Vừa ngồi xuống quán cafe, đứa bạn đã ngay lập tức than vãn: “Công ty tôi giờ đang áp KPI công việc nặng lắm. Đã vậy còn có sự xuất hiện của AI, giảm lương, sa thải,... Mọi thứ thật hỗn loạn”.
Cách đó một bàn, tình hình có vẻ cũng không khá hơn khi họ cũng đang nói chuyện về sự xuất hiện của công nghệ và đang dần thay thế con người. Bởi vậy mới nói thời buổi bây giờ, từ “AI” xuất hiện nhiều hơn cả “xin chào”. AI biết viết content, AI biết phân tích dữ liệu, AI biết dựng video, thậm chí AI còn biết... tán tỉnh cho đúng tâm lý đối phương,...
Vậy người trẻ còn lại gì?
Nhiều người trẻ bắt đầu không còn cảm thấy hứng thú với việc cố gắng. Không phải vì họ lười biếng, cũng không hẳn vì thiếu đam mê hay tham vọng. Họ chỉ đơn giản nhận ra một điều phũ phàng: trong cuộc đua khốc liệt giữa người và máy, con người luôn thua thiệt. Máy móc không biết mệt, không cần nghỉ ngơi, không có cảm xúc để vướng bận. Nó có thể học hàng triệu dữ liệu chỉ trong vài phút, viết một bài luận chuẩn chỉnh trong vòng vài giây, thậm chí vẽ một bức tranh đẹp hơn cả những gì ta tưởng tượng. Nếu đã vậy, chúng ta chạy để làm gì nữa?
“Nếu AI làm tốt rồi, vậy tôi bỏ cuộc”
Chúng ta từng được dạy rằng phải đa nhiệm, năng động, sáng tạo, phải học suốt đời. Nhưng có ai nói trước rằng, sẽ có một ngày càng học nhiều thì càng sợ mình giống robot?
Thay vì tiếp tục guồng quay học thêm kỹ năng mới, chạy deadline, ôm đồm công việc chỉ để không bị đào thải, nhiều người trẻ đã bắt đầu chọn cho mình một lối rẽ. Họ dừng lại vì không còn muốn tiếp tục phải cạnh tranh với sự phát triển của máy móc, công nghệ. Không ít người trẻ bỏ cuộc và mặc kệ tất cả chỉ để sống chậm hơn nhưng cũng “con người” hơn.
Có người dành hàng giờ đồng hồ để lau từng chiếc lá cây trầu bà, tô màu những bức tranh chỉ để dán lên tường phòng, nuôi vài con mèo hay đi tập thể dục, chơi pickleball để có lý do tan làm sớm hay sưu tầm đĩa than, poster,... Những hành động tưởng như lãng phí thời gian ấy, thật ra lại là cách họ gìn giữ cảm xúc của chính mình giữa một guồng quay ngày càng bị “AI hoá”.
Minh Anh (28 tuổi, Hà Nội) làm công việc viết nội dung đã 5 năm nay, nhưng gần đây, các bài đăng trên MXH của cô không còn là hình ảnh làm việc cặm cụi với máy tính. Thay vào đó, Minh Anh đăng tải những đoạn clip móc len, chia sẻ những sản phẩm do chính mình làm ra với một niềm vui sướng tột độ.
Bỏ cuộc trong việc cạnh tranh với công nghệ, nhiều người trẻ tìm đến những thú vui mà máy móc không thể làm (Ảnh minh hoạ)
Mặc kệ tất cả, họ chọn cuộc sống tận hưởng, chậm lại và chill chill (Ảnh minh hoạ)
“Nếu không vì tài chính, chắc không ai chọn đi làm. Nhưng ở thời điểm hiện tại, tài chính cũng không còn là thứ khiến mình muốn nhấc tay lên làm việc nữa, mình quá chán rồi. Vả lại công việc của mình AI đang được các công ty ưu tiên sử dụng hơn, sự sáng tạo của bản thân không còn quá nhiều ý nghĩa. Nếu AI đã làm tốt vậy rồi thì mình bỏ cuộc, chọn làm những gì mình thích”, Minh Anh nói.
Mỗi ngày, Minh Anh chìm đắm trong những video dạy móc len với đủ các hình thù con vật, rồi nâng cấp dần lên là những chiếc túi, chiếc áo, khăn,... Với Minh Anh, thú vui nhìn đơn giản này nhưng lại “đốt” thời gian rất tốt. Ngoài ra, việc đi ra cửa hàng hay lên mạng nhìn ngắm những cuộn len màu sắc, suy nghĩ nên kết hợp sao cho đẹp mắt cũng là điều khiến Minh Anh cảm thấy bản thân được “chữa lành” thay vì cố gắng chạy đuổi, cạnh tranh với công nghệ.
“Nếu máy móc có thể thay thế mình trong công việc thì đã đến lúc cần làm những gì máy móc không thể làm. Kệ đi, cứ chill chill vậy thôi”, cô bạn bày tỏ.
Tốn thời gian, tốn tiền nhưng đổi lại một tầm hồn được “chữa lành”
Thay vì biến mình thành bản sao của những chiếc máy, người trẻ ngày nay đang tìm lại bản gốc của chính mình. Họ không cần tối ưu năng suất mọi phút giây. Họ chấp nhận mình có thể kém hiệu quả hơn, nhưng vui hơn, thật hơn.
Việc chơi mô hình, làm đồ thủ công, ngồi im hàng giờ bên khung cửa sổ để nhìn mưa không phải là sự trì trệ, mà là lựa chọn sống có ý thức. Giữa một thế giới đòi hỏi tốc độ và hiệu quả, thì sống chậm lại chính là một hành vi phản kháng đầy nhân văn.
Giống như Minh Anh, Trung Đức là một lập trình viên tại Hà Nội cũng đang có những ngày mặc kệ tất cả. Thay vì viết code, anh bạn chuyển sang lắp lego. “Mình thích trò này lâu rồi nhưng trước không dám mua vì tiếc tiền. Vậy mà bây giờ, mình sẵn sàng chi cả nửa tháng lương để mua những bộ lego tiền triệu về và lắp ráp chúng. Tốn thời gian, tốn cả tiền bạc nhưng lại khiến mình vui vẻ hơn bao giờ hết vì…chẳng có ai tranh làm với mình”, Trung Đức chia sẻ.
Máy móc có thể không cần nghỉ ngơi nhưng con người thì chắc chắn có! (Ảnh minh hoạ)
Anh bạn cũng cho hay người ngoài nhìn vào sẽ phán xét đó là lối sống “vô dụng”, đang tự “đào thải” mình khỏi xu hướng chung. Nhưng Trung Đức lại không nghĩ vậy.
“Một người biết làm mọi thứ nhưng không biết mình đang sống để làm gì hay một người chẳng làm gì to tát nhưng mỗi sáng thức dậy đều mỉm cười vì một điều nhỏ bé? Khi máy móc ngày càng chiếm lĩnh công việc, giá trị của con người không còn nằm ở việc làm được bao nhiêu, mà là ở chỗ họ là ai. Là người biết yêu thương, biết rung cảm, biết thất bại và đứng dậy, biết khóc cười một cách không hợp lý nhưng đầy chân thật. Quan điểm của mình là vậy”, Trung Đức nói.
Có thể nói, người trẻ đang học cách làm chủ lại cuộc sống, bằng những điều nhỏ bé, giản đơn. Không phải để chứng minh điều gì với xã hội, mà chỉ để biết rằng mình còn tồn tại và tồn tại theo cách của mình.
Điều đó không đồng nghĩa với việc họ đang lo sợ AI thay thế hay đang chạy trốn tương lai. Mà họ chọn cách tận hưởng một cuộc sống không chạy đua, không cần phải hơn ai hay liên tục cập nhật phiên bản vì nỗi sợ lỗi thời. Họ chỉ cần ngồi yên với một bộ lego, một chùm len móc, vài cái cây, một chú mèo và một cuộc sống vừa đủ.
