớn làm ngập nhà cửa, cánh đồng và đường sá, đồng thời gây ra lở đất khắp nước. Đến ngày 28-11, Chính phủ Sri Lanka đã cho đóng cửa các cơ quan nhà nước và trường học sau khi số người thiệt mạng do lũ lụt và lở đất tăng lên 56 người. Động thái này diễn ra sau khi bão Ditwah đổ bộ vào bờ biển phía Đông Sri Lanka vào sáng sớm cùng ngày và để lại cảnh tượng tàn phá trên đường đi.
Trước ảnh hưởng của bão Ditwah, Cục Khí tượng Ấn Độ (IMD) hôm 28-11 phát cảnh báo mưa to kèm giông sét cho các bang Tamil Nadu, Rayalaseema, Andhra Pradesh và Kerala do ảnh hưởng của bão Ditwah. Bão này dự kiến đổ bộ vào Ấn Độ ngày 30-11.