* Câu chuyện được chia sẻ bởi anh Trương trên Toutiao
Mùa hè năm ấy, giữa trưa nắng gắt, tôi ngồi trong căn phòng trọ chật chội, tay run run nhìn dòng tin nhắn đòi nợ trên điện thoại.
Con số 400.000 tệ (tương đương khoảng 1,4 tỷ đồng) nhảy lên màn hình và tôi biết, mình đã chính thức chạm đáy cuộc đời. Không phải vì một cú lừa đảo hay đầu tư sai lầm. Mọi chuyện đến từ chính tôi: Từng khoản trả góp, từng món tiêu vặt, từng lần tự nhủ “tháng sau sẽ bù lại”.
Ba năm sau, khi đã trả xong tất cả, tôi nhận ra: Nợ nần không đến trong một ngày, nhưng bài học từ nó có thể thay đổi cả cuộc đời. Đây là ba sự thật lớn nhất tôi học được sau khi từng ngập trong nợ.
Sự thật thứ nhất: Không có cú sập nào đột ngột – chỉ là bạn không nhận ra từng viên gạch đang rơi
Tôi không “vỡ nợ” vì một biến cố lớn. Tôi tích lũy nợ từng chút một, như con ếch trong nồi nước ấm không nhận ra nhiệt độ đang tăng. Một chiếc điện thoại trả góp 12 tháng, một máy ảnh 24 tháng, vài món hàng “sale”... tất cả đều nhỏ, cho đến khi cộng lại.
Cứ sau mỗi kỳ lương, tôi trả nợ xong là ví trống rỗng. Tôi vẫn tự an ủi: “Ai mà chẳng nợ thẻ tín dụng, có sao đâu”. Rồi đến khi có chuyện gấp trong gia đình, tôi mới bàng hoàng nhận ra mình không còn đồng dự phòng nào.
Tôi đi vay, rồi vay tiếp để trả khoản trước. “Lăn cầu tuyết” - cụm từ tưởng xa xôi ấy, bỗng trở thành thực tế khủng khiếp. Khi tôi nhìn thấy con số 400.000 tệ trên bảng Excel, tim tôi như ngừng đập.
Và tôi hiểu ra: Không ai sụp đổ chỉ sau một đêm. Sự sụp đổ luôn đến từ hàng trăm quyết định nhỏ, thiếu tỉnh táo. Nếu tôi dừng lại ở một lần duy nhất - khi lương tháng đầu tiên không đủ trả thẻ, hoặc khi định mua thứ mình không cần - có lẽ tôi đã không rơi vào hố sâu ấy.
Sự thật thứ hai: Thể diện là thứ vô dụng nhất – khi bạn dám nói thật, nỗi sợ tan biến
Thời điểm khủng hoảng nhất, tôi sống trong sợ hãi. Tôi tắt chuông điện thoại, tránh gặp bạn bè, thậm chí không dám ra ngoài. Mỗi cuộc gọi lạ làm tim tôi đập loạn xạ. Tôi sợ mọi người biết, sợ bị coi thường, sợ làm bố mẹ thất vọng.
Cho đến một ngày, công ty cho vay gọi đe dọa: “Nếu anh không trả, chúng tôi sẽ liên hệ với gia đình”. Tôi sững người. Đó là điều tôi sợ nhất. Nhưng rồi tôi tự hỏi: “Nếu họ biết thì sao? Liệu trời có sập không?”. Không. Hoàn toàn không.
Tối hôm đó, tôi gọi điện cho bố mẹ, kể hết. Bố tôi im lặng rất lâu rồi chỉ nói:
“Chỉ cần con không làm điều sai trái, bố mẹ sẽ cùng con tìm cách trả”.
Tôi bật khóc giữa đường. Không phải vì tủi thân, mà vì được giải thoát. Hóa ra, khi bạn dám đối mặt và thành thật, mọi thứ bắt đầu sáng ra.
Tôi chủ động liên hệ lại với bên cho vay, xin kế hoạch trả góp theo khả năng. Điều bất ngờ là, họ đồng ý. Khi bạn thành thật và cam kết, ngay cả người đòi nợ cũng bớt hung hăng.
Từ ngày đó, tôi hiểu: “Thể diện không giúp bạn trả nợ, chỉ khiến bạn thêm gánh nặng”.
Sự thật thứ ba: Giàu có thật sự là khi bạn làm chủ được cuộc sống của mình
Tôi bắt đầu cắt giảm mọi thứ: Chuyển từ trung tâm ra ngoại ô, đi xe bus thay vì taxi, tự nấu ăn, không mua quần áo mới trong hai năm. Mỗi đồng tiết kiệm được tôi đều ghi vào bảng tính, và mỗi lần con số nợ giảm xuống, tôi cảm thấy một niềm vui mà mua sắm không bao giờ mang lại.
Tôi làm thêm buổi tối, giao đồ ăn cuối tuần, nhận việc tự do online. Mệt, nhưng yên lòng. Tôi biết rõ mình đang làm gì, có bao nhiêu tiền, còn nợ bao nhiêu. Và lần đầu tiên trong đời, tôi cảm thấy mình thật sự kiểm soát được cuộc sống.
Trước đây, tôi tưởng mình “hưởng thụ cuộc sống”. Giờ tôi mới hiểu, tôi từng là nô lệ của ham muốn. Giờ tôi không giàu hơn ai, nhưng tôi tự do hơn chính mình của ngày trước. Không còn sợ điện thoại reo, không còn thấp thỏm khi nhìn tài khoản ngân hàng. Đó mới là sự giàu có thật sự – sự bình yên trong tâm trí.
Kết lại: Nợ nần không phải dấu chấm hết – đó có thể là khởi đầu của một cuộc đời khác
Ba năm sau, tôi trả hết khoản nợ cuối cùng. Tối hôm ấy, tôi tự nấu một bữa cơm đơn giản, mở lon bia và ngồi lặng im. Không có tiếng reo vui, chỉ là một cảm giác nhẹ nhõm đến mức có thể thở sâu lần đầu tiên sau nhiều năm.
Giờ đây, tôi vẫn sống bình thường, vẫn làm công việc cũ. Nhưng tôi khác: tôi biết tôn trọng tiền, biết giới hạn ham muốn, và biết giữ mình tỉnh táo.
Nếu bạn đang trong bóng tối của nợ nần, hãy tin tôi:
Không có con đường nào không thể bước qua, chỉ có nỗi sợ bạn chưa dám đối diện. Bắt đầu từ việc nói thật, đối diện, rồi bước từng bước. Chậm cũng được. Vì mặt trời cuối cùng rồi cũng sẽ mọc – cho tất cả những ai dám đi tiếp.
