Cần thêm sản phẩm cho thị trường chứng khoán

Tại hội nghị "Ngành quỹ trong tiến trình phát triển thị trường chứng khoán và thu hút dòng vốn đầu tư gián tiếp vào Việt Nam" do Ủy ban Chứng khoán Nhà nước tổ chức ngày 17-10 ở TP HCM, ông Bùi Hoàng Hải, Phó Chủ tịch Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, cho biết cơ quan quản lý đang nghiên cứu một số cải cách quan trọng, trong đó có việc xem xét cho phép các doanh nghiệp nước ngoài niêm yết cổ phiếu và đưa sản phẩm quỹ ETF vàng lên sàn chứng khoán.

Hướng đến sản phẩm ETF vàng

Ông Bùi Hoàng Hải nhấn mạnh: "Thị trường vàng hiện nay chủ yếu là giao dịch vật chất giữa 3 nhóm: nhà đầu cơ, tổ chức phòng vệ rủi ro và người dân tích trữ. Điều này khiến cung - cầu mất cân đối và tạo áp lực lên tỉ giá. Quỹ ETF vàng sẽ giúp nhà đầu tư tham gia thị trường mà không cần nắm giữ vàng thật, vừa giảm rủi ro lưu trữ vừa góp phần ổn định thị trường".

Theo ông Hải, sau khi sàn giao dịch vàng quốc gia đi vào hoạt động, các sản phẩm tài chính phái sinh, chứng chỉ vàng và quỹ ETF vàng sẽ là bước tiếp theo để làm phong phú hàng hóa trên thị trường tài chính Việt Nam.

Bà Nguyễn Ngọc Anh, Tổng Giám đốc Công ty Quản lý quỹ SSI (SSIAM), đánh giá việc ra đời ETF vàng mang lại 2 lợi ích lớn như ổn định kinh tế vĩ mô thông qua việc hạn chế dòng ngoại tệ dùng nhập vàng và tạo kênh đầu tư an toàn, sinh lời hợp pháp, giúp nguồn vốn luân chuyển thay vì "nằm chết" trong két sắt.

Các chuyên gia, nhà quản lý tham gia thảo luận tại hội nghị

Ngoài ra, ETF vàng không chỉ góp phần minh bạch hóa thị trường vàng mà còn giúp đa dạng hóa sản phẩm đầu tư, hỗ trợ phát triển thị trường tài chính hiện đại.

Bà Ngọc Anh cũng đề cập việc Việt Nam có tiềm năng lớn phát triển các quỹ hạ tầng và bất động sản, song khung pháp lý vẫn chưa hoàn thiện. "Nếu trong 3-5 năm tới, khung pháp lý được xây dựng chi tiết, các quỹ đầu tư sẽ có thể huy động được nguồn lực rất lớn" - bà nói.

Chia sẻ kinh nghiệm từ Hàn Quốc, ông Hyun Dong Sik, Chủ tịch HĐTV Công ty Quản lý quỹ KIM Việt Nam, cho biết tại nước ông, ETF vàng được vận hành như chứng khoán, được lưu ký, quản lý và giao dịch minh bạch. "Cách vận hành này giúp nhà đầu tư an tâm hơn, đồng thời tạo thuận lợi cho cơ quan quản lý giám sát. Việt Nam hoàn toàn có thể học hỏi mô hình này để phát triển thị trường vàng tài chính" - ông gợi ý.

Tăng tỉ trọng nhà đầu tư tổ chức

Một trong những chủ đề được nhấn mạnh tại hội nghị là việc tái cấu trúc cơ cấu nhà đầu tư trên thị trường chứng khoán Việt Nam. Bởi lẽ, hiện nhà đầu tư cá nhân chiếm đến 99% trong tổng số hơn 11 triệu tài khoản, với giá trị giao dịch chiếm 95% tổng giá trị toàn thị trường.

Ông Bùi Hoàng Hải cho rằng điều này giúp duy trì thanh khoản, song cũng khiến mức độ biến động cao và làm gia tăng cảm nhận rủi ro trong mắt nhà đầu tư nước ngoài. "Cần có chiến lược hướng tới tăng tỉ trọng nhà đầu tư tổ chức, các quỹ đầu tư chuyên nghiệp. Khi đó, thị trường sẽ ổn định hơn, hiệu quả huy động vốn cũng được nâng cao" - ông nói.

Từ góc độ quản lý quỹ, các chuyên gia đều tin tưởng Việt Nam đang đứng trước cơ hội lớn để mở rộng quy mô ngành quản lý tài sản. Bà Nguyễn Ngọc Anh đề xuất Nhà nước nên xem xét cho phép các quỹ mở trong nước sử dụng công cụ phái sinh không chỉ để phòng ngừa rủi ro mà còn để đầu tư sinh lời, như thông lệ quốc tế.

Bà Nguyễn Hoài Thu, Phó Tổng Giám đốc Công ty Quản lý quỹ VinaCapital, đề nghị Việt Nam cần nới lỏng giới hạn sở hữu nước ngoài ở các lĩnh vực không cần kiểm soát chặt, đồng thời triển khai cơ chế bù trừ trung tâm (CCP) để nâng cao tính an toàn trong thanh toán. "Một yếu tố then chốt là cải thiện khả năng chuyển đổi và giao dịch ngoại tệ, giúp nhà đầu tư nước ngoài thuận tiện hơn khi rút vốn hoặc chuyển lợi nhuận về nước. Chúng ta cần song hành giữa tự do hóa thị trường ngoại hối và duy trì ổn định vĩ mô" - bà nhấn mạnh.

Theo ông Hyun Dong Sik, để thu hút dòng vốn ngoại bền vững, Việt Nam phải mở rộng lựa chọn sản phẩm đầu tư chất lượng cao, dễ tiếp cận và đẩy nhanh quy trình cấp phép. "Nếu tạo điều kiện thuận lợi, trong vài năm tới, Việt Nam có thể trở thành điểm đến lớn của các quỹ khu vực châu Á" - ông nhận định.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng khẳng định ngành quỹ đầu tư Việt Nam đã và đang đóng vai trò ngày càng quan trọng trong hệ thống tài chính quốc gia. Tính đến nay, thị trường có 43 công ty quản lý quỹ, đang quản lý khối tài sản hơn 800.000 tỉ đồng, gấp hơn 7 lần so với năm 2014, tăng trưởng bình quân 20%/năm.

Tuy nhiên, ông cũng thẳng thắn nhìn nhận quy mô này mới chỉ chiếm hơn 6% GDP - thấp hơn nhiều so với các nước trong khu vực như Thái Lan hay Malaysia. "Việc thị trường chứng khoán Việt Nam được nâng hạng sẽ là cơ hội để thu hút mạnh dòng vốn đầu tư gián tiếp nước ngoài, tạo nguồn lực quan trọng cho tăng trưởng kinh tế. Đây cũng là thời điểm để thay đổi về chất cho thị trường, hướng tới tăng tỉ trọng nhà đầu tư tổ chức, nâng cao tính chuyên nghiệp và phát triển bền vững" - Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng nhấn mạnh.