Chuyên gia đã nghiên cứu hơn 200 mối quan hệ giữa cha mẹ và con cái nhận ra rằng: trẻ em lắng nghe tốt nhất khi chúng cảm thấy được kết nối. Một phần quan trọng của điều đó là sự an toàn về mặt cảm xúc: trẻ biết rằng mình được tôn trọng và có quyền tự do thể hiện cảm xúc.
Dưới đây là 6 câu nói kỳ diệu giúp xoa dịu hệ thần kinh của trẻ, khiến việc hợp tác trở nên tự nhiên hơn. Đây chính là bí quyết thực sự để khiến trẻ lắng nghe.
“Cha/mẹ tin con.”
Khi trẻ cảm thấy bị nghi ngờ (ví dụ: “Con thực sự cố ý làm vậy sao?”), khả năng phòng thủ của trẻ sẽ tăng lên. Chúng chuyển từ trạng thái kết nối sang trạng thái tự vệ. Niềm tin giúp xoa dịu nỗi xấu hổ và tạo ra sự an toàn. Khi trẻ cảm thấy an toàn, chúng thực sự có thể lắng nghe bạn.
Ví dụ:
Con: “Con không cố ý làm đổ nước trái cây đâu!”
Cha mẹ: “Mẹ tin con. Chúng ta cùng dọn dẹp nhé.”
Bằng cách giao tiếp này, bạn đang giải quyết hành vi mà không cần tranh cãi.
“Chúng ta hãy cùng nhau giải quyết vấn đề này".
Tình huống thường trở nên căng thẳng khi cha mẹ chỉ biết ra lệnh. Nhưng khi trẻ cùng tham gia giải quyết vấn đề, chúng sẽ dễ dàng tuân thủ giải pháp hơn.
Ví dụ: Trẻ không chịu dọn dẹp đồ chơi.
Cha mẹ: “Mẹ thấy con không muốn dọn dẹp mọi thứ ngay bây giờ. Chúng ta cùng tìm hiểu nhé. Bước đầu tiên là gì?”
“Con hãy bình tĩnh. Mẹ đang ở ngay đây.”
Khi trẻ bị choáng ngợp, chúng đang ở chế độ sinh tồn và lý trí không còn hiệu quả. Hệ thần kinh của trẻ đang ở trạng thái chiến đấu hoặc bỏ chạy, nên trẻ cần được giúp đỡ để điều chỉnh cảm xúc. Câu nói này xác nhận cảm xúc của trẻ và đảm bảo rằng trẻ không đơn độc, giúp trẻ lấy lại bình tĩnh.
Ví dụ:
Trẻ mẫu giáo òa khóc khi chúng cảm thấy thiếu an toàn. Thay vì nói “Đừng khóc nữa, con đang phản ứng thái quá”, cha mẹ hãy nói: “Con có thể cảm nhận được điều này. Mẹ đang ở ngay đây.”
Hãy để cảm xúc trôi qua cho đến khi trẻ sẵn sàng quay trở lại.
“Mẹ đang nghe đây. Hãy kể cho mẹ biết chuyện gì đang xảy ra.”
Trước khi trẻ chịu lắng nghe bạn, chúng cần cảm thấy được lắng nghe. Sự thay đổi đơn giản này – từ việc chú ý đến việc đòi hỏi – sẽ xóa tan sự phản kháng. Khi trẻ cảm thấy được thấu hiểu, chúng sẽ ngừng cố gắng phản kháng.
Ví dụ:
Con: “Con sẽ không bao giờ chơi với anh trai nữa!”
Cha mẹ: “Mẹ đang nghe đây. Hãy kể cho mẹ biết chuyện gì đang xảy ra nhé.”
Bây giờ bạn đang khám phá nỗi đau sâu xa hơn đằng sau cơn giận, và đó là phần bạn có thể giải quyết để hàn gắn cả mối quan hệ lẫn hành vi.
“Mẹ hiểu rồi. Mẹ đứng về phía con.”
Nhiều cuộc khủng hoảng trở nên trầm trọng hơn vì trẻ cảm thấy bị hiểu lầm hoặc xung đột với chính người mà chúng cần nhất. Câu nói này ngay lập tức biến bạn từ đối thủ thành đồng minh, giảm bớt sự phòng thủ và mở ra cánh cửa giải quyết vấn đề.
Ví dụ:
Con: “Bài tập này thật ngớ ngẩn! Con không làm đâu.”
Cha mẹ: “Mẹ hiểu rồi. Mẹ đứng về phía con. Hãy cùng tìm cách nào đó để mọi chuyện dễ dàng hơn nhé.”
Biết rằng bạn ở đó để giúp đỡ sẽ thay đổi hoàn toàn giọng điệu. Trẻ sẽ có nhiều khả năng hợp tác với bạn hơn.
“Mẹ luôn ở bên con, bất kể thế nào đi nữa.”
Sai lầm có thể gây ra sự xấu hổ. Nhưng khi trẻ nghe câu này, chúng sẽ học được rằng tình yêu không phụ thuộc vào thành tích hay sự hoàn hảo.
Ví dụ:
Con bạn làm hỏng bài tập của bạn cùng lớp và gọi điện cho bạn trong nước mắt.
Thay vì thuyết giảng, bạn hãy nói: “Mẹ luôn ở bên con, dù có chuyện gì xảy ra. Chúng ta sẽ cùng nhau giải quyết ổn thỏa.”
Đó là sự khác biệt giữa sự tuân thủ dựa trên nỗi sợ hãi và trách nhiệm thực sự.
Các bậc phụ huynh thường có thói quen xấu là la hét hoặc đe dọa con, thì không có “cụm từ thần kỳ” nào có thể hóa giải được những thói quen xấu đó. Nhưng khi bạn thường xuyên bảo vệ phẩm giá của con, giúp con cảm thấy an toàn và thiết lập các giới hạn, việc lắng nghe sẽ trở thành kết quả tự nhiên.
Theo CNBC