Sáng 20/5, trình bày báo cáo thẩm tra dự thảo nghị quyết, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp (UBPLTP) của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng cho biết, ủy ban cơ bản tán thành cơ chế đặc thù về việc giao chủ đầu tư, chấp thuận chủ trương đầu tư, đồng thời giao chủ đầu tư dự án đầu tư xây dựng nhà ở xã hội (NOXH) không thông qua đấu thầu.
Theo ông Hoàng Thanh Tùng, UBPLTP tán thành với nhiều cơ chế, chính sách đặc thù của dự thảo Nghị quyết đã thể chế hóa chủ trương, đường lối của Đảng về phát triển NOXH; tạo hành lang pháp lý thông thoáng hơn để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, thu hút nhiều doanh nghiệp tham gia đầu tư xây dựng NOXH.
Đồng thời có cơ chế, chính sách ưu đãi về NOXH để góp phần nâng cao phúc lợi xã hội toàn dân. Trong đó có cán bộ, công chức, viên chức, người lao động là đối tượng chịu sự tác động của việc sáp nhập các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương.
Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp (UBPLTP) của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng. (Ảnh: Media Quốc hội).
Về nội dung cụ thể của quy định này, theo UBPLTP, quy định tại khoản 1 Điều 5 gây ra cách hiểu sẽ áp dụng với cả dự án đầu tư công (quyết định chủ trương đầu tư) và dự án không sử dụng vốn đầu tư công (chấp thuận chủ trương đầu tư).
Tuy nhiên, thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư đồng thời giao chủ đầu tư và nội dung đánh giá chính sách về vấn đề này tại Tờ trình của Chính phủ chỉ gắn với các dự án đầu tư xây dựng nhà ở xã hội không sử dụng vốn đầu tư công. Do đó, cơ quan thẩm tra đề nghị rà soát để quy định chính sách đặc thù này phù hợp với nguồn vốn đầu tư.
Về việc quy định 2 loại hình nhà ở xã hội và nhà ở cho lực lượng vũ trang nhân dân, theo ông Tùng, ủy ban đề nghị rà soát và chỉnh lý toàn bộ đối tượng về nhà ở áp dụng bảo đảm chính xác, thống nhất, minh bạch, chặt chẽ, tránh vướng mắc trong áp dụng pháp luật.
Đồng thời, cơ quan thẩm tra cũng đề nghị rà soát để quy định điều kiện giao chủ đầu tư dự án đầu tư xây dựng nhà ở xã hội, nhà ở cho lực lượng vũ trang nhân dân đầy đủ, bao quát hơn; bổ sung làm rõ thêm các tiêu chí lựa chọn nhà đầu tư để bảo đảm công bằng, chặt chẽ, khách quan.
Bộ Quốc phòng, Bộ Công an giao chủ đầu tư hoặc chấp thuận chủ trương đầu tư, đồng thời giao chủ đầu tư dự án đầu tư xây dựng nhà cho lực lượng vũ trang nhân dân sau khi được UBND tỉnh thống nhất bằng văn bản danh mục dự án, vị trí khu đất để đầu tư xây dựng nhà ở cho lực lượng này.
Về thủ tục đầu tư, chấp thuận chủ trương đầu tư, đồng thời giao chủ đầu tư thay thế thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư và thủ tục lựa chọn nhà đầu tư theo quy định của pháp luật về đầu tư, pháp luật có liên quan.
Đề xuất thành lập Quỹ nhà ở quốc gia
Trước đó, thừa ủy quyền của Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh trình bày tờ trình dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về thí điểm về một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển nhà ở xã hội.
Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh. (Ảnh: Media Quốc hội).
Theo ông Minh, thực hiện Đề án “Đầu tư xây dựng ít nhất 1 triệu căn hộ nhà ở xã hội cho đối tượng thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp giai đoạn 2021-2030”, qua tổng hợp báo cáo của các địa phương, trong giai đoạn từ năm 2021 đến nay, cả nước có 657 dự án nhà ở xã hội đã được triển khai với quy mô 597.152 căn, trong đó có 103 dự án dự án hoàn thành với quy mô 66.755 căn; 140 dự án dự án đã khởi công xây dựng với quy mô 124.352 căn; 414 dự án dự án đã được chấp thuận chủ trương đầu tư với quy mô 406.045 căn.
“Như vậy, với số lượng 66.755 căn hộ hoàn thành đến nay mới đạt khoảng 15,6% mục tiêu của Đề án đến năm 2025. Bên cạnh đó, để đảm bảo phát triển nhà ở xã hội đáp ứng nhu cầu của người dân, đặc biệt là người thu nhập thấp, các cơ chế chính sách liên quan đến phát triển nhà ở xã hội về cơ bản đã được các Bộ, ngành và địa phương nghiên cứu, tham mưu, trình cấp có thẩm quyền ban hành các văn bản hướng dẫn thi hành tương đối đầy đủ, có nhiều đổi mới và đồng bộ với các pháp luật có liên quan”, Bộ trưởng Trần Hồng Minh cho biết.
Chính phủ đề xuất phải thành lập quỹ nhà ở quốc gia. (Ảnh minh họa).
Tờ trình của Chính phủ cũng nêu rõ, mặc dù đạt được một số kết quả quan trọng như đã nêu trên nhưng việc phát triển NOXH vẫn còn tồn tại, hạn chế. Việt Nam chưa có Quỹ nhà ở quốc gia hoặc mô hình định chế tài chính phù hợp để hỗ trợ nguồn lực tài chính cho các địa phương, doanh nghiệp triển khai các dự án nhà ở xã hội đảm bảo dài hạn, bền vững.
Do đó trong dự thảo, Chính phủ đề xuất cụ thể nhiều cơ chế chính sách để tạo hành lang pháp lý, cơ chế phát triển nhà ở xã hội. Đáng chú ý như, để có nguồn vốn dài hạn, bền vững cho phát triển NOXH, cần thiết phải thành lập “Quỹ Nhà ở quốc gia” để thực hiện chức năng đầu tư xây dựng, tạo lập quỹ nhà ở xã hội, nhà ở cho cán bộ, công chức, viên chức, người lao động thuê mua, thuê.
Quỹ được hình thành từ nguồn ngân sách Nhà nước cấp, tiếp nhận nguồn hỗ trợ tự nguyện, nguồn đóng góp của tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước, nguồn thu từ việc đóng tiền tương đương giá trị quỹ đất đã đầu tư xây dựng hệ thống hạ tầng kỹ thuật để xây dựng NOXH theo quy định của pháp luật về nhà ở, nguồn từ bán nhà ở thuộc tài sản công và các nguồn huy động hợp pháp khác.
