Tòa Tối cao Hàn Quốc phán quyết Pinkfong thắng kiện bản quyền “Baby Shark”
Ngày 14/8, Tòa án Tối cao Hàn Quốc ra phán quyết cuối cùng trong vụ kiện bản quyền liên quan đến ca khúc “Baby Shark” giữa The Pinkfong Company (trước đây là SmartStudy) và nhạc sĩ người Mỹ Jonathan Wright (nghệ danh Johnny Only).
Vụ kiện bắt đầu từ tháng 3/2019, khi Johnny Only đệ đơn tại Seoul, khẳng định mình đã sáng tác phiên bản “Baby Shark” vào năm 2011 dựa trên giai điệu dân gian Bắc Mỹ, và cáo buộc Pinkfong đã sao chép trái phép. Ông cho rằng phiên bản của mình là “nguyên gốc” vì đã bổ sung nhiều yếu tố sáng tạo, trong khi Pinkfong phủ nhận và khẳng định ca khúc của họ là bản phái sinh độc lập từ cùng một giai điệu dân gian.
Tòa sơ thẩm (7/2021) và phúc thẩm (5/2023) đều bác đơn kiện, cho rằng không có đủ bằng chứng để xác định Pinkfong vi phạm bản quyền. Cả hai phiên bản đều được xem là phóng tác từ một bài hát truyền miệng phổ biến, vốn không thuộc độc quyền của cá nhân hay tổ chức nào.
Tại phiên xử hôm nay, Tòa Tối cao tái khẳng định nguyên tắc pháp lý: một tác phẩm phái sinh chỉ được bảo hộ bản quyền nếu chứa yếu tố sáng tạo mới đủ để được coi là nguyên bản. Trong trường hợp này, các thay đổi mà Johnny Only thực hiện – như thêm guitar điện hay âm thanh tổng hợp – được đánh giá là tối thiểu, không tạo ra tác phẩm mới.
Phán quyết này đồng nghĩa với việc Pinkfong thắng kiện hoàn toàn, khép lại cuộc chiến pháp lý kéo dài 6 năm và củng cố vị thế của họ trong ngành giải trí thiếu nhi toàn cầu.
“Baby Shark” – từ giai điệu dân gian đến biểu tượng văn hóa toàn cầu
Ra mắt năm 2015, “Baby Shark” của Pinkfong nhanh chóng trở thành hiện tượng toàn cầu. Video hoạt hình với giai điệu bắt tai, động tác tay đơn giản và ca từ lặp lại thu hút trẻ em ở hơn 200 quốc gia. Đến nay, “Baby Shark” đạt hơn 16 tỷ lượt xem trên YouTube, giữ vững kỷ lục video được xem nhiều nhất thế giới, vượt xa mọi MV ca nhạc đình đám khác.
Không chỉ dừng lại ở YouTube, thương hiệu “Baby Shark” còn mở rộng sang phim hoạt hình, chương trình truyền hình, đồ chơi, sách, quần áo và các sản phẩm nhượng quyền. Nhiều dị bản đã được phát triển, từ phiên bản thiếu nhi dễ thương đến các bản remix sôi động hay phiên bản “săn mồi” lấy cảm hứng từ bộ phim Jaws (1975).
Ca khúc “Baby Shark” vốn có nguồn gốc lâu đời, xuất hiện từ ít nhất những năm 1970 tại các trại hè ở Mỹ. Đây là bài hát dân gian miệng, thường dùng để khởi động với động tác tay mô phỏng kích thước miệng cá mập. Qua nhiều thế hệ, giai điệu này đã được biến tấu, truyền miệng và không thuộc quyền sở hữu độc quyền.
Phát ngôn từ Pinkfong cho biết: “Phán quyết này xác nhận rằng ‘Baby Shark’ dựa trên một bài hát truyền thống thuộc tài sản công cộng. Chúng tôi đã sáng tạo lại bằng cách điều chỉnh giai điệu, viết lại lời và thêm nhịp điệu lạc quan để phù hợp với trẻ nhỏ, biến nó thành một biểu tượng văn hóa đại chúng.”
Với phán quyết mới nhất, Pinkfong không chỉ bảo vệ được thương hiệu hàng tỷ USD mà còn tiếp tục khai thác “mỏ vàng” từ hiện tượng âm nhạc thiếu nhi thành công nhất mọi thời đại.