Mỏ than Dahaize, do Tập đoàn Than Quốc gia Trung Quốc điều hành, đang gặt hái thành công đáng kinh ngạc trong bối cảnh giá than suy giảm. Năm 2024, mỏ đạt tỷ suất lợi nhuận ròng 40%, vượt xa cả "ông lớn" phố Wall là Morgan Stanley với chỉ hơn 20%. Điều này đặt ra câu hỏi: Bí quyết nào đã giúp Dahaize đạt được thành tựu phi thường như vậy?
Theo CEO Liang Yunfeng, kiến trúc sư của cuộc chuyển đổi này, chia sẻ trên Tạp chí Mỏ Thông minh (Trung Quốc) hồi tháng 2, đây là một bước đi đầy thách thức về mặt kỹ thuật, từng bị nhiều người hoài nghi là không khả thi. Tuy nhiên, thực tế đã chứng minh tầm nhìn chiến lược của Dahaize.
Với diện tích 266 km2 và trữ lượng than lên tới 3,2 tỷ tấn, Dahaize là một "gã khổng lồ" trong ngành khai thác than ngầm. Sản lượng hàng năm của mỏ đạt 20 triệu tấn, vượt xa các mỏ than ngầm khác. Sự hiện diện của trí tuệ nhân tạo (AI) và công nghệ 5G ở hầu hết mọi nơi đã biến Dahaize trở thành mỏ than thông minh nhất từng được xây dựng, theo Hiệp hội Than Quốc gia Trung Quốc.
Tại cao nguyên Hoàng Thổ ở tỉnh Thiểm Tây, Trung Quốc, nơi khai thác than từ lâu gắn liền với lao động nặng nhọc và điều kiện nguy hiểm, mỏ than Dahaize đang viết lại luật chơi của ngành công nghiệp này.
Gã khổng lồ thuộc sở hữu nhà nước, do Tập đoàn Than Quốc gia Trung Quốc vận hành, đang phát triển mạnh mẽ ngay cả trong thời kỳ giá than giảm – đạt tỷ suất lợi nhuận ròng 40% trong năm 2024. Để so sánh, “ông lớn” phố Wall Morgan Stanley chỉ đạt hơn 20% trong cùng kỳ. Thành công của Dahaize đến từ một cuộc cách mạng tự động hóa “toàn diện” táo bạo và đầy thách thức kỹ thuật, từng bị nhiều người nghi ngờ là bất khả thi, theo CEO Liang Yunfeng, kiến trúc sư của sự chuyển đổi này, chia sẻ trong cuộc phỏng vấn với Tạp chí Mỏ Thông minh (bản tiếng Trung) hồi tháng Hai.
Với sự giám sát của trí tuệ nhân tạo (AI) và công nghệ 5G gần như khắp nơi, Dahaize được xem là mỏ than thông minh nhất từng được xây dựng, theo Hiệp hội Than Quốc gia Trung Quốc. Trải rộng trên diện tích 266 km² và sở hữu trữ lượng than 3,2 tỷ tấn, Dahaize vượt xa các mỏ than ngầm khác với sản lượng hàng năm 20 triệu tấn.
Tự động hóa: Động lực thay đổi cuộc chơi
Ngay cả khi giá than tại Trung Quốc giảm 18% trong năm 2024, doanh thu của Dahaize vẫn đạt 9,1 tỷ NDT (1,25 tỷ USD), với lợi nhuận ròng 3,8 tỷ NDT – một tỷ suất tương đương các thương hiệu xa xỉ. Bí quyết nằm ở việc áp dụng tự động hóa toàn diện, giảm chi phí vận hành và tăng hiệu quả khai thác. “Chúng tôi đã biến những điều không thể thành có thể,” Liang nói, nhấn mạnh rằng hệ thống AI không chỉ tối ưu hóa sản xuất mà còn cải thiện an toàn lao động – một vấn đề đau đầu từ lâu trong ngành than.
Hệ thống thông minh tại Dahaize tích hợp AI để giám sát thời gian thực, dự đoán sự cố thiết bị và điều phối hoạt động khai thác mà không cần nhiều can thiệp từ con người. Công nghệ 5G đảm bảo kết nối liền mạch dưới lòng đất, cho phép truyền dữ liệu nhanh chóng giữa các cảm biến, máy móc và trung tâm điều khiển trên mặt đất. “Mỗi tấn than giờ đây được khai thác với chi phí thấp hơn và thời gian nhanh hơn so với phương pháp truyền thống,” Liang giải thích.
An toàn và hiệu quả song hành
Trước đây, khai thác than ngầm tại Trung Quốc thường đi kèm với tỷ lệ tai nạn cao do điều kiện làm việc khắc nghiệt. Tại Dahaize, tự động hóa đã giảm đáng kể rủi ro cho người lao động. Robot và máy móc điều khiển từ xa thay thế con người trong các khu vực nguy hiểm, trong khi AI phân tích dữ liệu địa chất để dự báo nguy cơ sập hầm. Theo số liệu nội bộ được Liang trích dẫn, tỷ lệ tai nạn lao động tại mỏ đã giảm 85% kể từ khi triển khai hệ thống mới.
Hiệu quả cũng tăng vọt. Sản lượng hàng ngày được tối ưu hóa nhờ lập kế hoạch dựa trên AI, giúp mỏ duy trì hoạt động ổn định bất chấp biến động thị trường. “Khi giá than giảm, chúng tôi không cắt giảm sản lượng mà tăng hiệu suất để bù đắp,” Liang cho biết. Điều này trái ngược với nhiều mỏ than khác phải thu hẹp quy mô hoặc tạm dừng sản xuất.
Tầm nhìn chiến lược giữa bối cảnh bất ổn
Thành công của Dahaize không chỉ là câu chuyện về công nghệ mà còn là chiến lược thích nghi trong bối cảnh ngành than đối mặt với áp lực từ chính sách giảm phát thải carbon và sự chuyển dịch sang năng lượng tái tạo. Trung Quốc, nhà sản xuất và tiêu thụ than lớn nhất thế giới, đang tìm cách hiện đại hóa ngành công nghiệp này để duy trì tính cạnh tranh. Dahaize là minh chứng cho thấy tự động hóa có thể kéo dài “tuổi thọ” của than trong nền kinh tế hiện đại.
Tuy nhiên, không phải ai cũng lạc quan. Một số nhà phân tích cảnh báo rằng chi phí đầu tư ban đầu cho tự động hóa – ước tính hàng trăm triệu NDT – có thể là rào cản cho các mỏ nhỏ hơn. Ngoài ra, sự phụ thuộc vào công nghệ tiên tiến đặt ra câu hỏi về khả năng duy trì trong dài hạn, đặc biệt khi nguồn cung chip cao cấp bị ảnh hưởng bởi các lệnh trừng phạt từ phương Tây.
Ảnh hưởng vượt ra ngoài biên giới
Thành công của Dahaize đang thu hút sự chú ý toàn cầu. Các chuyên gia ngành than từ Nga, Ấn Độ và Úc đã đến thăm mỏ để tìm hiểu mô hình này, theo Tạp chí Công nghiệp Than Trung Quốc số tháng 3/2025. Hiệp hội Than Quốc gia Trung Quốc cho biết hệ thống của Dahaize có thể được nhân rộng tại các mỏ khác trong nước, hứa hẹn nâng cao tiêu chuẩn toàn ngành.
Trong khi đó, Liang Yunfeng nhìn xa hơn. “Chúng tôi không chỉ khai thác than mà còn khai thác tương lai,” ông nói, tiết lộ kế hoạch tích hợp thêm công nghệ năng lượng tái tạo như pin lưu trữ vào hoạt động của mỏ. Với tham vọng này, Dahaize không chỉ vượt qua Morgan Stanley về lợi nhuận mà còn đặt nền móng cho một ngành công nghiệp than bền vững hơn tại Trung Quốc.
