Trong trí tưởng tượng của nhiều người, ChatGPT đồng nghĩa với việc viết code, nhất là khi cụm "vibe code" trở nên phổ biến rộng rãi, ám chỉ việc lập trình bằng các dòng lệnh AI. Từ khi công cụ này xuất hiện cuối năm 2022, không ít hình ảnh lan truyền trên mạng xã hội mô tả ChatGPT như "lập trình viên ảo" có thể thay thế con người trong nhiều tác vụ kỹ thuật. Thế nhưng, dữ liệu phân tích 1,5 triệu cuộc hội thoại từ tháng 5/2024 đến tháng 6/2025 lại vẽ ra một bức tranh hoàn toàn khác. Theo báo cáo hợp tác giữa OpenAI và Harvard, chỉ 4,2% tin nhắn liên quan đến lập trình máy tính. Con số này nhỏ đến mức bất ngờ nếu đặt cạnh những gì công chúng thường hình dung về AI.
Vậy phần còn lại người dùng ChatGPT làm gì? Câu trả lời nằm ở những nhu cầu gần gũi hơn nhiều: gần 80% cuộc trò chuyện xoay quanh ba nhóm chủ đề chính: Practical Guidance (hướng dẫn thực tiễn), Seeking Information (tìm kiếm thông tin) và Writing (viết, chỉnh sửa văn bản). Trong đó, Writing chiếm khoảng 40% các tác vụ công việc và chủ yếu là chỉnh sửa, dịch thuật, tóm tắt văn bản do người dùng cung cấp, chứ không phải tạo nội dung mới từ đầu. Khoảng 10% tin nhắn liên quan đến việc dạy kèm, hướng dẫn học tập. Một tỷ lệ nhỏ hơn dành cho tìm kiếm thông tin sản phẩm, công thức nấu ăn hay các dạng tri thức thường ngày.
Chỉ 4% sử dụng ChatGPT để lập trình, đa số dùng cho các kỹ năng hỗ trợ đời sống - Ảnh: OpenAI
Sự chênh lệch này phản ánh một thực tế quan trọng: ChatGPT không còn được định nghĩa bởi khả năng kỹ thuật mà bởi tính phổ thông trong đời sống. Nếu coding chỉ là một "ngách" nhỏ, thì phần lớn giá trị AI mang lại nằm ở việc giúp con người viết tốt hơn, hiểu nhanh hơn và ra quyết định dễ dàng hơn. Trên thực tế, các công cụ API hay nền tảng chuyên biệt như GitHub Copilot mới là nơi tập trung khối lượng lớn truy vấn lập trình. Người dùng ChatGPT bản tiêu dùng lại nghiêng về mục đích học tập, công việc văn phòng và sinh hoạt đời thường.
Khi chỉ 4% người dùng dùng ChatGPT để code, có thể thấy công cụ này đang xa rời vai trò thay thế lập trình viên, và tiến gần hơn đến vai trò của một "trợ lý đời sống số". Nó không làm con người mất việc ngay, mà đang giúp hàng trăm triệu người viết email rõ ràng hơn, soạn báo cáo gọn gàng hơn, hay đơn giản là tìm được công thức nấu ăn cho bữa tối.
Tuy nhiên, sự thay đổi này cũng tiềm ẩn rủi ro khác: khi ChatGPT được sử dụng rộng rãi cho những tác vụ tưởng như đơn giản, người dùng dễ hình thành sự lệ thuộc trong các hoạt động tư duy cơ bản, từ viết đến tìm kiếm thông tin. Nếu "hỏi AI" trở thành phản xạ thay cho việc tự tìm hiểu, năng lực phản biện cá nhân có thể bị bào mòn theo thời gian. Dễ nhận thấy trong cuộc sống hàng ngày của giới trẻ, đối mặt với một vấn đề hay một câu hỏi, người trẻ giờ đây thay vì "để đi Google" thì đã trở thành "để hỏi ChatGPT".
Xem chi tiết báo cáo How People Use ChatGPT tại đây.