Một giáo viên chủ nhiệm lâu năm ở bậc tiểu học chia sẻ, năm ngoái, một học sinh cũ của cô đã thi đỗ đại học. Những giáo viên khác đều cảm thấy bất ngờ, nhưng cô giáo này thì không ngạc nhiên chút nào.
Cô giáo này cho biết, mặc dù hồi tiểu học thành tích của em nam sinh chỉ ở mức trung bình, hầu như chưa bao giờ lọt vào top 10 của lớp, nhưng xét về gia đình của em ấy, cô biết chắc rằng – chỉ cần không để mất căn bản quá nhiều, kết quả học tập cấp 2 và cấp 3 nhất định sẽ đuổi kịp được.
Quả đúng như vậy, kể từ khi vào cấp 2, em học sinh đã không ngừng cố gắng, cuối cùng thi đỗ vào ngôi trường đại học mơ ước!
Thực tế trong cuộc sống, chúng ta bắt gặp nhiều trường hợp học sinh khi ở cấp 1, vì học vẹt nên điểm số rất cao nhưng lên cấp 2, cấp 3 lại tuột dốc không phanh. Ngược lại, có những đứa trẻ thành tích bình thường hồi tiểu học, khi lên cấp 2, cấp 3 lại tỏa sáng và đạt thành tích xuất sắc.
Phải nói rằng, đằng sau sự phát triển đó, gia đình đóng vai trò vô cùng quan trọng.
Nhiều giáo viên chủ nhiệm từ các trường danh tiếng khi trao đổi với nhau đều có chung quan điểm: Những đứa trẻ có thể "lật ngược tình thế" trong học tập đều đến từ những gia đình biết cách nuôi dạy con.
Vậy, những gia đình nào mới thực sự là "biết cách giáo dục"? Thực tế, trẻ có tiềm năng học tập bền bỉ hầu hết xuất thân từ 5 kiểu gia đình sau – hãy xem nhà bạn có nằm trong số đó không?
Ảnh minh họa
1. Gia đình học tập – cha mẹ luôn tự rèn luyện bản thân
Có rất nhiều phụ huynh ham học hỏi – họ không "ép" con học mà là "ép" chính mình học. Nghiên cứu từ Đại học Stanford chỉ ra: Trẻ em lớn lên trong gia đình có văn hóa học tập sẽ có năng lực tự học cao hơn bạn bè đồng trang lứa tới 43%.
Làm cha mẹ thời nay rất áp lực. Trước đây, chỉ cần cha mẹ lo cơm nước là quý lắm rồi, còn chuyện học là việc của con. Không học được thì đi làm.
Nhưng trẻ bây giờ đủ đầy về vật chất, nên kỳ vọng của phụ huynh cũng tăng cao – ai cũng mong con đỗ đại học top đầu. Thế là nhiều phụ huynh dùng hết sức lực để ép con học, nhưng lại quên rằng bản thân cũng cần không ngừng học hỏi, cập nhật.
Chúng ta – những người làm cha mẹ – phải thay đổi theo thời đại. Trẻ em bây giờ khác xưa, cách giao tiếp cũng cần đổi mới, phải dựa trên nền tảng kích thích động lực nội tại của con.
Muốn trẻ yêu học thì cha mẹ cũng phải yêu học. Nếu bạn suốt ngày dán mắt vào điện thoại, không đọc sách, không học hành, làm sao con bạn thấy việc học là niềm vui được?
Làm thế nào để thay đổi? Hãy học cùng con, tiến bộ cùng con, đọc sách, tham gia các khóa học về giáo dục gia đình, rồi cùng con thảo luận, thực hành, tận hưởng quá trình học tập.
Giống như bố mẹ nam sinh trong câu chuyện ban đầu – họ không bao giờ cầm điện thoại khi ở nhà, mà đọc báo, đọc sách, học thêm chứng chỉ. Kết quả là, con họ đỗ đại học danh giá, còn họ cũng trở thành những nhà quản lý cấp cao trong doanh nghiệp. Đó mới là tấm gương thực sự!
2. Gia đình biết cách "học thông qua chơi"
Một số gia đình, khi con học tiểu học, thường dẫn con đi du lịch, chơi đùa, nhưng luôn cố gắng lồng ghép việc học trong đó.
Như một ông bố nọ làm nghề kỹ sư, mỗi cuối tuần đều dành thời gian cùng con trai dùng vật liệu tái chế để xây dựng mô hình các công trình kiến trúc nổi tiếng.
Tháng trước, họ đã dựng mô hình tháp Eiffel. Trong quá trình ấy, con trai anh ấy không chỉ học về cấu trúc kiến trúc, mà còn phát triển ý thức bảo vệ môi trường – điều rất quan trọng trong phát triển bền vững.
Vào các kỳ nghỉ, họ còn có kế hoạch học tập cụ thể, ví dụ: Trước khi đến địa danh nào chơi thì cùng tìm hiểu lịch sử của địa danh đó, sau khi về thì cùng viết nhật ký hành trình bằng cả văn và tranh vẽ.
Phương pháp học này giúp trẻ tiếp thu hiệu quả hơn. Thực nghiệm của MIT chỉ ra rằng: Trẻ học qua trò chơi có khả năng ghi nhớ kiến thức cao hơn 60% so với phương pháp học truyền thống.
Không phải phụ huynh nào cũng có kiến thức kỹ thuật như vị kỹ sư kia, nhưng chúng ta hoàn toàn có thể chơi cùng con bằng các trò như cờ vua, ghép hình, tìm điểm khác biệt, v.v.
Chỉ cần linh hoạt sử dụng tài nguyên như bảo tàng, thư viện, trung tâm khoa học, trường học, cộng đồng…, trẻ sẽ có môi trường học tập thú vị, không nhàm chán.
3. Gia đình không quá áp lực, chấp nhận sai lầm
Nhiều bậc cha mẹ ngày nay luôn sống trong tâm trạng lo lắng – từ lúc mang thai sợ con không khỏe mạnh, khi con nhỏ thì sợ ốm, khi đến trường thì sợ học kém. Sự lo lắng ấy cứ kéo dài mãi.
Tuy nhiên, trạng thái lo lắng quá mức dễ gây áp lực lên con, khiến trẻ mất đi động lực học tập.
Hãy học cách chấp nhận lỗi sai nhỏ, duy trì thái độ tích cực, giúp con xây dựng tinh thần "không sợ thất bại", từ đó có thể phát triển lâu dài.
Giống như gia đình em nam sinh trên – thành tích hồi tiểu học không nổi bật, nhưng cha mẹ chưa bao giờ mắng mỏ. Họ luôn động viên con, khiến con tin rằng: "Mấy lần thất bại chẳng là gì cả, cuộc đời là một cuộc đua đường dài, cơ hội còn rất nhiều phía trước".
Nhờ tâm lý thoải mái, em học sinh đã trải qua tuổi thơ hạnh phúc và khi vào cấp 2 thì quyết tâm phấn đấu – cuối cùng lội ngược dòng thành công.
4. Gia đình coi trọng việc xây dựng thói quen học tập từ sớm
Tiểu học có thể học kém, nhưng thói quen học tập thì không được lơ là.
Có gia đình nọ, ngay từ lớp 1, bố mẹ đã rèn cho con thói quen học tập tốt: Sau khi tan học là ôn lại bài, rồi làm bài tập, sau đó mới học bài mới hôm sau. Cuối tuần, em học sinh luôn tổng kết lỗi sai, đọc sách ngoài chương trình, rồi mới đến thời gian giải trí. Nhờ vậy, khi vào cấp 2, em không bị choáng ngợp bởi lượng kiến thức và bài tập.
Phụ huynh có thể lập thời gian biểu học tập cùng con và dán ở nơi dễ thấy. Ngoài ra, hãy dùng các công cụ như đồng hồ bấm giờ để giúp trẻ rèn luyện khái niệm thời gian.
5. Gia đình biết đồng hành và dành thời gian chất lượng cho con
Nghiên cứu của Đại học Oxford (Anh) cho thấy: Trẻ được cha mẹ đồng hành đủ đầy sẽ có động lực và khả năng tập trung cao hơn nhiều.
Một học sinh giỏi chia sẻ: Dù bận rộn, cha mẹ em luôn dành thời gian mỗi ngày để trò chuyện cùng con, lắng nghe những chuyện vui buồn ở trường và khuyến khích con giải quyết vấn đề. Sự đồng hành chất lượng đó mang lại cảm giác an toàn và tiếp thêm động lực khám phá tri thức mới.
Hãy tắt điện thoại, dành thời gian thực sự bên con, cùng con chơi thể thao, làm thủ công, cùng học tập, để tạo nên những kỷ niệm quý giá.
Giáo dục không phải là một cuộc chạy nước rút, mà là một cuộc đua marathon. Làm cha mẹ, thay vì lo lắng vì kết quả nhất thời của con, hãy đầu tư vào giáo dục bền vững và phát triển lâu dài.
Vì giáo dục đích thực không đến từ sự vội vã, mà từ trí tuệ và sự kiên nhẫn – như chờ đợi một bông hoa nở đúng mùa.
