Theo 163.com, một người đàn ông ở tỉnh Hồ Nam (Trung Quốc) đã trúng số 2 lần trong vòng 2 năm, với tổng giá trị giải thưởng lên tới 190 triệu NDT, bao gồm một lần trúng 160 triệu và một lần 30 triệu. Một “huyền thoại” trúng số như vậy đã phá vỡ nhận thức thông thường của mọi người về xác suất.
Theo tính toán, xác suất một người trúng số độc đắc hai lần trong vòng hai năm gần như bằng không. Nhà toán học người Mỹ Warren Weaver từng tính rằng, xác suất một người trúng giải độc đắc hàng triệu USD hai lần trong đời là khoảng 1/2.500 tỷ, còn thấp hơn xác suất tất cả mọi người trên Trái Đất tung đồng xu cùng lúc đều ra mặt ngửa.
Không chỉ có "người may mắn" ở Hồ Nam, các trường hợp trúng số "thần kỳ" tương tự không hiếm trong lịch sử xổ số Trung Quốc. Đầu năm 2024, một người chơi ở Thiểm Tây cho biết đã chi 992 tệ mua vé số và trúng 2 lần 100.000 NDT (khoảng 360 triệu đồng). Đáng ngạc nhiên hơn, người này cho biết trong hơn 10 năm chơi vé số, tổng số tiền trúng đã lên đến 70–80 triệu NDT, trong đó có ba lần trúng giải hơn 1 triệu NTD. Điều này cũng khiến người đàn ông gặp rắc rối khiến ông phải thừa nhận rằng thà không trúng còn hơn.
Những câu chuyện trúng số liên tiếp như vậy đã làm dấy lên nghi ngờ về tính công bằng của xổ số. Một khảo sát của Viện Khoa học Xã hội Trung Quốc năm 2024 cho thấy, 73,6% người chơi thường xuyên nghi ngờ tính công bằng của việc mở thưởng, và 51,2% tin rằng có thể tồn tại tình trạng “dàn xếp”.
Một nguyên nhân chính gây nên sự hoài nghi rộng rãi này là quy trình vận hành của hệ thống xổ số Trung Quốc còn thiếu minh bạch. Một trong những điểm nghi vấn lớn nhất là: tại sao phải chờ 1,5 giờ sau khi đóng bán vé mới công bố kết quả? Giải thích chính thức cho rằng cần thời gian để tổng hợp và kiểm tra dữ liệu, nhưng trong thời đại công nghệ dữ liệu lớn hiện nay, lời giải thích này khó thuyết phục. Đặc biệt, trong 5 năm qua, hệ thống xổ số Phúc lợi và Thể thao toàn quốc từng 9 lần bị trì hoãn mở thưởng, càng khiến công chúng nghi ngờ.
Trước những hoài nghi này, Trung tâm Quản lý Phát hành Xổ số Phúc lợi Trung Quốc đã công bố “Báo cáo Xây dựng Niềm tin Công chúng về Xổ số” vào tháng 1/2025. Báo cáo cho biết, khoảng thời gian từ khi kết thúc bán vé đến khi mở thưởng được dùng để truyền tải, sao lưu và xác minh dữ liệu trên toàn quốc nhằm đảm bảo tính chính xác và an toàn. Ngoài ra, giai đoạn này còn nhằm ngăn chặn mọi hành vi can thiệp, sửa đổi dữ liệu hoặc tấn công hệ thống.
Tuy nhiên, giải thích này vẫn chưa thể hoàn toàn xóa bỏ nghi ngờ của công chúng. Báo cáo "Khảo sát độ tin cậy của người dùng Internet Trung Quốc năm 2024" do Trung tâm Thông tin Mạng Internet Trung Quốc công bố cho thấy, trong tất cả hệ thống dịch vụ công, hệ thống xổ số đứng thứ ba từ dưới lên về mức độ tin tưởng.
Xét từ góc độ kỹ thuật, lõi công nghệ của hệ thống xổ số hiện đại là cơ chế tạo số ngẫu nhiên. Về lý thuyết, số ngẫu nhiên thực sự không thể dự đoán hay tái tạo. Nhưng trong thực tế, phần lớn hệ thống máy tính sử dụng số "giả ngẫu nhiên", tức là các chuỗi số được tạo ra theo thuật toán và có thể dự đoán nếu biết các thông số đầu vào. Điều này tạo nên khả năng thao túng lý thuyết ngay từ khâu thiết kế hệ thống xổ số.
Nhóm chuyên gia an ninh thông tin thuộc Viện Kỹ thuật Trung Quốc đã đánh giá hệ thống tạo số ngẫu nhiên của xổ số Trung Quốc vào năm 2024. Mặc dù hệ thống sử dụng nhiều lớp mã hóa và xác thực, nhưng vẫn tồn tại lỗ hổng lý thuyết. Báo cáo cho biết, nếu nhân sự nội bộ có quyền truy cập vào tham số đầu vào và thuật toán, thì về mặt lý thuyết, có thể dự đoán hoặc thao túng kết quả xổ số, dù trên thực tế việc này cực kỳ khó thực hiện.
Vấn đề “can thiệp có tính toán phù hợp với xác suất”, đây là khái niệm chỉ việc sử dụng kỹ thuật để điều chỉnh xác suất trúng giải của một số loại vé hoặc người chơi cụ thể mà vẫn đảm bảo tổng thể xác suất không thay đổi. Ví dụ, hệ thống có thể nhận diện hành vi mua vé hoặc điểm bán cụ thể và điều chỉnh xác suất trúng tương ứng. Việc thao túng này rất khó bị phát hiện về mặt thống kê vì tổng tỷ lệ trúng vẫn nằm trong mức bình thường.
Vào tháng 3/2025, Bộ Dân chính và Tổng cục Thể thao Trung Quốc đưa ra nhiều cải cách như: mời bên giám sát kỹ thuật độc lập giám sát thời gian thực; phát triển hệ thống xác minh mở thưởng dựa trên công nghệ blockchain để đảm bảo không thể can thiệp kết quả; tăng minh bạch quỹ công ích, công bố chi tiết dòng tiền định kỳ.
Theo các chuyên gia kỹ thuật, blockchain có thể là giải pháp khả thi nhất để khôi phục niềm tin. Trung tâm Nghiên cứu Blockchain của Đại học Giao thông Thượng Hải (Trung Quốc) đã thử nghiệm hệ thống xác minh mở thưởng bằng blockchain tại Thượng Hải. Tất cả thông tin mua vé và kết quả đều được lưu trữ trên sổ cái phân tán, ai cũng có thể kiểm tra nhưng không ai có thể thay đổi. Kết quả thử nghiệm ban đầu cho thấy hệ thống này giúp tăng niềm tin của người chơi, doanh số bán vé ở khu vực thử nghiệm tăng 16,7% so với cùng kỳ năm trước.
