Bạn đã bao giờ trải qua trải nghiệm này chưa: sau khi tắt đèn vào ban đêm, bạn nằm trên giường chơi điện thoại, lướt mạng xã hội, xem video và thậm chí mất đến vài giờ đồng hồ mà không hề hay biết cho đến khi mắt bạn bắt đầu mỏi và bạn nhận ra rằng đã rất khuya rồi. Thói quen này thực ra rất phổ biến trong xã hội hiện đại, đặc biệt là trong nhịp sống hối hả, nhiều người có thói quen cầm điện thoại di động lên để thư giãn trước khi đi ngủ. Tuy nhiên, họ có thể không biết rằng thói quen tưởng chừng vô hại này thực chất lại mang đến nhiều nguy cơ tiềm ẩn cho cơ thể chúng ta.
Mắt khô và giảm thị lực
Có một bệnh nhân thường xuyên đến bệnh viện để tái khám. Là một nhà thiết kế quảng cáo, tính chất công việc đòi hỏi anh phải ngồi trước máy tính trong thời gian dài. Trong thời gian nghỉ ngơi vào ban đêm, anh ra còn có thói quen chơi điện thoại di động sau khi tắt đèn.
Lúc đầu anh không nghĩ có vấn đề gì, cho đến một ngày, anh cảm thấy mắt mình khô bất thường và thị lực dần trở nên mờ đi, ngay cả khả năng xem TV cũng bắt đầu bị ảnh hưởng. Bệnh nhân này nghĩ rằng nguyên nhân là do làm việc quá sức, nhưng khi khám, bác sĩ nhãn khoa phát hiện áp suất nội nhãn của anh tăng cao và có một số vấn đề về võng mạc.
Chơi điện thoại trong thời gian dài trong môi trường thiếu sáng sẽ gây áp lực rất lớn lên mắt bạn. Đặc biệt trong điều kiện ánh sáng yếu, đồng tử của chúng ta sẽ giãn ra và cường độ ánh sáng xanh từ màn hình điện thoại di động sẽ tăng tương đối, điều này không chỉ khiến mắt dễ bị khô hơn mà còn có thể khiến thị lực suy giảm nhanh chóng.
Nhiều người có thói quen không đeo kính và nhìn chằm chằm vào màn hình điện thoại di động trong thời gian dài, điều này vô tình làm giảm số lần chớp mắt, dẫn đến khô mắt. Ngoài ra, ánh sáng xanh từ điện thoại thông minh là một trong những loại ánh sáng có khả năng gây hại cho võng mạc cao nhất. Nhiều người không nhận ra mức độ nghiêm trọng của vấn đề cho đến khi họ cảm thấy khó chịu rõ ràng ở mắt.
Giảm sức mạnh não bộ và mất trí nhớ
Tôi có một bệnh nhân làm việc trong ngành tài chính. Do áp lực công việc cao, anh luôn có thói quen nằm trên giường vào ban đêm chơi điện thoại di động, lướt web và đọc một số bài viết nhẹ nhàng. Lúc đầu, anh nghĩ đó là cách tốt để giải tỏa căng thẳng.
Tuy nhiên, vài tháng sau, anh đột nhiên phát hiện trí nhớ của mình suy giảm và thường xuyên bỏ sót công việc. Anh ấy thậm chí còn hỏi một số câu hỏi trong văn phòng, nhưng các đồng nghiệp nói rằng anh ấy đã giải quyết những vấn đề này trước đó rồi. Đáng ngạc nhiên hơn là anh ấy bắt đầu dễ dàng quên một số chuyện vặt vãnh hàng ngày, chẳng hạn như quên mang theo chìa khóa khi ra ngoài hoặc quên giờ hẹn.
Hiện tượng này có thể giải thích bằng tâm lý học và thần kinh học. Sự kích thích làm nhiều việc cùng lúc do điện thoại di động mang lại, đặc biệt là khi ánh sáng yếu vào ban đêm, việc thường xuyên chuyển đổi trang và tiếp cận thông tin sẽ kích thích các dây thần kinh não. Mặc dù sự kích thích này có vẻ thư giãn, nhưng nó sẽ ngăn não bộ đi vào trạng thái thư giãn sâu, ảnh hưởng đến giấc ngủ sâu vào ban đêm và sau đó ảnh hưởng đến trí nhớ và sự tập trung vào ban ngày.
Về lâu dài, lối sống "kích thích quá mức" này sẽ dẫn đến suy giảm chức năng nhận thức của não và thậm chí có thể gây mất trí nhớ sớm và các vấn đề về chú ý. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng việc chơi điện thoại di động vào ban đêm, đặc biệt là việc tập trung vào nội dung trên màn hình điện thoại trong thời gian dài sẽ ảnh hưởng đến vỏ não và làm gián đoạn quá trình dẫn truyền thần kinh bình thường.
Tác động này đặc biệt nghiêm trọng đối với thanh thiếu niên. Đã có nhiều trường hợp cho thấy trẻ em chơi điện thoại di động trong thời gian dài vào ban đêm dần sa sút về thành tích học tập, khó tập trung và dần bộc lộ các vấn đề về sức khỏe tâm thần.
Thoái hóa đốt sống cổ và các vấn đề về cột sống
Bạn có biết không? Tôi đã thấy nhiều bệnh nhân luôn "cúi đầu" khi ở trong bệnh viện. Hầu hết đều có một thói quen chung - chơi điện thoại di động vào ban đêm. Mặc dù họ rất mệt mỏi vì công việc vào ban ngày, nhưng họ vẫn quen nằm trên giường với điện thoại di động trước khi đi ngủ. Theo thời gian, họ bắt đầu phàn nàn về tình trạng khó chịu ở cổ, thậm chí còn gặp phải các triệu chứng như đau đầu và cứng vai.
Những vấn đề này thực chất là do tư thế ngồi hoặc nằm không đúng. Khi chơi điện thoại di động, mọi người thường cúi đầu để nhìn vào màn hình. Tư thế "cúi đầu" này gây nhiều áp lực lên đốt sống cổ của chúng ta. Nếu duy trì tư thế này trong thời gian dài, áp lực lên các đốt sống cổ sẽ ngày càng tăng và độ cong của cột sống cũng có thể thay đổi. Đối với một số người, sử dụng lâu dài có thể dẫn đến thoái hóa đĩa đệm, và trong trường hợp nghiêm trọng, thậm chí gây ra bệnh thoái hóa cột sống cổ.
Một bệnh nhân từng phàn nàn với tôi rằng ông ấy đã làm công việc bàn giấy nhiều năm và vẫn luôn chơi điện thoại di động trước khi đi ngủ vào ban đêm. Kết quả là cơn đau ở cổ và vai của ông ngày càng nghiêm trọng hơn, sau đó phát triển thành chứng đau đầu thường xuyên. Ông thường bị đau vai, đau lưng và cảm thấy khó chịu khi ngủ vào ban đêm. Sau khi kiểm tra, bác sĩ phát hiện cột sống cổ của người này bị thoái hóa nhẹ.
Tình trạng này không chỉ xảy ra ở những người trung niên, cao tuổi mà rất nhiều người trẻ cũng gặp phải vấn đề tương tự về cột sống vì dùng điện thoại di động. Đặc biệt đối với những người giữ nguyên tư thế cố định trong thời gian dài, cột sống sẽ bị chèn ép quá mức về lâu dài, cuối cùng dẫn đến thoái hóa đốt sống cổ.
Chất lượng giấc ngủ giảm
Một bệnh nhân kể với tôi rằng sau khi tan làm vào buổi tối, anh ấy thường nằm trên giường và cầm điện thoại di động lên để đọc tin tức hoặc chơi game, với mong muốn thư giãn trước khi đi ngủ. Tuy nhiên, mỗi sáng thức dậy, anh luôn cảm thấy uể oải và kiệt sức, thậm chí không có đủ năng lượng để hoàn thành công việc trong ngày.
Lúc đầu, anh không coi trọng vấn đề này lắm, nghĩ rằng có thể đó chỉ là sự mệt mỏi do áp lực công việc. Cho đến một lần anh đi kiểm tra giấc ngủ ở bệnh viện, kết quả cho thấy anh không bước vào giai đoạn ngủ sâu sau khi ngủ mà luôn ở trạng thái ngủ nông.
Trên thực tế, điều này là do ánh sáng xanh phát ra từ màn hình điện thoại di động gây ảnh hưởng đến giấc ngủ của chúng ta. Ánh sáng xanh có thể ức chế quá trình tiết melatonin, một chất quan trọng trong cơ thể có tác dụng kiểm soát đồng hồ sinh học và giúp chúng ta đi vào giấc ngủ sâu. Đặc biệt vào ban đêm, bạn càng tiếp xúc lâu với ánh sáng xanh từ màn hình thì chất lượng giấc ngủ của bạn sẽ càng kém.
Ngày càng có nhiều nghiên cứu chứng minh rằng việc chơi điện thoại di động vào ban đêm không chỉ khiến mọi người khó ngủ mà còn ảnh hưởng đến chu kỳ ngủ sâu, khiến mọi người vẫn cảm thấy rất mệt mỏi khi thức dậy vào ngày hôm sau.
Theo quan sát của tôi tại bệnh viện, nhiều người thức khuya và chơi điện thoại di động trước khi đi ngủ cũng có những triệu chứng tương tự. Một số người cũng thường xuyên cảm thấy chóng mặt khi thức dậy, khó tập trung, cảm thấy chán nản và dễ lo lắng vào ban ngày. Đây là hậu quả trực tiếp của việc giảm chất lượng giấc ngủ và lý do cơ bản nhất là do việc chơi điện thoại di động vào ban đêm làm gián đoạn đồng hồ sinh học bình thường.
Mặc dù việc chơi điện thoại di động vào ban đêm đã trở thành chuyện bình thường trong cuộc sống của con người hiện đại, nhưng chúng ta không nên bỏ qua những rủi ro về sức khỏe mà nó mang lại. Từ khô mắt đến suy giảm chức năng não, từ tổn thương cột sống đến rối loạn giấc ngủ, thói quen sử dụng điện thoại di động lâu dài sẽ tích tụ hàng loạt hậu quả đau đớn mà bạn không hề hay biết.
Theo BS. Vương Hoan - Tạp chí Quản lý Y học cổ truyền Trung Quốc
