Theo bài đăng ngày 27/5 trên The Atlantic, loài ruồi ký sinh ăn thịt động vật sống, từng bị tiêu diệt khỏi Bắc Mỹ, đang quay trở lại. Sự bùng phát của loài ruồi xám ăn thịt đang lan rộng nhanh chóng từ Panama đến Mexico, đe dọa ngành chăn nuôi gia súc của Mỹ.
Trong 70 năm, Mỹ đã liên tục chiến đấu trên không chống lại loài ruồi xám ăn thịt, một loài ký sinh trùng ăn thịt động vật sống: bò, lợn, hươu, chó, thậm chí cả con người. Ruồi xám ăn thịt có tên khoa học là Cochliomyia hominivorax là một loài ruồi trong họ Calliphoridae sống ở châu Mỹ. Chúng là loài ký sinh. Cochliomyia hominivorax là một loại ruồi mà ấu trùng có hình dáng xoắn vặn giống như đinh vít (screw-worm) khoan sâu vào cơ thể vật chủ. Đây là một loài ruồi ký sinh, trong đó các ấu trùng của nó ăn mô sống của động vật máu nóng.
Ấu trùng của loài ruồi ký sinh này gặm nhấm thịt, biến những vết xước nhỏ thành những vết thương lớn. Nhưng vào những năm 1950, Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ (USDA) đã đặt nền móng cho một cuộc tấn công trên toàn lục địa. Các công nhân nuôi ruồi xám ăn thịt trong các nhà máy, chiếu xạ chúng cho đến khi chúng trở nên vô sinh, và thả hàng triệu thậm chí hàng trăm triệu con ruồi xám ăn thịt vô sinh hàng tuần ở Panama, sau đó xa hơn về phía nam ở Mexico, và cuối cùng là ở phần còn lại của Bắc Mỹ.
Loài ruồi ký sinh ăn thịt động vật sống, từng bị tiêu diệt khỏi Bắc Mỹ, đang quay trở lại. (Ảnh: Newsroompanama)
Những con ruồi vô sinh này sau đó đã tiêu diệt các quần thể ruồi hoang dã trên lục địa, và vào năm 2006, một rào cản vô hình đã được thiết lập tại Darién Gap, khu rừng nằm giữa biên giới Panama-Colombia, để ngăn cách phía bắc không có ruồi xám ăn thịt với phía nam. Rào cản này bao gồm các máy bay thả hàng triệu con ruồi xám ăn thịt vô sinh xuống Darién Gap mỗi tuần. Cuộc chiến không hồi kết này đã giữ cho mối đe dọa của ruồi xám ăn thịt tránh xa nước Mỹ.
Nhưng vào năm 2022, rào cản đã bị phá vỡ. Các trường hợp ở Panama chủ yếu ở gia súc tăng vọt từ hàng chục ca mỗi năm lên 1.000 ca, bất chấp việc liên tục thả ruồi vô sinh. Ký sinh trùng sau đó bắt đầu di chuyển về phía bắc, lúc đầu chậm và sau đó nhanh chóng vào năm 2024. Tính đến tháng 5 năm nay, ký sinh trùng đã lan rộng 1.600 dặm qua tám quốc gia để đến Oaxaca và Veracruz ở Mexico, chỉ còn 700 dặm nữa là đến biên giới Texas. Mỹ sau đó đã tạm dừng nhập khẩu gia súc sống từ Mexico.
Wayne Cockrell, một chủ trang trại ở Texas lo sợ sự trở lại của loài ruồi xám ăn thịt ở khu vực này giờ chỉ là vấn đề thời gian. Chủ tịch ủy ban y tế gia súc của Hiệp hội Chăn nuôi Gia súc Texas và Tây Nam Cockrell giải thích rằng chương trình chống ruồi xám ăn thịt không thể sản xuất đủ ruồi vô sinh để ngăn chặn sự tiến triển của ký sinh trùng, nên việc đẩy lùi loài này xuống Panama là rất khó khăn. Ông đã theo dõi sát sao sự bùng phát với tư cách là chủ tịch ủy ban y tế gia súc của Hiệp hội Chăn nuôi Gia súc Texas và Tây Nam, thậm chí gần đây còn đến thăm nhà máy sản xuất ruồi vô sinh. Ông nói với phóng viên của The Atlantic: "Tôi có một cảm giác kinh hoàng vào lúc này."
Trong 70 năm, Mỹ đã liên tục chiến đấu trên không chống lại loài ruồi xám ăn thịt, một loài ký sinh trùng ăn thịt động vật sống. (Ảnh: Youtube)
Wayne Cockrell chia sẻ những câu chuyện đáng sợ về loài ruồi xám ăn thịt mà ông từng được nghe kể. Mọi vết cắt, vết xước hay phần rốn của một những con bê sơ sinh đều có nguy cơ khiến chúng tử vong trong thời điểm ruồi xám ăn thịt hoành hành. Khi loài ruồi này xâm chiếm Mỹ, chính phủ nước này đã mất hàng thập kỷ để đẩy lùi ruồi xám ăn thịt xuống Panama.
Theo các chuyên gia, ruồi xám ăn thịt càng mở rộng lãnh địa, thì càng cần nhiều ruồi vô sinh để ngăn chặn sự tiến triển của ký sinh trùng. Nhưng nguồn cung đã bị quá tải. Nhà máy sản xuất ruồi ở Panama đã tăng sản lượng từ 20 triệu con ruồi mỗi tuần lên mức tối đa là 100 triệu con, hiện tất cả đều được phân tán trên khắp Mexico. Vào những năm 1980, các máy bay đã từng thả 150 triệu con ruồi mỗi tuần trên eo đất ở Mexico trong chiến dịch diệt trừ đầu tiên. Và ở xa hơn về phía bắc ở Mexico, một nhà máy từng sản xuất tới 550 triệu con ruồi mỗi tuần để bao phủ khu vực rộng lớn cùng một nhà máy ở Texas, đáng tiếc đã đóng cửa từ lâu.
Sự bùng phát của ruồi xám ăn thịt ở Mỹ
Theo đánh giá của các chuyên gia, cách loài ruồi xám ăn thịt vượt qua rào cản vào năm 2022 vẫn chưa hoàn toàn rõ ràng. Nhưng trong thời điểm diễn ra đại dịch COVID-19, chuỗi cung ứng tại nhà máy sản xuất ruồi ở Panama bị rối loạn và làm gián đoạn việc kiểm tra gia súc thường xuyên, điều này có thể gây ra tình trạng trên.
Tuy nhiên, loài ruồi xám ăn thịt đã tiến triển tương đối chậm qua Panama và Costa Rica trong khoảng từ năm 2021 đến năm 2023. Sau đó, chúng đến Nicaragua, và chỉ trong 10 tuần của năm 2024, chúng đã nhanh chóng di chuyển từ biên giới phía bắc của đất nước qua Honduras và Guatemala để đến Mexico.
Giám đốc Jeremy Radachowsky (người phụ trách khu vực Mesoamerican và Tây Caribe tại Hiệp hội Bảo tồn Động vật Hoang dã) chia sẻ rằng sự tiến triển nhanh chóng này là do hoạt động buôn bán gia súc bất hợp pháp. Tổ chức của ông đã theo dõi hoạt động này ở Trung Mỹ, nơi 800.000 con gia súc mỗi năm được nuôi bất hợp pháp trong các khu bảo tồn thiên nhiên và sau đó được buôn lậu bằng thuyền và xe tải lên Mexico.
Chính phủ Mỹ thả hàng trăm triệu con ruồi xám ăn thịt vô sinh hàng tuần để ngăn chặn loài ruồi xám ăn thịt lây lan. (Ảnh: Newsroompanama)
Điều này cho phép loài ruồi xám ăn thịt lây lan nhanh hơn nhiều so với tốc độ bay của nó. Radachowsky cho biết, hàng loạt các trường hợp nhiễm ruồi xám ăn thịt mới đã đi theo các tuyến đường buôn lậu. Việc gia súc bị nhiễm bệnh liên tục di chuyển về phía bắc giờ đây có thể khiến việc tái diệt trừ trở nên khó khăn hơn.
Hiệp hội Chăn nuôi Gia súc Texas và Tây Nam đang yêu cầu USDA xây dựng một nhà máy sản xuất ruồi vô sinh mới ở Mỹ, một nhà máy đủ lớn để sản xuất hàng trăm triệu con ruồi mà theo ý kiến của các chuyên gia rằng sắp tới có thể cần thiết. Nhưng có ý kiến cho rằng toàn bộ quá trình vẫn có thể mất nhiều năm.
Hàng thập kỷ không có ruồi xám ăn thịt đồng nghĩa với việc ngay cả những người chăn nuôi, những người có sinh kế bị ảnh hưởng trực tiếp, cũng chậm nhận ra tình trạng khẩn cấp ngày càng tăng. Nếu họ không nhanh chóng đối phó thì ký sinh trùng có thể đẩy giá thịt bò, vốn đã ở mức cao ngất ngưởng do hạn hán, lên cao hơn nữa.
Việc kiểm tra, báo cáo kịp thời về tình trạng nhiễm trùng và hạn chế di chuyển gia súc là những phần quan trọng của việc diệt trừ, bên cạnh việc thả ruồi vô sinh.
Theo The Atlantic, Newsroompanama
