Chơi trò "xếp gỗ" tầm cỡ quốc gia: Chi tới 1,25 tỷ USD để xây dựng thành phố bằng gỗ

Một thành phố mới quy mô lớn đang được xây dựng tại Thụy Điển, nhưng điều đặc biệt là nó không sử dụng bê tông hay thép – những vật liệu truyền thống của ngành xây dựng – mà hoàn toàn làm từ gỗ.
Chơi trò "xếp gỗ" tầm cỡ quốc gia: Chi tới 1,25 tỷ USD để xây dựng thành phố bằng gỗ- Ảnh 1.

Dự án nằm ở khu vực Sickla, phía nam trung tâm thủ đô Stockholm, đang được triển khai bởi công ty phát triển bất động sản Atrium Ljungberg với tổng vốn đầu tư lên tới 12 tỷ krona Thụy Điển (khoảng 1,25 tỷ USD). Đây được xem là dự án xây dựng bằng gỗ lớn nhất thế giới tính đến thời điểm hiện tại.

Sickla từng là một khu công nghiệp nổi tiếng với các nhà máy sản xuất động cơ diesel. Giờ đây, khu vực này đang được tái thiết với diện mạo hoàn toàn mới, sử dụng vật liệu chính là gỗ ghép chéo (cross-laminated timber), áp dụng cho phần lõi, sàn và tường của các tòa nhà. Khi hoàn thành, dự án sẽ bao gồm nhà ở, văn phòng, trường học, cửa hàng và không gian công cộng, đan xen với những tòa nhà cũ đã được cải tạo thành thư viện hoặc rạp chiếu phim. Tổng diện tích khu đô thị mới sẽ đạt khoảng 250.000 mét vuông, tương đương 2,7 triệu foot vuông.

Theo Håkan Hyllengren, Giám đốc phát triển kinh doanh của Atrium Ljungberg, mục tiêu của dự án là trở thành hình mẫu toàn cầu về phát triển bền vững. Ông cho biết ngành xây dựng hiện chiếm đến 37% lượng khí thải carbon toàn cầu – cao hơn bất kỳ lĩnh vực nào khác – và việc chuyển sang vật liệu gỗ là một cách hiệu quả để giảm phát thải. Atrium Ljungberg đặt mục tiêu giảm gần bằng 0 lượng khí thải từ xây dựng vào năm 2030 – một cam kết “dũng cảm và đầy thách thức”.

Nhiều nghiên cứu đã chứng minh lợi ích môi trường của xây dựng bằng gỗ. Một nghiên cứu năm 2024 của Cơ quan Lâm nghiệp Hoa Kỳ cho thấy các tòa nhà bằng gỗ có tiềm năng gây ấm lên toàn cầu thấp hơn ít nhất 81% so với bê tông, và 76% so với thép. Thụy Điển – với gần 70% lãnh thổ là rừng – có lợi thế tự nhiên trong việc sử dụng gỗ làm vật liệu xây dựng. Theo kiến trúc sư Oskar Norelius từ công ty White Arkitekter, rừng không chỉ là tài nguyên kinh tế quan trọng mà còn là một phần trong bản sắc văn hóa của người Thụy Điển.

Toàn bộ công trình tại Sickla sẽ được xây dựng bằng khung gỗ. Đây là bước tiến mới bởi trước nay, nhà bằng gỗ thường chỉ được xây đơn lẻ. Việc phát triển cả một thành phố bằng gỗ mở ra tiềm năng mới cho ngành kiến trúc. Norelius từng thiết kế tòa nhà Sara Kulturhus cao 20 tầng bằng gỗ ở phía bắc Thụy Điển, bao gồm bảo tàng, thư viện, khách sạn và phòng sự kiện – một công trình đã góp phần thay đổi nhận thức của ngành về quy mô khả thi của vật liệu gỗ.

Giai đoạn đầu của dự án Sickla là khu căn hộ Kvarter 7 gồm 80 căn, dự kiến hoàn thành cuối năm 2025. Khoảng 2.000 căn hộ khác sẽ được xây dựng đến năm 2027. Các tòa nhà cũng được cấp phép sử dụng linh hoạt, có thể chuyển đổi từ nhà ở sang văn phòng, kéo dài vòng đời công trình. Bên cạnh tính bền vững, các kiến trúc sư tin rằng gỗ còn mang lại cảm xúc tích cực – khi nhiều người đến Sara Kulturhus đã không ngần ngại ôm lấy những cột gỗ như một cách kết nối với thiên nhiên.

Mặc dù chi phí xây dựng bằng gỗ hiện cao hơn bê tông khoảng 20%, Hyllengren cho biết tốc độ thi công nhanh hơn, giúp sớm đưa công trình vào khai thác, từ đó tối ưu hiệu quả tài chính. Ngoài ra, tính thẩm mỹ của gỗ có thể thu hút người thuê, nâng cao giá trị cho thuê trong dài hạn. Với những lợi thế đó, Atrium Ljungberg tin rằng thành phố gỗ Sickla không chỉ là bước đi tiên phong về môi trường mà còn là lựa chọn đúng đắn về mặt kinh tế và xã hội cho tương lai.