Trong kỷ nguyên 4.0, điện thoại thông minh đã trở thành vật bất ly thân của hầu hết mọi người. Thiết bị không chỉ phục vụ nhu cầu nghe gọi, giải trí mà còn là công cụ làm việc, lưu trữ và trao đổi thông tin quan trọng mỗi ngày. Tuy nhiên, chính vì chứa quá nhiều dữ liệu cá nhân, smartphone cũng tiềm ẩn nguy cơ bị xâm nhập và theo dõi nếu người dùng thiếu cảnh giác. Nếu thấy các dấu hiệu sau đây, bạn nên hết sức cảnh giác.
1. Quảng cáo xuất hiện dày đặc
Nếu điện thoại bỗng liên tục hiển thị quảng cáo, các cửa sổ pop-up chứa nội dung phản cảm, bài bạc, hoặc những đường link, ký tự lạ… rất có thể thiết bị của bạn đã bị cài mã độc. Các quảng cáo tràn lan không chỉ gây phiền toái mà còn khiến máy nhanh nóng, hao pin bất thường. Khi gặp tình trạng này, bạn nên kiểm tra ngay xem điện thoại có đang bị theo dõi hoặc nhiễm phần mềm độc hại (malware) hay không.
2. Xuất hiện âm thanh lạ trong cuộc gọi
Một dấu hiệu khác là khi bạn nghe thấy tiếng bíp, tạp âm, hoặc âm thanh bất thường vang lên trong lúc gọi điện. Điều này có thể cho thấy cuộc trò chuyện của bạn đang bị ghi âm hoặc theo dõi trái phép. Nếu hiện tượng này lặp lại thường xuyên, hãy thận trọng và tiến hành quét bảo mật để bảo vệ thiết bị của mình.
3. Dữ liệu hao nhanh, pin tụt bất thường
Một trong những dấu hiệu dễ nhận biết nhất khi điện thoại bị theo dõi là việc dữ liệu di động (4G/5G) hoặc tài khoản điện thoại cạn nhanh dù bạn không sử dụng quá nhiều. Điều này có thể xuất phát từ việc một phần mềm gián điệp hoặc mã độc đang âm thầm hoạt động trong nền, liên tục gửi hoặc thu thập dữ liệu khi thiết bị kết nối mạng.
Bên cạnh đó, tình trạng pin giảm nhanh bất thường cũng là dấu hiệu đáng chú ý. Nếu pin vẫn còn mới, không bị chai nhưng máy vẫn nóng và nhanh sập nguồn dù vừa sạc đầy, rất có thể hệ thống đang bị chiếm dụng bởi ứng dụng ẩn theo dõi.
Bạn có thể kiểm tra bằng cách: Vào Cài đặt → Chăm sóc thiết bị → Pin, sau đó xem ứng dụng nào tiêu tốn năng lượng nhiều nhất. Hãy tạm dừng hoặc gỡ bỏ những ứng dụng lạ, ít dùng. Nếu sau khi gỡ bỏ mà tình trạng hao pin vẫn tiếp diễn, khả năng cao điện thoại của bạn đang bị giám sát hoặc nhiễm mã độc.
Cách bảo vệ điện thoại khỏi nguy cơ bị theo dõi
1. Tắt định vị khi không cần thiết
Chức năng định vị (GPS) rất tiện lợi trong việc chia sẻ vị trí, đặt xe hoặc tìm đường. Tuy nhiên, nếu để bật liên tục, nhiều ứng dụng có thể lợi dụng quyền truy cập này để theo dõi vị trí của bạn trong âm thầm. Vì vậy, chỉ nên bật định vị khi thật sự cần — chẳng hạn lúc sử dụng bản đồ hoặc ứng dụng gọi xe — và tắt đi ngay sau đó để đảm bảo quyền riêng tư.
2. Đổi mật khẩu và mã PIN định kỳ
Một bước quan trọng khác là thay đổi mật khẩu, mã PIN của điện thoại và các tài khoản mạng xã hội. Hãy đặt mật khẩu mạnh, kết hợp giữa chữ hoa, chữ thường, số và ký tự đặc biệt. Việc này giúp ngăn chặn người khác xâm nhập hoặc truy cập trái phép vào thiết bị, đặc biệt nếu điện thoại đã từng có dấu hiệu bị theo dõi.
3. Kiểm tra và xóa ứng dụng lạ
Thường xuyên kiểm tra danh sách ứng dụng đã cài đặt. Nếu phát hiện tên ứng dụng lạ, không rõ nguồn gốc hoặc chưa từng tải, hãy gỡ bỏ ngay lập tức. Với những ứng dụng không thể xóa, bạn nên vô hiệu hóa quyền truy cập để chặn chúng hoạt động ngầm. Đây là cách hiệu quả giúp bảo vệ điện thoại khỏi các phần mềm gián điệp và mã độc.
4. Khôi phục cài đặt gốc – biện pháp cuối cùng để loại bỏ phần mềm theo dõi
Nếu đã thử mọi cách nhưng điện thoại vẫn có dấu hiệu bị theo dõi, khôi phục cài đặt gốc là lựa chọn hiệu quả nhất. Thao tác này sẽ xóa toàn bộ dữ liệu, ứng dụng và thiết lập trên máy, đưa thiết bị trở lại trạng thái như mới xuất xưởng, qua đó loại bỏ hoàn toàn các phần mềm gián điệp hoặc mã độc còn sót lại.
Lưu ý quan trọng: Trước khi thực hiện, hãy sao lưu toàn bộ dữ liệu cần thiết như hình ảnh, danh bạ, tin nhắn hoặc tài liệu cá nhân, vì quá trình này sẽ xóa sạch mọi thông tin trên thiết bị.
Cách khôi phục cài đặt gốc:
Đối với điện thoại Android: Vào Cài đặt → Quản lý chung → Xóa → Khôi phục cài đặt gốc → Đặt lại thiết bị.
Đối với iPhone: Truy cập Cài đặt → Cài đặt chung → Đặt lại → Đặt lại tất cả cài đặt → Xóa tất cả nội dung và cài đặt.
Sau khi hoàn tất, điện thoại sẽ được làm mới hoàn toàn và an toàn hơn trước nguy cơ bị theo dõi.
Nếu đã xử lý theo các cách trên mà tình trạng bất thường không thay đổi, nên đến các cơ sở uy tín để chuyên gia kiểm tra lại điện thoại.
(Tổng hợp/Ảnh minh họa: Internet)
