Nhiều doanh nghiệp châu Âu dự kiến có thể phải đối mặt với tình trạng đóng cửa và thiệt hại nặng nề hơn khi Trung Quốc tiếp tục thắt chặt kiểm soát xuất khẩu đất hiếm dù 2 bên đã đạt được thỏa thuận hồi tháng 7.
Ngày 17/9, Phòng Thương mại EU tại Trung Quốc cho biết các doanh nghiệp thành viên tiếp tục gặp khó khăn trong việc xin giấy phép xuất khẩu đất hiếm từ Trung Quốc. Tình trạng này diễn ra chỉ chưa đầy 2 tháng sau khi các lãnh đạo EU nhận được cam kết từ Bắc Kinh sẽ giải quyết vấn đề này.
Các công ty thành viên đã nộp hơn 140 hồ sơ xin cấp phép kể từ khi Bắc Kinh áp dụng biện pháp kiểm soát xuất khẩu từ tháng 4, nhưng mới chỉ khoảng 1/4 được xử lý.
“Nhiều doanh nghiệp thành viên hiện đang chịu tổn thất nặng nề vì rào cản này”, Chủ tịch Phòng Thương mại EU tại Trung Quốc Jens Eskelund nói.
Ông cho biết tình hình đã tạm lắng sau chuyến thăm của Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen và Chủ tịch Hội đồng châu Âu António Costa tới Bắc Kinh hồi tháng 7, nhưng sau đó lại xấu đi.
Trung Quốc đã tăng cường kiểm soát xuất khẩu đối với khoáng sản chiến lược, đặc biệt là nhóm đất hiếm trung và nặng, sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump công bố loạt thuế quan hồi tháng 4. Các biện pháp này, cùng với hạn chế xuất khẩu các kim loại quan trọng khác như germani, đã gây thiếu hụt nguồn cung không chỉ tại Mỹ mà cả châu Âu.
Tại hội nghị thượng đỉnh tháng 7, EU và Trung Quốc đã nhất trí thiết lập cơ chế đối thoại “nâng cấp” về kiểm soát xuất khẩu nhằm tăng tính minh bạch và cho phép EU đóng vai trò hòa giải khi doanh nghiệp gặp khó trong tiếp cận đất hiếm và nam châm vĩnh cửu. Tuy nhiên, ông Eskelund nhấn mạnh: “Chúng tôi chưa thấy sự thay đổi đáng kể nào kể từ sau hội nghị”.
Do Trung Quốc chậm cấp phép, các hãng ô tô châu Âu đã phải đối mặt với tình trạng sản xuất trì trệ và ngừng hoạt động trên diện rộng. Nhiều nhà sản xuất chip cũng đã gửi đơn kiến nghị lên Bắc Kinh nhằm tháo gỡ vấn đề.
Trung Quốc hiện kiểm soát chặt chẽ nguồn cung đất hiếm toàn cầu, chiếm 61% sản lượng khai thác và 92% công suất tinh luyện đất hiếm toàn cầu. Sự phụ thuộc vào nguồn cung đất hiếm của Trung Quốc là một thách thức địa chính trị lớn, và các nước phương Tây đang nỗ lực giảm sự phụ thuộc này thông qua việc khai thác trong nước, tái chế và tìm kiếm các nguồn cung thay thế.
Trung Quốc tuyên bố các biện pháp hạn chế xuất khẩu của nước này là “không phân biệt đối xử” và không nhắm vào bất kỳ quốc gia cụ thể nào.
Tham khảo: FT, Reuters