Fajar Cipta, một tài xế gọi xe ở Jakarta, đã nghe nói nhiều về tiền số từ các video trên YouTube. Chính vì vậy, khi dự án World của Giám đốc điều hành OpenAI Sam Altman chính thức gia nhập Indonesia vào tháng 2 và mở ra ít nhất 20 trung tâm xác minh, Fajar là một trong những người đầu tiên xếp hàng đăng ký.
“Tôi đã rút 16 đồng tiền vào ngày hôm sau và nhận được 230.000 rupiah (14 USD). Tôi không có kế hoạch rút thêm tiền trong thời gian tới, nhưng tôi đang theo dõi chặt chẽ giá trị của nó mỗi ngày”, Fajar nói với Nikkei Asia.
Dự án này nhằm mục đích xây dựng cơ sở dữ liệu kỹ thuật số cho phép các trang web và ứng dụng biết rằng người nắm giữ World ID là người đã được xác minh. Để tạo các ID, người dùng đến các trung tâm xác minh và quét mắt bằng một thiết bị độc quyền có tên Orb. Đổi lại, họ nhận được tài sản kỹ thuật số được gọi là Worldcoin, có thể cho tiền vào ví kỹ thuật số hoặc tài khoản ngân hàng. Theo Bộ Truyền thông, hơn 500.000 bộ dữ liệu mống mắt đã được thu thập tại Indonesia.
World ra mắt tại Mỹ và hiện đang thâm nhập vào Đông Nam Á, nhắm đến Malaysia và Philippines. Công ty cho biết hơn 12 triệu người trên toàn thế giới đã được xác minh cho đến nay.
Tuy nhiên, dự án nhanh chóng thu hút sự giám sát và tranh cãi ở một số thị trường, gần đây nhất là tại Indonesia, nơi áp lực khiến công ty khởi nghiệp này phải tạm dừng xác minh vào tuần trước. Chính sách đổi tiền xu lấy dữ liệu của World trước đó đã chứng tỏ được sự phổ biến đặc biệt ở Indonesia, nhất là đối với những tài xế gọi xe và dân lao động tự do khác.
“Tôi đã nghe về World từ những tài xế gọi xe trực tuyến khác”, Fajar, người đã đưa cậu con trai 18 tuổi của mình đến để xác minh vào cuối tháng 4, cho biết. “Chúng tôi dùng tiền để mua thuốc lá, xăng hoặc ăn trưa”.
Gần đây tại Jakarta, hơn 20 người đã xếp hàng tại một trong những chi nhánh của World để được Orb xác minh.
“Tôi nghe những người bạn khác nói về World, rằng đó là một cách tốt để kiếm tiền nhanh chóng”, Ratih cho biết.
Trong khi Worldcoin được nhiều người ủng hộ, chính phủ lại tỏ ra khá mơ hồ.
Tools for Humanity, công ty công nghệ đứng sau World, đã ký biên bản ghi nhớ với Bộ đầu tư vào tháng 3 năm 2025 để thúc đẩy lĩnh vực kỹ thuật số của đất nước.
Bộ trưởng Điều phối Trao quyền Xã hội của Indonesia, Muhaimin Iskandar, đã dành những lời khen có cánh cho công ty, cho rằng cách tiếp cận của Tools for Humanity, ưu tiên quyền riêng tư, bảo mật và minh bạch, đóng vai trò quan trọng trong việc tích hợp AI với sự tin cậy và tính toàn vẹn.
Tuy nhiên đầu tháng này, Bộ truyền thông và kỹ thuật số đã thông báo rằng nền tảng này chưa có được giấy phép hoạt động phù hợp. Đến ngày 5 tháng 5, World tự nguyện dừng quy trình xác minh của mình. Tính đến ngày 12 tháng 5, người dùng vẫn có thể truy cập ứng dụng và chuyển tiền.
Động thái diễn ra sau sự giám sát ngày càng tăng trên toàn cầu đối với cách World xử lý dữ liệu người dùng. Kenya đã đình chỉ hoạt động của mình trong gần một năm, trong khi Brazil vào tháng 2 đình chỉ việc cung cấp mã thông báo để đổi lấy dữ liệu sinh trắc học.
World cho biết ID của họ có thể chống lại các vụ lừa đảo trực tuyến và phân biệt con người với bot vào thời điểm mà deepfake và gian lận tài chính gia tăng, đặc biệt là ở Indonesia. Vào năm 2024, thị trường tiền số của quốc gia này đã tăng hơn 300% về giá trị giao dịch, theo Cơ quan dịch vụ tài chính (OJK).
“Bitcoin giảm một nửa vào năm 2024, hệ sinh thái tiền số mở rộng sang công nghệ tài chính và trò chơi trực tuyến thu hút thế hệ trẻ. Cùng với nội dung và người có sức ảnh hưởng quảng bá, tiền số càng trở nên quen thuộc ở Indonesia”, Eka cho biết. “Thế giới đang đi đầu trong làn sóng này”.
Chính phủ Indonesia đã thể hiện sự ủng hộ của mình đối với tiền số bằng cách đưa chúng vào hệ thống tài chính chính thức của quốc gia kể từ tháng 1 năm 2025. Tuy nhiên, việc áp dụng nhiệt tình như vậy đi kèm với sự gia tăng các vụ lừa đảo kỹ thuật số.
Đầu tháng này, cảnh sát Indonesia tiết lộ một mạng lưới quốc tế về lừa đảo trực tuyến liên quan đến việc tạo và bán tài sản số giả mạo, với mức thiệt hại lên tới 18,3 tỷ rupiah (1,1 triệu USD). Nhìn chung, Đông Nam Á đã trở thành ổ chứa các nhà máy lừa đảo xuyên quốc gia có tổ chức trị giá hàng tỷ USD. Theo người dân địa phương thu thập mã thông báo của World, những kẻ lừa đảo nhắm mục tiêu cụ thể vào người dùng World dần xuất hiện.
Trong khi đó, vào tháng 9 năm ngoái, cảnh sát Singapore đã mở một cuộc điều tra về tình trạng mua bán bất hợp pháp các tài khoản và mã thông báo Worldcoin.
Ana, một tài xế gọi xe khác gần đây đã đăng ký World, cho biết anh ấy không biết nhiều về cách thức hoạt động cũng như rủi ro lừa đảo. “Nhưng tôi không quá lo lắng. Nếu không rút được tiền, tôi sẽ gỡ cài đặt ứng dụng. Dù sao thì tôi cũng không mất tiền”, Ana nói với Nikkei Asia.
Thế nhưng, không giống như các loại tiền số khác, mất mát tài chính không phải là rủi ro duy nhất với Worldcoin. World lưu trữ dữ liệu sinh trắc học được mã hóa trong điện thoại của người dùng, nhưng điều đó không có nghĩa là người dùng có toàn quyền truy cập và kiểm soát dữ liệu. Dữ liệu có thể được lưu trữ trên trang web hoặc ứng dụng do World tạo ra.
“Vẫn còn những câu hỏi về việc liệu người dùng có thực sự có quyền truy cập và kiểm soát dữ liệu của họ hay không. Liệu dữ liệu có được mã hóa an toàn, bán cho bên thứ ba hay không?”, một người đặt dấu hỏi.
Theo Julian Ivan, phó chủ tịch tài sản kỹ thuật số tại D3 Lab, một nền tảng mã hóa RWA, khi kết hợp với dữ liệu khác, như địa chỉ IP hoặc các hoạt động blockchain khác, thông tin đủ để xác định người đứng sau ví này, ngay cả khi nền tảng không mang tên người đó”.
Tools for Humanity nói với Nikkei Asia rằng World không mua dữ liệu cá nhân, lưu trữ, bán hoặc chia sẻ dữ liệu sinh trắc học. ... World đơn thuần chỉ là mã nguồn mở, nơi các cam kết về quyền riêng tư có thể được xác minh độc lập.
Trong bối cảnh giám sát toàn cầu về cách World xử lý dữ liệu người dùng, giá trị của Worldcoin đã giảm từ 11,69 USD vào thời điểm đỉnh cao vào tháng 3 năm 2024 xuống chỉ còn 1 USD vào tháng 5 năm 2025.
“Những thông tin tiêu cực, bao gồm lệnh định chỉ ở Indonesia, sẽ ảnh hưởng đến giá của nó”, Ivan cho biết. “Thật đáng buồn nếu bạn được hứa hẹn 500.000 rupiah, nhưng sau đó chúng mất giá rất nhanh. Tôi không có kế hoạch mua thêm Worldcoin nữa”.
Trước đó, Worldcoin gây sốt trên thị trường toàn cầu sau khi ra mắt ngày 24/7/2023. Nhà đồng sáng lập dự án Sam Altman, CEO OpenAI, đã vẽ ra một tầm nhìn như tiểu thuyết khoa học viễn tưởng, trong đó, Worldcoin đặt mục tiêu tạo danh tính kỹ thuật số và mạng lưới tài chính toàn cầu bằng cách quét mống mắt mỗi người.
Theo: Nikkei Asia, Reuters
