Phát biểu tại hội thảo Xây dựng chính sách và giải pháp thúc đẩy ngành công nghiệp bán dẫn Việt Nam ngày 17/12, do Bộ Khoa học và Công nghệ cùng UBND TP.HCM tổ chức, ông Bùi Hoàng Phương - Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ, cho biết Việt Nam đang định vị là điểm đến mới, phần quan trọng trong chuỗi bán dẫn toàn cầu; nơi thu hút nhiều tập đoàn thế giới đến đầu tư.
Việt Nam đặt tham vọng trở thành trung tâm thu hút và cung cấp nhân lực bán dẫn, không chỉ cho thị trường trong nước mà còn cho toàn cầu. Chính phủ đã ban hành đề án phát triển nguồn nhân lực bán dẫn, và đang rà soát, nâng gấp đôi chỉ tiêu từ 50.000 lên 100.000 kỹ sư bán dẫn.
Thứ trưởng Bùi Hoàng Phương phát biểu tại hội thảo.
Mặc dù lợi thế lớn về nhân lực, đặc biệt là kỹ sư phần mềm, tuy nhiên, theo Thứ trưởng Bùi Hoàng Phương, các lợi thế vẫn chỉ là lợi thế tiềm năng. Tỷ lệ sinh viên tốt nghiệp ngành kỹ thuật làm việc trong công nghiệp bán dẫn mới đạt 0,4%, thấp hơn nhiều so với các nước phát triển.
Bộ Khoa học và Công nghệ đang từng bước hoàn thiện hành lang pháp lý để thúc đẩy ngành công nghiệp bán dẫn.
Trung tâm Quốc gia Hỗ trợ sản xuất thử chip bán dẫn theo mô hình MPW cũng đang khẩn trương thành lập, nhằm giải quyết ngay những điểm nghẽn về chi phí và thời gian sản xuất thử nghiệm chip cho các cá nhân và doanh nghiệp khởi nghiệp. Mục tiêu hướng tới là xây dựng một nhà máy sản xuất chip trong nước, nhằm đạt sự tự chủ trong công nghệ bán dẫn chiến lược.
Chiến lược phát triển ngành công nghiệp bán dẫn của Việt Nam tập trung vào chip bán dẫn chuyên dụng, phát triển song hành cùng công nghiệp điện tử. Bởi chip bán dẫn là thành phần không thể thiếu để tạo ra các thiết bị điện tử. Nếu Việt Nam không tự chủ được công nghiệp điện tử thì cũng không có đầu ra cho công nghiệp bán dẫn trong nước.
Trong chuỗi giá trị này, doanh nghiệp nước ngoài vẫn chiếm tỷ trọng chi phối. Hiện Việt Nam đã thu hút được các tập đoàn hàng đầu thế giới về công đoạn đóng gói và kiểm thử, mở ra cơ hội trở thành trung tâm đóng gói chip bán dẫn của thế giới. Doanh nghiệp trong nước cũng đang tham gia từng bước vào các công đoạn.
Lãnh đạo Bộ, ngành tham quan gian hàng công nghệ của các doanh nghiệp.
Lĩnh vực thiết kế chip hiện có sự tham gia của 58 doanh nghiệp, trong đó đến 45 công ty nước ngoài và khoảng 7.000 kỹ sư; hiện chưa có nhà máy sản xuất chip.
Với phần lắp ráp và kiểm thử chip bán dẫn, cả nước có 9 dự án, trong đó 7 dự án của nước ngoài, 2 dự án trong nước và 6.000 kỹ sư. Riêng nhóm cung cấp vật liệu, thiết bị sản xuất chip có 16 doanh nghiệp nước ngoài tham gia.
Theo ông Nguyễn Mạnh Cường - Phó Chủ tịch UBND TP.HCM, khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo, trong đó có vi mạch bán dẫn được xác định là động lực mới thúc đẩy kinh tế đất nước.
TP.HCM đang tận dụng cơ hội mới sau việc sắp xếp quy hoạch, để kiến tạo nên một hệ sinh thái bán dẫn hội tụ ba yếu tố then chốt. Các yếu tố này là bộ não R&D và nguồn nhân lực (tại trung tâm TP.HCM); trung tâm sản xuất tại Bình Dương và logistics ở Vũng Tàu.
Đặc biệt, khu vực Bà Rịa - Vũng Tàu, với cảng Cái Mép - Thị Vải kết nối trực tiếp với sân bay quốc tế Long Thành, đảm bảo chuỗi cung ứng vật liệu tinh khiết và vận chuyển sản phẩm chip đi toàn cầu với tốc độ nhanh, chi phí tiết kiệm.
"Thành phố khẳng định sẽ là khách hàng lớn nhất cho sản phẩm chip bán dẫn, cam kết cung cấp nguồn điện ổn định, hạ tầng kết nối số tốt nhất và nâng cao chất lượng sống, nhằm thu hút các chuyên gia toàn cầu ", ông Nguyễn Mạnh Cường cho biết.
Hiện trạng ngành công nghiệp bán dẫn Việt Nam (Nguồn: Cục CNTT)
TP.HCM cũng đã ban hành kế hoạch phát triển ngành bán dẫn, đặt mục tiêu đến năm 2030 đào tạo ít nhất 9.000 kỹ sư và chuyên gia, xây dựng trung tâm R&D đạt chuẩn quốc tế, mở rộng Khu Công nghệ cao và thu hút các dự án FDI lớn.
Một loạt chính sách hỗ trợ cụ thể được áp dụng như hạ tầng, chi phí đầu tư; thu hút nhân tài, hỗ trợ đến 70% chi phí sản xuất mẫu thử; hỗ trợ 30-40% chi phí đổi mới công nghệ, máy móc, chi phí dự án R&D...
Theo ông Huỳnh Thành Đạt - Phó Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương, công nghiệp bán dẫn đã vượt khỏi khuôn khổ sản xuất công nghệ cao thuần túy, để trở thành hạ tầng chiến lược của nền kinh tế số và xã hội số, liên quan đến an ninh công nghệ và năng lực tự chủ quốc gia.
Chiến lược phát triển ngành đến năm 2030, tầm nhìn 2050, đòi hỏi cách tiếp cận bài bản, dài hạn để đi vào thực chất.
Đặc biệt, nguồn nhân lực chất lượng cao là yếu tố then chốt nhưng cũng là điểm nghẽn lớn nhất hiện nay, đòi hỏi sự gắn kết chặt chẽ giữa nhà nước, nhà trường và doanh nghiệp. Cùng với đó là thu hút các chuyên gia quốc tế và người Việt Nam ở nước ngoài tham gia đào tạo, chuyển giao công nghệ.