Ngày trước, tôi vẫn hay nghĩ gia đình mình thuộc dạng “nghèo đủ ăn”, nghĩa là không đến mức phải cơm độn sắn, hay bữa đói bữa no, nhưng cũng chẳng đến mức được mua cặp sách, quần áo mới mỗi ngày khai giảng.
Bố mẹ tôi thì đều là công nhân, quanh năm mặc đồ vá chằng vá đụp, đi xe máy cũ, có gì dùng nấy. Thế nên tôi cứ nghĩ nhà mình nghèo, không có tài sản gì ngoài căn nhà cấp 4 xây từ những năm 1980s, mãi đến tận những năm đầu 2000s, mới sửa sang lại được.
Sau này đến lúc ra Hà Nội học, nhìn bạn bè được ăn chơi sành điệu, mua này mua kia, đi du lịch khắp nơi, nhiều khi tôi cũng thấy ghen tị trong lòng. Nhưng nghĩ tới bố mẹ ở quê, lại thấy thương rồi tự nhủ: “Ừ, nhà mình chỉ có thế thôi, đua đòi là phải tội”.
Ảnh minh họa
Niềm tin nhà mình nghèo lắm cứ thế mà cắm rễ trong tôi tới cả lúc đi làm, rồi lập gia đình. Gần đây đưa con về quê nghỉ hè, tôi tiện miệng hỏi chuyện đất cát, vì dạo này thấy giá đất ở quê cũng được quá, nghe người ta kháo nhau làng trên xóm dưới có người bán đất được cả gần chục tỷ.
Mẹ nghe tôi hỏi xong chỉ cười bảo: “Nhà mình thì cũng có vài mảnh đấy chứ”. Tôi nghĩ bà nói đùa, thế mà hóa ra thật.
Mẹ bảo từ hồi còn trẻ, bố mẹ cứ dành dụm chút một mỗi tháng, rồi mua vàng. Hòm hòm được vài cây vàng thì bán đi, mua đất ở trong làng. Vì là không phải đất mặt đường đắc địa, với thời đó giá chưa có đắt như bây giờ, nên bố mẹ cố gắng thì vẫn mua được. Cần mẫn thì cũng được 4 mảnh, mỗi mảnh tầm 40-50m2 thôi chứ cũng không nhiều.
35 tuổi, lần đầu tiên tôi biết bố mẹ có tới 4 mảnh đất. Tính ra là, bố mẹ chưa bao giờ giấu, chỉ là tôi chưa từng hỏi, và cũng chưa từng để tâm. Tôi cứ nghĩ gia đình mình khó khăn, hóa ra bố mẹ đã âm thầm tích sản, đầu tư từ thuở nào rồi.
Ngẫm lại mới thấy, bố mẹ chẳng bao giờ nói nhiều về chuyện tiền bạc. Ban ngày đi làm công nhân, tối về cơm nước, sáng lại tiếp tục ca kíp. Bố mẹ kkhông than nghèo, cũng không khoe khoang. Chỉ đơn giản là có bao nhiêu thì giữ, thấy cơ hội mua được miếng đất hợp túi tiền thì mua, rồi để đó. Từng mảnh đất nhỏ ấy, theo thời gian, giá trị tăng lên cũng kha khá rồi. Để mà nói thì chắc chắn bố mẹ tôi là kiểu phụ huynh “low-key” phải biết, mà thế lại thành rất hay.
Tôi từng nghĩ “nghèo” đồng nghĩa với không có gì trong tay. Nhưng thật ra, nghèo hay giàu không chỉ nằm ở mức sống hiện tại, mà còn ở cách người ta chuẩn bị cho tương lai. Bố mẹ tôi không giàu có kiểu tiêu xài thoải mái, nhưng mà giàu sự kiên nhẫn và tầm nhìn. Thay vì mua sắm nhiều, họ chắt chiu từng đồng để gửi gắm vào đất đai - thứ mà họ tin là “của để dành chắc nhất”.
Ngồi nghe mẹ kể, tôi vừa buồn cười, vừa thấy thương. Buồn cười vì mình ngây ngô, gần 40 tuổi đầu mới biết bố mẹ mình đỉnh cỡ nào, thấy thương vì hóa ra, bố mẹ lúc nào cũng lo cho con cái mà lại cứ âm thầm làm, âm thầm chuẩn bị cho tương lai của các con thôi, chứ cũng chẳng bao giờ kêu ca than vãn để chúng tôi phải lớn lên trong ám ảnh nghèo khó.
Tôi nhận ra, sự giàu có thực sự không nằm ở việc sở hữu bao nhiêu đất, bao nhiêu tiền trong ngân hàng, mà ở khả năng duy trì thói quen kỷ luật và biết nghĩ xa. Nếu ngày ấy bố mẹ chi tiêu hết số lương công nhân vốn chẳng nhiều, có lẽ chị em tôi đã không có một chỗ dựa vững vàng hôm nay.
Ở tuổi 35, tôi mới thực sự thấy mình cần học lại từ đầu: Bớt tiêu thỏa mãn tức thời, thay vào đó là tính toán dài hạn. Không phải để thành tỷ phú, mà là để một ngày nào đó con cái tôi cũng cảm thấy yên tâm, nể phục tôi như cách tôi đang nghĩ về bố mẹ mình.
