Ảnh minh họa
TechRadar cho biết, theo nghiên cứu mới nhất, việc Windows 10 sắp chấm dứt vòng đời hỗ trợ (End of Life – EOL), sẽ khiến hàng triệu thiết bị buộc phải nâng cấp hoặc bị loại bỏ. Từ đó, hàng triệu kg rác thải điện tử được tạo ra trên toàn cầu.
Cụ thể, với việc 400 triệu PC trên toàn cầu được dự báo sẽ “về hưu” do không đáp ứng yêu cầu phần cứng của Windows 11 (riêng tại Anh là 14,4 triệu máy), thế giới có thể phải đối mặt với thách thức rất lớn trong việc xử lý và thu hồi 12,8 triệu kg kim loại có thể tái chế, bao gồm vàng, đồng, bạc, bạch kim, palladium và indium.
Theo các nhà nghiên cứu về rác thải thiết bị điện và điện tử (WEEE) thuộc tổ chức Business Waste, chỉ riêng lượng kim loại cốt lõi có thể tái chế này cũng mang lại giá trị ước tính khoảng 1,809 tỷ bảng Anh (tương đương 2,42 tỷ USD).
Business Waste cho biết, từ các thiết bị bị thải loại này, có thể thu hồi lượng vàng lên tới hơn 20 tấn, trị giá 1,68 tỷ bảng Anh (hơn 58.000 tỷ đồng), bên cạnh đó là 98,8 triệu bảng (khoảng 3.400 tỷ đồng) kim loại đồng và 32,9 triệu bảng (khoảng 1.100 tỷ đồng) kim loại bạc.
Business Waste nhấn mạnh rằng nhu cầu nâng cấp là điều khó tránh khỏi và điều này không nên bị đổ lỗi cho người tiêu dùng hay doanh nghiệp. Khi các thiết bị cũ mất hỗ trợ, chúng sẽ dễ bị tấn công bởi virus, lỗi phần mềm hơn. Phần mềm không còn được hỗ trợ cũng sẽ trở thành vấn đề lớn khi các nhà cung cấp dần chuyển sang các phiên bản hệ điều hành mới.
Mặc dù vẫn còn một bộ phận người dùng do dự trong việc nâng cấp, IDC ghi nhận lượng PC xuất xưởng trong quý III/2025 đã tăng 9,4% so với cùng kỳ năm trước, nhằm chuẩn bị cho những thay đổi hệ điều hành của Microsoft. Ông Maciek Gornicki, Giám đốc nghiên cứu cấp cao, cũng cho biết làn sóng này còn gắn với chu kỳ thay mới thiết bị được mua từ thời kỳ trước đại dịch, qua đó tiếp tục thúc đẩy doanh số.
Ở góc độ rộng hơn, khi Khu vực Kinh tế châu Âu (EEA) được gia hạn thêm một năm cập nhật bảo mật mở rộng (ESU), hoạt động nâng cấp thiết bị và xuất xưởng PC nhiều khả năng sẽ còn tiếp tục tăng trong những tháng tới.
Bên cạnh hàng loạt PC sẽ bị loại bỏ, việc Apple chuẩn bị phát hành iOS 26 có thể khiến khoảng 75 triệu chiếc iPhone trở nên lỗi thời, tạo ra hơn 1,2 triệu kilôgam rác thải điện tử trên toàn cầu, theo The Register.
Business Waste ước tính giá trị số vật liệu đó lên tới hơn 271 triệu bảng Anh (tương đương 363 triệu USD, khoảng 9.500 tỷ đồng). Theo tính toán, 75 triệu thiết bị này chứa hơn 1,2 triệu kg đồng, 1,23 triệu kg palladium và 2.569 kg vàng. Vàng là thành phần có giá trị nhất, có thể trị giá hơn 200 triệu bảng Anh (tương đương 268 triệu USD, 7.000 tỷ đồng).
Theo công ty này, lựa chọn tốt nhất cho các thiết bị cũ không còn được hỗ trợ là đem tái chế, thay vì để chúng kết thúc trong các bãi rác. “Rác thải điện tử là dòng chất thải rắn phát triển nhanh nhất thế giới, với hơn 50 triệu tấn được tạo ra mỗi năm trên toàn cầu”, Graham Matthews của Business Waste cho biết.
Ông lưu ý rằng rác thải điện tử kết thúc tại các bãi chôn lấp có thể gây hại cho môi trường và cả sức khỏe con người khi các chất độc hại rò rỉ và làm ô nhiễm khu vực xung quanh. Vì vậy, việc đảm bảo người dùng tái chế thiết bị cũ một cách có trách nhiệm là đặc biệt quan trọng.
Tuy nhiên, theo báo cáo của công ty nghiên cứu CCS Insight, chưa đến một phần ba người tiêu dùng châu Âu đổi hoặc bán lại điện thoại cũ. Điều này kìm hãm nguồn cung thiết bị đã qua sử dụng vốn có thể thúc đẩy thị trường giải pháp thay thế thân thiện môi trường hơn so với việc mua mới.