Không phải chỉ cha mẹ mới là "người giữ chìa khóa" dẫn đến thành công của một đứa trẻ. Nghiên cứu từ Đại học Harvard cho thấy: chỉ cần một người lớn quan tâm thật lòng, dù không cùng huyết thống cũng đủ tạo nên khác biệt.
Có một "người lớn quan trọng" trong đời - yếu tố định hình tương lai
Chúng ta thường nghĩ rằng cha mẹ là người có ảnh hưởng lớn nhất đến sự phát triển của trẻ. Điều đó không sai. Nhưng theo một nghiên cứu của Harvard Center on the Developing Child, có một yếu tố ít ai ngờ tới lại đóng vai trò rất quan trọng: sự hiện diện của ít nhất một người lớn, ngoài cha mẹ quan tâm, gắn bó tích cực và nhất quán với trẻ.
Người đó có thể là cô giáo chủ nhiệm kiên nhẫn lắng nghe, là ông hàng xóm hay rủ trẻ sang chơi cờ, là bác tài xế xe buýt luôn hỏi han mỗi sáng, hay đơn giản là một người trưởng thành từng nói: "Cô tin con làm được". Những mối quan hệ như vậy, nếu được duy trì đều đặn và chân thành, sẽ tạo nên một chiếc "neo tinh thần" giúp trẻ cảm thấy an toàn, có giá trị và dần phát triển động lực nội tại mạnh mẽ để vượt qua nghịch cảnh.
Báo cáo của Harvard nhấn mạnh: đây là một trong những yếu tố dự báo đáng tin cậy nhất cho khả năng phục hồi và thành công của trẻ trong tương lai, vượt trên cả trình độ học vấn của cha mẹ hay mức thu nhập gia đình.
Ảnh minh họa
Khi trẻ cảm thấy được nhìn thấy, chúng sẽ phát triển khác đi
Không ít trẻ lớn lên trong những gia đình không trọn vẹn, cha mẹ quá bận rộn hoặc thiếu sự thấu hiểu. Với các em, một người lớn kiên nhẫn, không phán xét và thật lòng quan tâm có thể trở thành điểm tựa duy nhất. Đó là người nhìn thấy tiềm năng ở những đứa trẻ luôn bị gọi là "bướng bỉnh", "vô kỷ luật" hay "vô dụng".
Các chuyên gia gọi những người này là buffering adults - "người lớn đệm đỡ", có khả năng làm dịu những trải nghiệm căng thẳng của trẻ, thúc đẩy cảm xúc tích cực và xây dựng lòng tin vào bản thân. Theo Harvard, chính cảm giác "mình có giá trị với ai đó" là động cơ nội tại bền vững nhất giúp trẻ phát triển khả năng tự điều chỉnh cảm xúc, vượt qua thất bại, xây dựng mục tiêu dài hạn và bám trụ với nó.
Điều quan trọng là tác động tích cực đó không phụ thuộc vào vị thế xã hội, học vấn hay thu nhập của người lớn, mà phụ thuộc vào chất lượng của mối liên kết: sự kiên trì, thấu hiểu và tôn trọng.
Bạn có đang là người đó?
Câu hỏi đặt ra là: trong cuộc sống bận rộn và gấp gáp này, có bao nhiêu người lớn thực sự dừng lại để lắng nghe một đứa trẻ? Có bao nhiêu người nhớ tên những em học sinh ngoài lớp chính, để ý ánh mắt rụt rè nơi góc sân trường, hay hỏi một câu tưởng chừng vô nghĩa: "Con ổn không?" mà thực lòng chờ câu trả lời?
Đối với trẻ em, những mối quan hệ tích cực như vậy không phải là sự xa xỉ, chúng là nhu cầu thiết yếu, là nền tảng cho sự phát triển cảm xúc và năng lực sống. Nếu cha mẹ không thể luôn hiện diện, xã hội cần nhiều hơn những người lớn sẵn sàng trở thành "người lớn quan trọng" trong đời trẻ. Mỗi hành động nhỏ - một lời khen, một sự công nhận, một cái ôm đúng lúc đều có thể gieo hạt giống tự tin và hy vọng trong trái tim non nớt ấy.
Chúng ta không cần phải là người vĩ đại để làm được điều vĩ đại. Đôi khi, chỉ cần hiện diện đúng lúc trong đời một đứa trẻ, bạn đã làm được điều mà cả thế giới không làm nổi.
