Khi nhắc đến Tim Cook, thế giới thường hình dung về một vị CEO quyền lực, điềm đạm và khá kín tiếng, người đã kế nhiệm huyền thoại Steve Jobs để lèo lái Apple trở thành một gã khổng lồ công nghệ nghìn tỷ đô. Thế nhưng, để thực sự hiểu được vị CEO này, chúng ta phải quay ngược thời gian về một thị trấn nhỏ bé ở Alabama, nơi những trải nghiệm lao động chân tay và một ký ức chấn động đã hun đúc nên triết lý lãnh đạo và con người ông ngày nay.
Thời niên thiếu của CEO Apple
Tim Cook lớn lên ở Robertsdale, một thị trấn nhỏ thuộc bang Alabama, trong một gia đình lao động cổ cồn xanh điển hình. Cha ông là công nhân nhà máy đóng tàu, còn mẹ là nội trợ và sau này làm việc tại một hiệu thuốc địa phương. Môi trường khiêm tốn này đã sớm dạy cho Cook giá trị của sự chăm chỉ và kỷ luật.
Ảnh kỷ yếu tốt nghiệp của Tim Cook, năm 1978
Ngay từ nhỏ, ông đã là một học sinh xuất sắc, đặc biệt nổi trội với môn toán. Bạn bè nhớ về Cook như một cậu bé điềm tĩnh, cần cù và khá kín tiếng. Thậm chí, theo tạp chí Fortune trong một bài viết chuyên sâu, vị CEO tương lai của Apple còn là một thành viên trong ban nhạc của trường, chơi kèn trombone – một nét chấm phá thú vị cho thấy một khía cạnh khác sau vẻ ngoài nghiêm túc của ông.
Khác với nhiều CEO công nghệ có xuất phát điểm từ các trường đại học danh tiếng, Tim Cook đã sớm va chạm với lao động chân tay. Công việc đầu tiên của ông là giao báo, sau đó là phụ giúp mẹ tại hiệu thuốc.
Trong một bài phát biểu tại Đại học Auburn năm 2010, ông từng chia sẻ về công việc khắc nghiệt nhất của mình: làm tại một nhà máy giấy. Ông mô tả đó là một môi trường nóng nực, độc hại và đầy rẫy nguy hiểm – một thế giới hoàn toàn đối lập với những hành lang kính và thép sáng bóng của Apple Park. Công việc này không chỉ cho ông thấy giá trị của đồng tiền kiếm được bằng mồ hôi mà còn giúp ông thấu hiểu quy trình sản xuất từ cấp độ cơ bản nhất.
Tim Cook tự lập kiếm tiền từ rất sớm
Trong một cuộc phỏng vấn đầy cảm xúc với tờ The Washington Post, Tim Cook đã kể lại sự kiện gây sốc và có ảnh hưởng lớn nhất đến thế giới quan của mình. Khi còn là một cậu bé, ông đã tận mắt chứng kiến một nhóm phân biệt chủng tộc KKK (Ku Klux Klan) đốt một cây thánh giá ngay trước sân nhà của một gia đình da màu. Kinh hoàng trước cảnh tượng đó, cậu bé Cook đã hét lên "Dừng lại!" và đạp xe đi tìm sự giúp đỡ. Ký ức kinh hoàng đó đã khắc sâu vào tâm trí Cook, trở thành một "sự kiện định hình giá trị" (value-defining moment).
Những trải nghiệm tưởng chừng không liên quan ấy lại chính là những mảnh ghép hoàn hảo tạo nên một Tim Cook thành công ở hiện tại.
Tính cách được định hình của người đưa Apple trở thành doanh nghiệp tỷ đô
Như các chuyên gia và nhà báo kinh tế thường phân tích, chính những kinh nghiệm từ nhà máy giấy và sau này là nhà máy luyện nhôm đã cho Tim Cook một sự thấu hiểu sâu sắc về chuỗi cung ứng. Khi gia nhập Apple, thành tựu vĩ đại đầu tiên của ông không phải là tạo ra một sản phẩm mới, mà là dọn dẹp mớ hỗn độn trong khâu vận hành, biến chuỗi cung ứng của công ty thành một cỗ máy kiếm tiền hiệu quả bậc nhất thế giới.
Ký ức chấn động thời thơ ấu đã trở thành la bàn đạo đức dẫn lối cho Tim Cook. Năm 2014, trong một bài luận cá nhân trên tờ Bloomberg Businessweek, ông trở thành CEO đồng tính công khai đầu tiên của một công ty trong danh sách Fortune 500, dùng vị thế của mình để bảo vệ cộng đồng LGBTQ+. Lập trường kiên định của ông về quyền riêng tư như một "quyền cơ bản của con người" và các hoạt động thúc đẩy bình đẳng chủng tộc đều bắt nguồn từ niềm tin sâu sắc vào sự công bằng được hình thành từ ký ức năm xưa.
Phong cách lãnh đạo của Tim Cook và huyền thoại Steve Jobs có nhiều điểm trái ngược
Phong cách lãnh đạo của Tim Cook là sự phản ánh chính xác con người và xuất thân của ông. Ông điềm đạm, tập trung vào số liệu và cực kỳ kín tiếng – hoàn toàn trái ngược với phong cách bùng nổ của Steve Jobs. Sự khiêm tốn của một gia đình lao động đã rèn giũa nên một nhà lãnh đạo không tìm kiếm ánh hào quang mà chỉ tập trung vào kết quả.
Hành trình của Tim Cook không phải là một câu chuyện "từ số 0 đến anh hùng" kiểu Silicon Valley điển hình. Thành công của ông không chỉ đến từ trí tuệ, mà còn được hun đúc từ những trải nghiệm gai góc nhất. Nhà máy giấy đã dạy ông cách xây dựng mọi thứ một cách hiệu quả, và ký ức về KKK đã dạy ông lý do tại sao phải xây dựng một thế giới tốt đẹp và công bằng hơn.
Tim Cook không chỉ là sản phẩm của Apple; ông còn được nhiều người nhận định chính là di sản của thành phố Robertsdale, Alabama – nơi những giá trị cốt lõi được rèn giũa bằng mồ hôi, kỷ luật và lòng trắc ẩn.