Hình minh họa
Trong khi thế giới còn đang tranh cãi về cách giải quyết cơn khát năng lượng và làm mát những trung tâm dữ liệu khổng lồ phục vụ trí tuệ nhân tạo, Trung Quốc đã đi trước một bước với dự án mang tính cách mạng: xây trung tâm dữ liệu dưới nước.
Không chỉ là ý tưởng trên giấy hay thử nghiệm quy mô nhỏ, công ty Hailanyun đã triển khai những khoang máy chủ dưới biển ven Thượng Hải, với mục tiêu thương mại hóa mô hình này chỉ trong vòng 3 năm.
Điểm đặc biệt của công trình nằm ở việc tận dụng chính nguồn nước biển để làm mát. Thay vì tốn hàng nghìn mét khối nước ngọt như các trung tâm trên đất liền, hệ thống bơm nước biển đi qua bộ tản nhiệt, mang nhiệt ra ngoài đại dương.
Theo tính toán, cách làm này giúp tiết kiệm tới 30% điện năng so với trung tâm dữ liệu truyền thống, đồng thời giảm đáng kể chi phí vận hành. Đi kèm với đó là việc kết nối trực tiếp với trang trại điện gió ngoài khơi, cung cấp đến 97% năng lượng hoạt động, biến nơi đây trở thành một trong những trung tâm dữ liệu “xanh” hiếm hoi đạt gần như không phát thải carbon.
Dù mới trong giai đoạn đầu, Hailanyun khẳng định cụm này đủ sức huấn luyện một mô hình ngôn ngữ lớn cỡ GPT-3.5 chỉ trong vòng 1 ngày. Điều này, nếu được mở rộng theo đúng kế hoạch, có thể biến Thượng Hải thành một trong những “thủ đô AI” mới của thế giới.
So với Microsoft, vốn từng thử nghiệm Project Natick ngoài khơi Scotland nhưng dừng lại ở quy mô nghiên cứu, Trung Quốc đã bước hẳn sang giai đoạn thương mại hóa với tốc độ triển khai chóng mặt, thể hiện rõ quyết tâm đẩy mạnh hạ tầng công nghệ phục vụ tham vọng AI.
Tất nhiên, những lo ngại vẫn còn đó. Các chuyên gia môi trường cảnh báo về tác động tiềm ẩn lên hệ sinh thái biển, nhất là trong bối cảnh nhiệt độ đại dương toàn cầu đang gia tăng kỷ lục. Các nhà khoa học Mỹ còn đặt vấn đề về an ninh, khi hệ thống có thể bị ảnh hưởng bởi tác động âm thanh hoặc rung chấn dưới biển.
Đáp lại, phía Trung Quốc khẳng định mức nhiệt thải ra chỉ làm tăng dưới 1°C và “không ảnh hưởng đáng kể đến môi trường”. Với tổng vốn đầu tư ước tính hơn 200 triệu USD, Bắc Kinh dường như sẵn sàng chấp nhận rủi ro để đi trước trong cuộc đua.
Câu chuyện về trung tâm dữ liệu dưới nước không chỉ phản ánh một bước tiến kỹ thuật, mà còn phác họa tham vọng rộng lớn hơn: biến Trung Quốc thành cường quốc AI hàng đầu. Trong khi Mỹ tập trung vào phát triển mô hình nền tảng và phần mềm, Trung Quốc đang tìm cách chiếm ưu thế từ hạ tầng — nơi quyết định khả năng tính toán, lưu trữ và triển khai ứng dụng trên quy mô toàn cầu. Những trung tâm dữ liệu dưới lòng biển, kết hợp với mạng lưới điện gió và mặt trời ngày càng mở rộng, được kỳ vọng sẽ cung cấp nền tảng bền vững cho hàng loạt mô hình AI thế hệ mới.
Nếu thành công, Trung Quốc không chỉ giải quyết được bài toán năng lượng và môi trường vốn là “điểm nghẽn” của ngành AI, mà còn tạo lợi thế chiến lược trong cuộc cạnh tranh công nghệ với Mỹ và phương Tây. Cuộc đua toàn cầu sẽ tiếp tục ''nóng'' lên, nơi AI được xem là chìa khóa của quyền lực kinh tế và địa chính trị trong thế kỷ 21.
Theo: Scientific America, Tech Republic
