Trong tác phẩm Tây Du Ký, Tôn Ngộ Không là nhân vật chính nhưng nổi tiếng nóng nảy, khó gần. Thậm chí, ngay cả với sư phụ của mình là Đường Tăng, Tôn Ngộ Không cũng thường xuyên hờn trách là “quá cố chấp, quá ngây thơ”. Đặc biệt là Trư Bát Giới, thường xuyên bị đại sư huynh gọi là “đồ ngốc” và la mắng.
Thế nhưng, nếu chú ý kỹ, chúng ta sẽ phát hiện Tôn Ngộ Không lại luôn giữ thái độ ôn hòa, lịch sự với Sa Tăng - người sư đệ ít nói, trầm lặng nhất trong bốn thầy trò. Vậy lý do là gì?
Sa Tăng - người ít nói nhưng luôn làm được việc
Tôn Ngộ Không tuy tính khí thất thường, nhưng không phải người vô lý. Trái lại, nhân vật này rất sáng suốt, biết phân biệt ai là người chân thành, ai chỉ giỏi gây rối. Sa Tăng chính là mẫu người “không nhiều lời, nhưng lúc cần thiết luôn có mặt”.
Trên hành trình thỉnh kinh, Sa Tăng thường lặng lẽ đi sau đoàn, gánh hành lý nặng nhọc mà không than vãn. Khi gặp yêu quái, dù không phải người xông pha đầu tiên, nhưng Sa Tăng luôn đảm bảo sự an toàn tuyệt đối cho Đường Tăng. Những khi nghỉ chân, Sa Tăng lại là người đi kiếm củi, nhóm lửa, dọn chỗ nghỉ cho thầy. Đây đều là những việc nhỏ nhưng thiết thực, giúp ích rất nhiều cho công việc của cả tập thể.
Với những phẩm chất ấy, Sa Tăng giống như “đồng nghiệp thầm lặng” mà bất kỳ tập thể nào cũng cần có. Người này không khoe mẽ, không tranh công, nhưng luôn sắp xếp chu toàn mọi việc. Tôn Ngộ Không dù có mạnh mẽ và khó tính đến đâu, cũng hiểu rõ giá trị ấy và dành cho Sa Tăng sự tôn trọng xứng đáng.
Không gây rối, làm chuyện phiền phức
Một điều khiến Sa Tăng “được lòng” Tôn Ngộ Không chính là sự khôn ngoan trong cách ứng xử. Khác với Trư Bát Giới - một nhân vật thường xuyên thêm dầu vào lửa, mách lẻo hay nói xấu sau lưng - Sa Tăng luôn giữ thái độ chừng mực, biết lúc nào nên nói và lúc nào nên im lặng.
Như trong tập “3 lần đánh Bạch Cốt Tinh”, khi Đường Tăng nghi ngờ và đuổi Ngộ Không, lời nói của Trư Bát Giới như đổ thêm dầu vào lửa, khiến sự việc căng thẳng hơn. Còn Sa Tăng thì chỉ nhẹ nhàng nói: “Đại sư huynh cũng chỉ là lo cho sư phụ mà thôi.” Chính sự mềm mỏng đó giúp xoa dịu tình hình, giúp Tôn Ngộ Không hạ hỏa khi đang vô cùng tức giận.
Một ví dụ khác là tập phim “Mỹ Hầu Vương thật - giả”, khi Lục Nhĩ Mỹ Hầu giả làm Tôn Ngộ Không, khiến Đường Tăng hoang mang niệm chú Kim Cô nhiều lần. Trong khi Bát Giới cũng nghi ngờ, thì Sa Tăng lại lựa lời khuyên can, rồi chủ động đi tìm Tôn Ngộ Không thật. Ông chỉ nói một câu đúng trọng tâm: “Vì kẻ giả mạo nên sư phụ đã lâm bệnh rồi, xin sư huynh hãy mau trở về.” Đây chính là sự tinh tế trong cách ứng xử của Sa Tăng khiến Tôn Ngộ Không nể phục.
Người giữ cân bằng cho cả tập thể
Một vai trò quan trọng khác của Sa Tăng là “người trung gian hòa giải” trong nhóm. Tôn Ngộ Không nóng nảy, nhiều lần mâu thuẫn gay gắt với Đường Tăng. Những lúc ấy, Sa Tăng luôn là người đứng ra nhẹ nhàng phân giải. Câu nói quen thuộc của Sa Tăng thường là: “Đại sư huynh bớt giận, sư phụ chỉ là nhất thời chưa hiểu, đường đi còn dài…”. Không lên giọng dạy đời, không đổ lỗi, nhưng những lời nói này của Sa Tăng đủ sức làm Tôn Ngộ Không nguôi cơn giận.
Điểm tựa cho tập thể
Dù không sở hữu năng lực chiến đấu vượt trội như Tôn Ngộ Không, không giỏi nịnh nọt như Trư Bát Giới, Sa Tăng lại chính là “điểm tựa cuối cùng” cho cả hành trình thỉnh kinh. Khi Tôn Ngộ Không bị đuổi đi, Trư Bát Giới trốn việc, Sa Tăng vẫn một lòng bảo vệ sư phụ, đảm đương công việc nặng nhọc mà không nản lòng.
Không phô trương, không khoe khoang, nhưng chính sự cần mẫn, chu đáo và tận tụy ấy khiến Tôn Ngộ Không phải nể nang và đối đãi lịch sự với ông. Đó không phải sự nhún nhường gượng ép, mà là sự tôn trọng từ trong tâm của Tôn Ngộ Không dành cho người “không bao giờ khiến người khác phải lo lắng”.
(Theo Baijiahao)
Nguyên An
