Chuối từ lâu được xem là loại quả lành tính, giàu dinh dưỡng và phù hợp với mọi lứa tuổi. Trung bình một quả chuối nặng khoảng 100g chứa gần 90 calo, 75% là nước, giàu vitamin B, C, Kali, cùng chất xơ, dopamine và catechin có lợi cho tim mạch, tiêu hóa và miễn dịch.
Điểm đặc biệt khác khiến chuối được yêu thích là rất đa dạng cách thưởng thức. Từ khi còn non cho tới khi chín già cách thức ăn có thể khác nhau, dinh dưỡng khác nhau và lợi ích sức khỏe cũng thay đổi. Ví dụ như chuối xanh tốt cho tim mạch và tiêu hóa, chuối chín vừa là lúc giàu dưỡng chất nhất và tốt cho não bộ, còn chuối chín có đốm đen thì giàu chất chống oxy hóa chống ung thư.
Tuy nhiên, không phải ai cũng hợp để ăn nhiều chuối, một số người ăn vào còn gặp nguy hiểm. Đó là:
1. Người mắc bệnh tiểu đường
Chuối chứa lượng carbohydrate khá cao, khoảng 26g trong mỗi quả, trong khi người bị tiểu đường chỉ nên tiêu thụ 15g carbs cho mỗi bữa. Lượng đường tự nhiên trong chuối cũng dễ làm tăng glucose máu, khiến bệnh nhân tiểu đường, đặc biệt là tuýp 2, dễ gặp rối loạn chuyển hóa. Người bệnh chỉ nên ăn nửa quả chuối, tránh chuối chín kỹ vì khi đó lượng đường càng cao. Với những ai đang kiểm soát đường nghiêm ngặt, tốt nhất nên hạn chế tối đa loại quả này.
2. Người bị suy thận hoặc viêm cầu thận
Chuối nổi tiếng giàu kali, là khoáng chất giúp cân bằng điện giải và điều hòa nhịp tim. Tuy nhiên, với người mắc bệnh thận, lượng kali cao lại là mối nguy. Khi thận suy yếu, khả năng đào thải kali giảm, dễ dẫn đến tăng kali máu, gây rối loạn nhịp tim hoặc biến chứng nghiêm trọng hơn. Vì vậy, nhóm bệnh nhân này nên tránh ăn chuối thường xuyên để giảm áp lực lên thận.
3. Người đau dạ dày, viêm loét dạ dày tá tràng
Chuối tốt cho tiêu hóa, nhưng với người đang bị đau hoặc viêm loét dạ dày, việc ăn chuối chín hay ăn khi đói có thể khiến bệnh nặng thêm. Hàm lượng pectin cao trong chuối kích thích dạ dày tiết acid nhiều hơn, làm niêm mạc bị tổn thương. Những người mắc hội chứng ruột kích thích, dị ứng chuối hay không dung nạp fructose cũng dễ bị đầy hơi, khó chịu sau khi ăn. Tốt nhất, người đau dạ dày chỉ nên ăn sau bữa chính và không nên chọn chuối quá chín.
4. Người bị tỳ vị hư nhược hoặc phù nề
Theo y học cổ truyền, chuối mang tính hàn, không phù hợp với người tỳ vị yếu hoặc đang bị tiêu chảy. Ăn nhiều có thể khiến tình trạng tiêu hóa kém thêm, gây lạnh bụng, đầy hơi. Với người bị phù nề, lượng kali và canxi cao trong chuối có thể làm tăng áp suất thẩm thấu máu, khiến tình trạng sưng nặng hơn. Nhóm người này nên hạn chế chuối, nhất là khi cơ thể đang yếu hoặc phù do bệnh lý gan, thận.
5. Người đau đầu hoặc đang cần sự tỉnh táo
Chuối chứa tryptophan. Đây là 1 loại axit amin giúp tạo serotonin, chất dẫn truyền thần kinh khiến cơ thể cảm thấy thư giãn và buồn ngủ. Vì vậy, ăn chuối trước giờ nghỉ giúp dễ ngủ, nhưng nếu đang cần tập trung hay làm việc trí óc thì chuối lại là “kẻ phá bĩnh”. Bên cạnh đó, trong chuối còn có tyramine và phenylethylamine, các chất làm giãn mạch máu. Với người đang bị đau đầu, nhất là khi ăn chuối chín kỹ, các hoạt chất này có thể khiến cơn đau kéo dài và dữ dội hơn.
Ngoài những nhóm kể trên, người đang điều trị bệnh tim mạch cũng nên cẩn trọng. Một số thuốc điều trị tim như thuốc chẹn beta có thể làm tăng kali máu, nếu ăn chuối thường xuyên sẽ càng tăng nguy cơ rối loạn điện giải. Người khỏe mạnh cũng không nên ăn chuối khi đói hoặc ăn quá nhiều trong ngày. Lượng đường tự nhiên cao trong chuối còn dễ gây sâu răng nếu không vệ sinh răng miệng kỹ sau khi ăn.