Ẩm thực của ta vốn nổi tiếng đa dạng vì biết tận dụng cây cỏ bình dị thành đặc sản khiến ai cũng phải thèm thuồng. Giữa mùa hè oi ả hay đầu thu hanh hao, ngoài rau thơm, củ quả quen thuộc, ở khu vực vùng núi còn có một loại rau tím độc đáo được bà con gọi là "chí cống", tên thường được biết đến nhiều hơn là chồi gừng Myoga. Đây là một loại cây lâu năm thuộc họ Zingiberaceae, với hình dạng chồi non hình thành ở đầu cuống hoa mọc dưới lòng đất, được người Nhật ưa chuộng trong nền ẩm thực của mình.
Sản vật màu tím lạ mắt
Nhìn qua giống mầm sen tím nhỏ xíu, vừa giống búp hoa chưa nở, vừa mang hương thơm lai giữa gừng, bạc hà và thảo mộc. Đặc biệt, không chỉ là món ăn dân dã, loại rau này còn được xem như vị thuốc quý trong Đông y, giúp tiêu thực, giải nhiệt, điều hòa khí huyết. Và thú vị hơn, dân bản địa đã nghĩ ra hàng loạt cách chế biến "thần sầu" khiến bất cứ ai nếm thử cũng mê mẩn.
Nếu như lần đầu ăn rau diếp cá khiến nhiều người "sốc" vì mùi vị quá đặc trưng, thì chồi gừng Myoga còn gây bất ngờ gấp nhiều lần. Với ngoại hình nhỏ nhắn, tím ngắt bắt mắt, nó vừa giống búp sen non, vừa giống măng tím mini. Loại sản vật này cũng xuất hiện nhiều ở vùng Hồ Nam, Tứ Xuyên, Quý Châu của Trung Quốc.
Về khoa học, "chí cống" thuộc họ gừng, còn có tên khác là "dã khương". Nó chứa nhiều axit amin, chất xơ, vitamin, tốt cho tiêu hóa, đồng thời trong Đông y, được ghi nhận có công dụng hoạt huyết điều kinh, trừ phong giảm đau, kiện vị tiêu tích. Mùa hè ăn chồi gừng, cơ thể vừa nhẹ nhõm vừa mát lành, đúng chuẩn "rau cũng là thuốc".
Bốn cách chế biến chồi gừng Myoga ngon mê ly
Không phải loại rau nào cũng đa năng như chồi gừng Myoga. Người dân địa phương nghĩ ra hàng chục biến tấu, nhưng nổi bật nhất vẫn là bốn công thức vừa dễ làm vừa giữ trọn hương vị.
1. Chồi gừng xào ớt xanh đỏ
Chỉ cần nửa cân chồi gừng thái lát, vài quả ớt xanh đỏ và chút tỏi băm, nêm thêm xì dầu và muối, bạn đã có món xào giòn rụm, cay nhẹ, thơm nức. Hương vị tươi mát, giòn giòn khiến cơm trắng "bốc hơi" nhanh chóng.
2. Chồi gừng trộn cay chua
Chồi gừng cắt lát mỏng, chần nhanh hoặc ăn sống, trộn cùng tỏi, ớt, nước tương, dấm, chút đường và dầu mè. Để ngấm vài phút là thành món salad chua cay, giòn sần sật, ăn vào giải ngấy, cực hợp ngày oi nóng.
3. Chồi gừng muối chua cay - phiên bản "kim chi tím"
Chồi gừng được ướp muối, ép khô rồi ngâm cùng ớt, đường phèn, dấm gạo và nước ngâm ớt. Chỉ sau 3 ngày trong tủ lạnh, bạn đã có hũ dưa chua tím óng, vị giòn cay, ăn kèm cơm, cháo hay mì đều hợp.
4. Chồi gừng xào thịt xông khói
Khi kết hợp cùng thịt muối hun khói hoặc thịt băm/xúc xích, chồi gừng không hề bị lấn át mà còn làm dậy lên hương vị béo ngậy, cay nồng. Rau tím giòn quyện cùng thịt mặn mà, ăn kèm cơm hay làm mồi nhắm rượu đều "hết sảy".
Điều khiến chồi gừng đặc biệt chính là khả năng cân bằng giữa ẩm thực và trị liệu. Người xưa dùng chồi gừng để giảm đau bụng, hỗ trợ tiêu hóa, thậm chí còn tin rằng nó giúp phụ nữ điều hòa kinh nguyệt. Vừa ăn ngon vừa có lợi cho sức khỏe, đó là lý do loại rau tím này trở thành báu vật trong mắt dân bản địa.
Trong thời buổi thực phẩm phong phú, việc tìm được loại rau vừa lạ vừa ngon lại tốt cho sức khỏe không dễ. Chồi gừng mang đủ cả ba yếu tố ấy. Nếu như dưa chuột, cà chua đã quá quen thuộc, thì thêm chồi gừng vào mâm cơm sẽ đem lại trải nghiệm mới mẻ.
Ẩm thực luôn ẩn chứa nhiều bất ngờ. Một búp rau tím bé nhỏ như chồi gừng cũng đủ làm say lòng biết bao người, từ dân bản địa đến du khách phương xa. Không chỉ là món ăn, nó còn là minh chứng cho sự tinh tế trong cách người xưa chọn lọc và sử dụng nguyên liệu: Rau cũng có thể là thuốc, và thuốc đôi khi lại chính là rau trên mâm cơm.
Bạn đã từng thử loại rau tím này chưa? Nếu có dịp bắt gặp ở chợ quê hay trên sạp hàng online, đừng chần chừ bởi biết đâu bạn sẽ tìm thấy "kho báu tím" trong chính bữa ăn gia đình mình.
