Suy thận đang trở thành mối nguy đáng lo ngại tại Việt Nam và nhiều nước trên thế giới khi số ca mắc và tử vong liên quan đến bệnh lý này tăng nhanh trong những năm gần đây. Các bác sĩ cảnh báo rằng chế độ ăn uống sai lầm là một trong những nguyên nhân chính khiến thận bị tổn thương và bệnh tiến triển nhanh hơn.
Nguyên nhân là vì nhiều người không biết rằng dù là thực phẩm tự nhiên, nhưng khi thận đã yếu, một số thực phẩm sẽ tạo ra sản phẩm chuyển hóa khó lọc, tích tụ trong cơ thể, dẫn tới tình trạng ngộ độc urê và creatinin, làm thận suy yếu hơn.
Các bác sĩ khuyên người mắc bệnh thận cần đặc biệt lưu ý tới việc hạn chế tiêu thụ nhiều một số loại thực phẩm, nhất là 2 “thịt” và 1 “rau” dưới đây:
1. Thịt đỏ
Chế độ ăn nhiều thịt, đặc biệt là thịt đỏ, được các chuyên gia cảnh báo có thể làm tăng gánh nặng cho thận và thúc đẩy nguy cơ hình thành sỏi, viêm cũng như suy giảm chức năng thận.
Thịt là nguồn cung cấp protein dồi dào. Khi nạp vào cơ thể lượng lớn protein, quá trình chuyển hóa sẽ tạo ra các sản phẩm phụ như urê và creatinine – những chất thải cần được thận lọc bỏ. Việc ăn quá nhiều thịt khiến thận phải hoạt động cường độ cao để loại bỏ các chất này, lâu dần có thể dẫn tới quá tải và suy yếu chức năng lọc của thận.
Nhiều nghiên cứu cũng chỉ ra rằng protein từ thịt động vật có xu hướng kích thích phản ứng viêm trong cơ thể mạnh hơn so với protein thực vật. Tình trạng viêm kéo dài được xem là một yếu tố góp phần làm suy giảm sức khỏe của thận.
Bên cạnh đó, việc tiêu thụ nhiều thịt đỏ làm tăng nồng độ acid trong nước tiểu và hàm lượng acid uric, tạo môi trường thuận lợi cho sự hình thành sỏi thận.
Nghiên cứu được công bố trên tạp chí của Hiệp hội Thận học Mỹ năm 2016 cho thấy, nguy cơ dẫn đến suy thận phụ thuộc vào lượng thịt đỏ mà mỗi người tiêu thụ. Nghiên cứu của nhóm các nhà khoa học tại Đại học Y California, Hàn Quốc và New York về ảnh hưởng của chế độ ăn giàu protein đối với sức khỏe và tuổi thọ của thận cũng cho thấy, chế độ ăn nhiều protein động vật có thể gây tăng huyết áp trong cầu thận, tăng mức lọc thận, dẫn đến tổn thương cầu thận và protein niệu.
Từ những bằng chứng trên, các chuyên gia khuyến nghị duy trì chế độ ăn cân đối, kết hợp protein thực vật với lượng thịt vừa phải, nhằm giảm áp lực cho thận và bảo vệ sức khỏe lâu dài.
2. Thịt chế biến sẵn
Không chỉ thịt, các loại thịt chế biến sẵn cũng được cho là có liên quan đến các bệnh lý mạn tính (bao gồm cả các bệnh về thận) và thường được xem là thực phẩm không có lợi cho sức khỏe do chứa chất bảo quản.
Theo đó, thịt chế biến là loại thịt đã được ướp muối, sấy khô hoặc đóng hộp, chẳng hạn như: thịt xông khói, xúc xích, thịt bò khô… Chúng thường chứa nhiều muối trong thành phần, chủ yếu là để gia tăng hương vị và tăng thời gian bảo quản. Nếu chế độ ăn chứa nhiều thịt chế biến thì cơ thể có thể sẽ dung nạp dư thừa lượng natri.
Ngoài ra, thịt chế biến còn có hàm lượng protein cao. Nếu được bác sĩ yêu cầu theo dõi lượng protein nạp vào cơ thể thì người dân cần hạn chế dùng thịt chế biến.
3. Rau sam
Thường bị nhầm lẫn là một loại cỏ dại nhưng thực tế, rau sam là một loại rau ăn được, thậm chí còn chứa rất nhiều thành phần dinh dưỡng, đem đến rất nhiều lợi ích cho sức khỏe.
Y học cổ truyền Trung Quốc xem rau sam là một vị thuốc với công dụng chữa trị được nhiều bệnh. Nhiều người còn ví loại rau này là "món ăn trường thọ" bởi giá trị dinh dưỡng và công dụng tuyệt vời của nó. Tuy nhiên, nếu dùng sai cách có thể dẫn đến những rủi ro nghiêm trọng cho sức khỏe.
Bác sĩ Hàn Phi, Phó Giám đốc Trung tâm Thận học của Bệnh viện số 1 Đại học Chiết Giang cho biết: "Rau sam có chứa nhiều axit oxalic, một chất có thể kết tinh thành sỏi trong đường tiết niệu, gây tắc nghẽn ống thận, khiến cơ thể không thể bài tiết chất độc kịp thời, cuối cùng gây tổn thương thận cấp tính".
Nếu ăn phải một lượng lớn axit oxalic trong thời gian ngắn sẽ dễ gây tổn thương thận cấp tính. Do đó, tốt nhất là nên chần rau sam trước khi ăn, để loại bỏ lượng axit oxalic có trong rau.
Trên thực tế, đối với những người có sức khỏe tốt, các tinh thể trong thận có thể được đào thải ra ngoài qua nước tiểu. Tuy nhiên, đối với những bệnh nhân mắc các bệnh liên quan đến thận hoặc các bệnh về chuyển hóa khác, lượng lớn axit oxalic trong rau sam sẽ làm trầm trọng thêm tình trạng tắc nghẽn, thậm chí có thể phá hủy hoàn toàn chức năng của thận.
(Tổng hợp)
