Mới đây, câu chuyện về một bà mẹ ở TP.HCM chi tới 38 triệu đồng/tháng cho hai mẹ con, trong đó riêng tiền học của đứa con 5 tuổi đã lên tới 22,6 triệu đồng gây bão mạng xã hội.
Cụ thể, tiền học cho con bao gồm: Học phí mẫu giáo: 9,7 triệu đồng/tháng; tiếng Trung gia sư: 350 nghìn đồng/giờ → 4,2 triệu đồng/tháng; tiếng Anh: 2,5 triệu đồng/tháng; tiếng Pháp gia sư: 320 nghìn đồng/giờ → 3, 8 triệu đồng/tháng. Học vẽ: 900 nghìn đồng/tháng. Piano: 1,5 triệu đồng/tháng.
Trước bảng chi tiêu này, dư luận chia thành hai phe rõ rệt: Một bên gay gắt chỉ trích việc "tra tấn" con trẻ, bên kia lại nhiệt liệt ủng hộ quan điểm đầu tư giáo dục từ sớm. Nhưng đằng sau những con số biết nói ấy, có lẽ câu chuyện thực sự nằm ở góc nhìn đa chiều từ chính các phụ huynh đang sống trong guồng quay giáo dục hiện đại.
Một bên gay gắt chỉ trích việc "tra tấn" con trẻ, bên kia lại nhiệt liệt ủng hộ quan điểm đầu tư giáo dục từ sớm.
Chuẩn bị hành trang tương lai cho con hay chỉ đang "mua sự yên tâm" bằng tiền?
Không ít phụ huynh đồng tình cho rằng: Thời buổi này, không đầu tư sớm thì con sẽ thua ngay từ vạch xuất phát. Có thể cha mẹ không ép con thành thần đồng, nhưng họ muốn trang bị cho con công cụ để tự tin trong thế giới phẳng, điều này không hề sai.
Trên thực tế, việc cho trẻ tiếp xúc với ngoại ngữ sớm đúng là có lợi thế khoa học rõ ràng. Nghiên cứu từ Đại học Harvard chỉ ra rằng trẻ em trong độ tuổi mầm non có khả năng tiếp thu ngôn ngữ một cách tự nhiên nhất, thậm chí có thể phân biệt được các âm điệu phức tạp mà người lớn khó lòng nhận ra.
Không chỉ vậy, học ngoại ngữ từ sớm còn giúp trẻ phát triển tư duy linh hoạt và khả năng giải quyết vấn đề tốt hơn. Những đứa trẻ song ngữ thường có xu hướng sáng tạo và linh hoạt trong cách nghĩ, một lợi thế không nhỏ trong thế giới phẳng ngày nay.
Tuy nhiên, luồng ý kiến phản bác cho rằng,vấn đề nằm ở chỗ phương pháp và cường độ học tập. Trẻ dưới 6 tuổi tiếp thu ngôn ngữ tốt, nhưng chỉ hiệu quả khi học qua tương tác vui chơi, không phải ngồi bàn với gia sư.
Một đứa trẻ 5 tuổi học cùng lúc 3 ngoại ngữ với lịch học dày đặc cùng các môn năng khiếu như piano, vẽ liệu có phải là cách tiếp cận đúng đắn? Cha mẹ đang nhầm tưởng giỏi ngoại ngữ là thước đo trí thông minh. Trẻ 5 tuổi cần phát triển ngôn ngữ mẹ đẻ hoàn chỉnh trước khi tiếp xúc ngôn ngữ khác.
Não bộ trẻ mầm non như miếng bọt biển, có thể hấp thụ ngôn ngữ cách tự nhiên nếu được tắm trong môi trường đa ngữ điệu. Tuy nhiên, mỗi ngày chỉ nên giới hạn 60 phút tiếp xúc ngoại ngữ thông qua trò chơi, bài hát, thay vì ngồi học nghiêm túc. Ép trẻ học quá sớm bằng giáo trình cứng nhắc sẽ phản tác dụng, thậm chí gây rối loạn ngôn ngữ.
Hơn nữa, trẻ ở độ tuổi này cần được học thông qua vui chơi và khám phá tự nhiên chứ không phải ngồi im một chỗ với gia sư. Những đứa trẻ cần được chạm tay vào đất, cảm nhận cỏ cây thay vì chỉ nhìn qua màn hình iPad; Tự xử lý vết trầy xước khi ngã thay vì luôn có người lớn đỡ dậy; Nhóm lửa, dựng lều trong chuyến dã ngoại thay vì chỉ học lý thuyết trong sách. Áp lực học tập quá sớm có thể dẫn đến tình trạng chán học, thậm chí là những tổn thương tâm lý không đáng có.
Không phủ nhận lợi ích của việc học sớm, nhưng cần tỷ lệ vàng: 50% thời gian cho học tập có chủ đích. 30% cho vui chơi tự do. 20% cho trải nghiệm thực tế.
"Mẫu giáo mà học 3 ngoại ngữ (Anh, Trung, Pháp) + piano + vẽ thì đầu con nổ tung mất! Trẻ cần thời gian chơi, trải nghiệm tự nhiên hơn là ngồi học gia sư suốt ngày. Liệu bà mẹ này đang đầu tư cho tương lai con trẻ hay đang đánh cắp tuổi thơ của chúng?", một bà mẹ nhận định.
Dù lựa chọn phương pháp nào, điều quan trọng nhất vẫn là sự cân bằng
Trên thực tế, đúng là nhiều phụ huynh đang đánh đồng việc đầu tư giáo dục với số tiền bỏ ra. Họ sẵn sàng chi hàng chục triệu mỗi tháng cho các lớp học đắt đỏ mà quên mất rằng, điều quan trọng nhất với một đứa trẻ không phải là lượng kiến thức được nhồi nhét, mà là niềm vui và sự hứng khởi khi học tập.
Tuy nhiên, với trường hợp bà mẹ nói trên, nhiều người cho rằng, nếu con thực sự yêu thích và hứng thú với việc học nhiều ngoại ngữ, chị hoàn toàn có thể tiếp tục khuyến khích con. Nhưng nếu con có dấu hiệu mệt mỏi, chán nản, việc giảm bớt 1 ngoại ngữ cũng không phải vấn đề quá lớn. Quan trọng là con được học trong niềm vui.
Ảnh minh hoạ
Đừng quên dành thời gian để con vui chơi, khám phá thế giới xung quanh. Những kỹ năng mềm như giao tiếp, giải quyết vấn đề cũng quan trọng không kém kiến thức sách vở.
Đâu đó trong cuộc tranh cãi này, có lẽ chúng ta đang bỏ quên một điều quan trọng: Mỗi đứa trẻ là một cá thể riêng biệt với những khả năng và giới hạn khác nhau. Việc áp dụng một công thức giáo dục duy nhất cho tất cả trẻ em là điều bất khả thi. Thay vì lên án hay cổ vũ cực đoan, có lẽ điều chúng ta cần làm là tôn trọng quyết định của mỗi gia đình, miễn là đứa trẻ đó được lớn lên trong hạnh phúc và không bị đánh cắp tuổi thơ.
Cuối cùng, dù lựa chọn phương pháp nào, điều quan trọng nhất vẫn là sự cân bằng - giữa đầu tư tri thức và bảo vệ tuổi thơ, giữa kỳ vọng của cha mẹ và năng lực thực sự của con trẻ. Bởi như nhà giáo dục nổi tiếng Maria Montessori từng nói: "Trẻ em không phải là cái bình để đổ đầy kiến thức, mà là ngọn lửa cần được thắp sáng".