Một cá thể chuột đá Trường Sơn được phát hiện tại Vườn quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng sau 11 triệu năm được xem là tuyệt chủng
Ngày 2-8, ông Phạm Hồng Thái, Giám đốc Ban Quản lý Vườn quốc gia (VQG) Phong Nha - Kẻ Bàng (tỉnh Quảng Trị), xác nhận loài chuột đá Trường Sơn vừa được phát hiện trong môi trường tự nhiên nhờ hệ thống bẫy ảnh hiện đại do vườn phối hợp với các tổ chức bảo tồn quốc tế triển khai từ cuối năm 2024.
Chuột đá Trường Sơn là loài gặm nhấm đặc hữu thuộc họ Diatomyidae, từng bị coi là tuyệt chủng từ thời kỳ Miocen (khoảng 11 triệu năm trước). Năm 2016, giới nghiên cứu từng ghi nhận sự tồn tại của loài này lần đầu tại vùng núi đá vôi ở VQG Phong Nha - Kẻ Bàng, nhưng chỉ ở dạng tiêu bản.
Mới đây, lần đầu tiên hình ảnh chuột đá Trường Sơn sống ngoài tự nhiên được ghi nhận rõ nét khi đang kiếm ăn vào ban đêm tại một số khu vực ở Phong Nha - Kẻ Bàng. Phát hiện này đã kích thích sự tò mò của giới nghiên cứu khoa học.
Tổng cộng 424 hình ảnh chuột đá đã được ghi lại từ 10 trạm bẫy ảnh đặt trong phân khu bảo vệ nghiêm ngặt của VQG Phong Nha – Kẻ Bàng, cho thấy sự phân bố của loài này đang mở rộng, với những ghi nhận mới tại các trạm PN-KB: 77, 80, 97, 115 và 121.
Trước năm 2020, loài này chưa từng được ghi nhận qua ảnh hay video sống động, chỉ có thông tin từ mẫu vật thu được. Bởi vậy, thành công từ chương trình bẫy ảnh lần này được đánh giá là bước ngoặt trong nỗ lực bảo tồn đa dạng sinh học tại Việt Nam.
"Việc ghi nhận loài chuột này không chỉ gây chấn động giới khoa học, mà còn là minh chứng về hiệu quả bảo tồn tại khu vực rừng đặc dụng Phong Nha - Kẻ Bàng. Đây là một thắng lợi của việc bảo tồn, nhấn mạnh vai trò sống còn của các khu rừng được bảo vệ nghiêm ngặt trong bối cảnh biến đổi khí hậu và sự xâm lấn sinh cảnh đang ngày càng gia tăng" - ông Thái nhìn nhận.
Theo ông Phạm Hồng Thái, sự xuất hiện của chuột đá Trường Sơn gợi nhắc một thực tế rằng thiên nhiên vẫn còn nhiều điều bí ẩn chưa được con người khám phá. Các nhà nghiên cứu hiện tiếp tục phân tích thêm dữ liệu, kỳ vọng tìm ra các dấu hiệu mới về tập tính, sinh sản và môi trường sống đặc trưng của loài chuột "trở về từ quá khứ" này.
