Mất mạng bởi 1 giọt hóa chất
Vào tháng 8/1996, trong khi đang sử dụng hợp chất dimethylmercury cho một nghiên cứu, nhà khoa học Karen Wetterhahn vô tình để một giọt hóa chất này nhỏ lên găng tay làm từ latex, một loại mủ cao su, sau đó đã tử vong.
Bà là một nhà nghiên cứu khoa học tại Đại học Dartmouth (New Hampshire, Mỹ), chuyên nghiên cứu về tác động của kim loại nặng lên các sinh vật sống.
Mặc dù đã thực hiện các bước xử lý phù hợp, lập tức tháo găng tay và thay bằng một đôi găng mới, bà không hề hay biết rằng dimethylmercury đã thấm qua găng tay và lớp da, đi vào máu.
Tác động của hóa chất dimethylmercury không xuất hiện triệu chứng ngay lập tức. Vài tháng sau, bà Karen bắt đầu gặp các triệu chứng bất thường như mất thăng bằng, giảm thị lực, thính lực và khó nói chuyện.
Nữ khoa học gia Karen Wetterhahn qua đời chỉ vì bị một giọt dimethylmercury nhỏ vào tay
Đến tháng 1/1997, bà phải nhập viện. Kết quả xét nghiệm máu cho thấy mức thủy ngân trong máu của bà cao gấp 4.000 lần mức bình thường.
Mặc dù các bác sĩ đã nỗ lực loại bỏ thủy ngân khỏi cơ thể, những tổn thương trên các nơ-ron của não và hệ thần kinh trung ương là không thể phục hồi. Karen mất khả năng đi lại, thị lực, thính lực và không thể nói chuyện. Bà rơi vào hôn mê và qua đời 10 tháng sau khi tiếp xúc với chỉ một giọt dimethylmercury.
Bác sĩ Ben Miles, người điều trị cho bà Karen, giải thích về mức độ nguy hiểm của dimethylmercury: “Chỉ một giọt hợp chất dimethylmercury có thể thay đổi cuộc đời bạn mãi mãi. Chúng không gây ra hậu quả ngay lập tức, nhưng sẽ từ từ phá hủy bộ não của bạn đến mức bác sĩ chỉ có thể đứng nhìn mà không làm gì được".
Ông Miles cho biết thêm: “Một khi đi vào cơ thể, dimethylmercury sẽ bị phân hủy, giải phóng các ion thủy ngân và liên kết mạnh mẽ với các nguyên tử lưu huỳnh, vốn có mật độ đặc biệt cao trong các nơ-ron của não và hệ thần kinh trung ương, khiến các nơ-ron này bắt đầu hoạt động sai lệch và chết đi".
Hợp chất cực độc không có thuốc giải
Dimethylmercury (Dimethyl thủy ngân) là một hợp chất hữu cơ của thủy ngân (CH3)2Hg, tồn tại dưới dạng chất lỏng không màu, dễ bay hơi, có mùi hơi thơm, nhưng cực độc nếu vô tình hít phải.
Trong quá khứ, dimethylmercury từng được ứng dụng trong một số ngành công nghiệp và nghiên cứu khoa học do độc tính của nó chưa được nghiên cứu đầy đủ. Hiện tại, vì độc tính cao, dimethylmercury hầu như đã bị loại bỏ hoàn toàn khỏi các ứng dụng thực tế.
Vào thời điểm bà Karen Wetterhahn bị phơi nhiễm, các nghiên cứu khoa học chưa xác định được dimethylmercury có thể thấm qua găng tay cao su, loại thường được sử dụng một lần trong các phòng thí nghiệm.
Dimethylmercury - hợp chất cực độc không có thuốc giải
Cái chết của bà Karen đã khiến cộng đồng khoa học có những cái nhìn cẩn trọng hơn, yêu cầu những quy định nghiêm ngặt khi sử dụng dimethylmercury nói riêng và các hợp chất thủy ngân nói chung.
Dimethylmercury được xem là một trong những hợp chất độc nhất thế giới, thậm chí độc hơn cả cyanide (xyanua).
Trong khi xyanua gây ngộ độc cấp tính và có thể gây tử vong nhanh chóng, vẫn có các phương pháp giải độc để giúp nạn nhân sống sót nếu can thiệp kịp thời.
Ngược lại, dimethylmercury không gây tử vong ngay lập tức, nhưng sẽ từ từ phá hủy hệ thần kinh trung ương và khiến nạn nhân tử vong sau vài tháng bị phơi nhiễm mà không có bất kỳ phương pháp điều trị hiệu quả nào, nghĩa là nạn nhân chắc chắn sẽ tử vong nếu bị phơi nhiễm.
Những nhà khoa học qua đời vì hóa chất
Bà Karen Wetterhahn không phải nhà khoa học đầu tiên gặp nạn bởi hóa chất trong phòng thí nghiệm.
Nhà hóa học nổi tiếng Marie Curie - Ảnh: Gineers Now
Năm 1934, Marie Curie chết do nhiễm xạ sau thời gian dài tiếp xúc với các chất phóng xạ trong quá trình làm việc. Không chỉ tiếp xúc với chất phóng xạ trong phòng thí nghiệm, bà còn hay mang chúng theo người và cũng thường xuyên tiếp xúc với tia X có hại. Những tài liệu và di sản bà để lại vẫn được coi là không an toàn khi chạm phải do chúng phát ra lượng phóng xạ cao.
Trong một dự án tại Los Alamos, nhà vật lý Haroutune Krikor Daghlian bất cẩn đánh rơi một viên gạch vonfram cacbua nặng 4,5 kg vào lõi plutoni thường sử dụng trong bom hạt nhân. Cố gắng rút viên gạch ra nhưng không được, ông nhanh chóng dùng tay di chuyển những viên gạch khác xung quanh lõi plutoni để ngăn chặn phản ứng xảy ra. Tuy nhiễm độc phóng xạ nặng và qua đời sau đó, Daghlian đã cứu sống rất nhiều người khác.