Gần đây, trong những cuộc trò chuyện với phụ huynh, nhiều người không ngừng than thở: Trẻ con ngày nay sao càng lớn càng giống “những em bé khổng lồ”? Ba lô phải cha mẹ xách, bài tập phải cha mẹ giám sát, ngã một cái có thể khóc nửa tiếng, gặp việc khó hơn chút thì lập tức gọi: “Mẹ ơi cứu con!”.
Thực tế, tình trạng này không hiếm. Nhiều gia đình vì thương con mà lo lắng chu toàn mọi việc, từ ăn mặc, học hành đến sinh hoạt. Thế nhưng chính sự “tận tụy quá mức” ấy lại vô tình lấy mất cơ hội rèn luyện bản lĩnh của trẻ.
01. Khi cha mẹ “quá siêng” lại vô tình cướp đi năng lực của conKhông ít cha mẹ quan niệm: để con chỉ tập trung học hành, những việc khác cha mẹ sẽ lo hết. Từ mặc quần áo, dọn dẹp bàn học cho đến thu xếp cặp sách, mọi việc đều có người lớn thay con gánh vác.
Cách làm này tưởng như yêu thương, thực chất lại khiến trẻ đánh mất cơ hội học hỏi và rèn luyện. Tâm lý học chỉ ra: trẻ được bảo bọc quá mức dễ hình thành tính cách phụ thuộc, thiếu khả năng tự lập và xử lý vấn đề. Khi gặp khó khăn, chúng thường chọn né tránh thay vì đối diện.
Những việc tưởng chừng nhỏ nhặt như tự mặc quần áo, dọn phòng lại chính là nền tảng để trẻ học cách chịu trách nhiệm. Chỉ khi cha mẹ chịu buông tay đúng lúc, con mới có cơ hội rèn luyện sự độc lập và bản lĩnh.
Ảnh minh họa
Trái ngược với sự “tận tay tận việc”, có những bậc phụ huynh trông có vẻ “lười biếng” khi ít can thiệp vào việc của con. Nhưng thực chất, họ biết khi nào nên lùi lại để con tự xử lý.
Thay vì giải quyết hộ, họ kiên nhẫn dạy con cách suy nghĩ và tìm giải pháp. Những đứa trẻ được nuôi dạy như vậy trưởng thành sẽ độc lập hơn, có tinh thần trách nhiệm hơn.
Ví dụ, có một ông bố chưa bao giờ soạn cặp cho con. Một lần, con quên mang sách đến lớp, mong bố đem hộ. Nhưng ông chỉ nói: “Hôm nay con mượn bạn, tối nhớ tự kiểm tra lại cặp.” Nhờ vậy, đứa trẻ dần hình thành thói quen tự giác.
Những trải nghiệm nhỏ như tự sửa xe, tự giải quyết rắc rối không chỉ đem lại cảm giác thành tựu, mà còn tạo nên thói quen: gặp vấn đề thì trước hết phải tự tìm cách.
03. Hệ quả của sự “phục vụ quá mức” – khoản nợ vô hình trong giáo dụcNhiều bậc cha mẹ nghĩ rằng sắp xếp toàn bộ cuộc sống cho con là yêu thương. Nhưng cái giá phải trả là trẻ trưởng thành mà thiếu sức đề kháng với áp lực.
Thực tế cho thấy, những “đứa trẻ trong lồng kính” khi bước vào đời thường dễ gục ngã trước thử thách. Hiện tượng này trong tâm lý học được gọi là “hiệu ứng nhà kính”: càng được bảo vệ kỹ, trẻ càng khó thích nghi với thực tế xã hội đầy biến động.
Khi cha mẹ làm thay mọi việc, ngầm gửi đi một thông điệp: “Con không làm được, chỉ có bố mẹ mới làm được.” Niềm tin sai lệch ấy dần khiến trẻ mất đi dũng khí đối diện thế giới.
04. Làm sao để trở thành cha mẹ “lười thông minh”?Đừng vội làm hộ, hãy khuyến khích con suy nghĩ. Khi con gặp khó, thay vì lao vào giúp ngay, hãy hỏi: “Con nghĩ cách giải quyết thế nào?”
Đặt quy tắc rõ ràng, để con hiểu hậu quả. Quên vở bài tập thì chịu sự nhắc nhở của thầy cô, vứt đồ chơi bừa bãi thì bị cất đi vài ngày. Những bài học thực tế này hiệu quả hơn lời trách mắng.
Tôn trọng và cùng con bàn bạc. Từ kế hoạch cuối tuần đến mục tiêu học tập, hãy để con tham gia quyết định. Sự tôn trọng sẽ giúp trẻ có động lực hơn.
Khuyến khích trải nghiệm và thử thách. Cho con tham gia hoạt động cộng đồng, tự lên kế hoạch vui chơi, làm việc nhà đơn giản. Đây chính là vốn sống quý giá mà sách vở không mang lại.
Kết luận
Cha mẹ khôn ngoan không phải là người làm thay con tất cả, mà là người biết khi nào cần buông, khi nào nên hỗ trợ. Đôi khi, “lười một chút” mới là món quà lớn nhất dành cho sự trưởng thành của trẻ.
