Cá là món ăn quen thuộc trong bữa cơm của nhiều gia đình. Ai cũng biết cá phải tươi thì món ăn mới ngon, nhưng không phải ai cũng đủ tinh ý để chọn đúng khi đi chợ. Nhiều người chỉ nhìn qua hình dáng bên ngoài mà bỏ qua những dấu hiệu cảnh báo rõ ràng.
Ông Lý Văn Cường, chủ một quầy cá lâu năm ở chợ lớn Nam Kinh (Trung Quốc), chia sẻ: “Chúng tôi bán cá hằng ngày, chỉ nhìn qua mắt, mang hay bụng là biết con nào tươi, con nào đã ươn. Có ba loại cá, dù rẻ mấy hay ai có cho thêm tiền, tôi cũng tuyệt đối không đưa về cho gia đình ăn.”
Cá mắt đục, mang thâm, bụng phình
Theo kinh nghiệm của ông Cường, dấu hiệu dễ nhận ra nhất ở cá không còn tươi chính là đôi mắt. Cá tươi luôn có mắt sáng, trong suốt, lồi nhẹ.
Nếu mắt đã đục ngầu, lờ đờ, thậm chí lõm xuống thì chắc chắn cá đã ươn. Đi kèm với đó, mang cá tươi thường đỏ hồng, mùi tanh tự nhiên, trong khi cá để lâu mang sẽ chuyển sang nâu thẫm, xám đen, tỏa ra mùi hôi khó chịu.
Một điểm khác cần để ý là bụng cá: bụng cá tươi thon gọn, chắc; bụng cá ươn lại phình to, mềm nhũn, dễ bục, thậm chí nội tạng có thể lồi ra.
Ông Cường khẳng định: “Thấy bụng phình và mắt đục là tôi tránh xa ngay, bởi đó là dấu hiệu cá đã hỏng bên trong.”
Cá da loang lổ, vảy bong tróc, thịt bở
Loại thứ hai ông Cường tuyệt đối không đụng tới là những con cá có bề ngoài bất thường. Với cá tươi, nhớt bao phủ cơ thể trong suốt, mỏng và dính; vảy bám chặt, da sáng bóng theo đúng màu tự nhiên của loài. Nhưng nếu nhớt chuyển đục, vón cục, mùi chua, hoặc vảy bong ra dễ dàng, đó là cá đã để lâu ngày.
Thịt cá tươi khi ấn vào sẽ đàn hồi nhanh, còn thịt cá ươn để lại vết lõm lâu phục hồi, nhão và dễ rời khỏi xương. “Cá to khác thường, da sần sùi, màu sắc loang lổ, ăn vừa không ngon vừa tiềm ẩn nguy cơ hóa chất. Gia đình tôi tuyệt đối tránh,” ông chia sẻ thêm.
Cá có mùi lạ, nội tạng bất thường
Ông Cường cho biết, ngoài mắt và da, mùi là dấu hiệu quan trọng để phân biệt cá tươi. Cá tươi chỉ có mùi tanh nhẹ đặc trưng, trong khi cá để lâu thường bốc mùi hắc, chua.
Nếu mổ bụng ra kiểm tra, nội tạng cá tươi sẽ còn nguyên vẹn, mùi tanh tự nhiên. Ngược lại, nội tạng cá ươn bở nát, mùi thối rõ rệt, thậm chí chảy nhớt. “Chỉ cần ngửi hoặc quan sát nội tạng, ai cũng có thể phân biệt được cá còn ăn được hay không,” ông Cường nói.
Tóm lại ông Cường khuyên các bà nội trợ nên chú ý tới bốn yếu tố chính khi chọn cá: màu sắc da và nhớt, tình trạng mang và mắt, độ đàn hồi của thịt, cũng như mùi của nội tạng. Đây là cách đơn giản nhưng hiệu quả để đảm bảo bữa ăn an toàn.
Trong thời buổi thực phẩm phong phú nhưng không phải lúc nào cũng minh bạch, lời nhắn nhủ từ một người bán cá lâu năm là lời cảnh tỉnh hữu ích: có những loại cá, dù rẻ mấy hay có trả thêm tiền, cũng không đáng để đánh đổi sức khỏe gia đình.